Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2016

Αντιφώνηση του νέου Αρχοντος Πρωτοψάλτου της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Παναγιώτη Νεοχωρίτη προς τον Παναγιώτατον Οικουμενικό Πατριάρχην

Εν συνεχεία της προσφωνήσεως του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου κατά την χειροθεσία του Νέου Άρχοντος Πρωτοψάλτου κ. Παναγιώτη Νεοχωρίτη, παραθέτουμε την αντιφώνηση του Άρχοντος Πρωτοψάλτου προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη! 

(Νέα κυκλοφορία) Εκλογή Πολυελέων, Γέροντος π. Δοσιθέου Κατουνακιώτου

ΕΚΛΟΓΗ ΠΟΛΥΕΛΕΩΝ
Μοναχού Δοσιθέου Κατουνακιώτου
Μουσικοδιδασκάλου

π. Δοσίθεος Κατουνακιώτης (1912 - + 1991)
Με επιμέλεια της Ιεράς Μονής Αγίου Κυπριανού Φυλής, εκδόθηκε ο έκτος και τελευταίος τόμος εκ των μελοποιημάτων του Γέροντος Δοσιθέου Μοναχού, Κατουνακιώτου του τυφλού (+1991) με τίτλο "Εκλογή Πολυελέων", που συμπληρώνεται με Μουσικό Απάνθισμα και άλλων επί μέρους ύμνων.

Τα μέχρι τώρα εκδοθέντα μουσικά βιβλία του αειμνήστου Γέροντος είναι 1) Μικρά Οκτώηχος, 2) Λειτουργικά, 3) Παραλειπόμενα Τριωδίου, 4) Οκτάηχος Εβδομαδάριον και 5) Δοξαστικάριον, περιέχουν μαθήματα που ακολουθούν πιστά τους κανόνες μελοποιίας της Ψαλτικής Τέχνης, όπως διαμορφώθηκαν από τους παλαιούς μελοποιούς, άξιος συνεχιστής των οποίων αποδεικνύεται ο π. Δοσίθεος και στον τόμο των Πολυελέων.

Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2016

Νέος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας!

Σήμερα 29 Νοεμβρίου 2016 στο τέλος του Πανηγυρικού Εσπερινού της θρονικής εορτής του Αγίου Ανδρέου, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος χειροθέτησε σε Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.τ.Χ.Ε., τον μέχρι σήμερα Τοποτηρητή Πρωτοψάλτη αυτής κ. Παναγιώτη Νεοχωρίτη.

Ο Χορός Ψαλτών "Νάξιοι Μελιστές" εύχεται στον νέο Άξιο  Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Παναγιώτη Νεοχωρίτη καλή διακονία και ο Θεός του χαρίζει υγεία και καλλιφωνία ώστε να ανταπεξέλθει στα νέα του υψηλά καθήκοντά και να αναδειχθεί άξιος συνεχιστής των προκατόχων του μεγάλων πρωτοψαλτών και της πατριαρχικής παραδόσεως.

Εν συνεχεία παραθέτουμε την Προσφώνηση του Οικουμενικού Πατριάρχου,  Βιογραφικά στοιχεία του Άρχοντος Πρωτοψάλτου, βίντεο από τον Εσπερινό και την χειροθεσία και φωτογραφίες απο την χειροθεσία.

(Νέα Κυκλοφορία) Βατοπαιδινόν Δοξαστικάριον, Τόμος Γ΄ (τελευταίος)

(Νέα Κυκλοφορία) Βατοπαιδινόν Δοξαστικάριον, Τόμος Γ΄ 
Ιούνιος – Αύγουστος, 
Δογματικά Θεοτοκία, Εωθινά Δοξαστικά, Αναστάσιμα Απολυτίκια!


Κυκλοφόρησε ο Γ΄ τόμος (Ιούνιος-Αύγουστος· περιέχον και τα Δογματικά Θεοτοκία, Εωθινά Δοξαστικά, Αναστάσιμα Απολυτίκια) από το τετράτομο «ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΝ ΔΟΞΑΣΤΙΚΑΡΙΟΝ» στο οποίο περιέχονται Δοξαστικά των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών, των εορταζομένων Αγίων του όλου ενιαυτού, του Τριωδίου, του Πεντηκοσταρίου, καθώς και τα Εωθινά, τα Δογματικά Θεοτοκία, και ορισμένα Απολυτίκια και Ιδιόμελα. Η μελοποίησή του ήταν καθαρά λόγος λειτουργικός: η χρονική διάρκεια, η διατήρηση των μουσικών θέσεων και φράσεων των παλαιοτέρων και ο εμπλουτισμός των υπαρχόντων μελοποιημένων ακολουθιών με αυτές της Θεοτόκου, των Βατοπαιδινών και άλλων Αγίων που τιμώνται με την τέλεση αγρυπνιών ή πανηγύρεων στο Άγιον Όρος.

Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2016

Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Η προσκόληση στα χρήματα!

Κυριακή ΙΓ' Λουκά 
(η προσκόληση στα χρήματα) 
(Λουκ. 18, 18-27) 

Πανοσ. Αρχιμ.
π. Χερουβίμ Βελέτζα
Ιεροκύρηκα Ι.Μ. Κερκύρας

Η διήγηση της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής αποτελεί ως προς το περιεχόμενό της συνέχεια της παραβολής του άφρονα πλουσίου που ακούσαμε την περασμένη Κυριακή. Εκεί ο Χριστός αποκάλεσε άφρονα τον άνθρωπο που φροντίζει μόνο για την δική του προσωπική απόλαυση και γίνεται δέσμιος του εγωισμού του και τελικά της ολιγοπιστίας του προς τον Θεό. Σήμερα, στον άρχοντα που Τον ρωτά τί πρέπει να κάνει για να κερδίσει την αιώνιο ζωή, του απαντά να τηρεί τις εντολές της Παλαιάς Διαθήκης. Και στην απόκριση του ανθρώπου ότι από μικρός τηρεί αυτές τις εντολές, ο Κύριος τον καλεί να πουλήσει τα υπάρχοντά του, να τα μοιράσει στους φτωχούς και να Τον ακολουθήσει. Λυπήθηκε ο άρχοντας κι έφυγε, και ο Χριστός μονολόγησε: “πόσο δύσκολο είναι να μπουν στη βασιλεία του Θεού εκείνοι που έχουν χρήματα”, πιο δύσκολο και από το να περάσει μια καμήλα από την τρύπα μιας βελόνας1. “Και ποιός μπορεί τελικά να σωθεί;”, Τον ρώτησαν. Κι Εκείνος απάντησε ότι τα αδύνατα για τους ανθρώπους είναι δυνατά για τον Θεό. 

Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2016

Μελίσματα Ψαλτικής (πθ΄) Κυριακή ΙΓ΄ Λουκά

Μελίσματα Ψαλτικής
Κυριακή ΙΓ΄ Λουκά
Ήχος Πλ.β΄, Εωθινό Α'


Περιεχόμενα Αναρτήσεως: 
α) Πάσα πνοή, Αινείτε, Στιχολογία των ΑίνωνΜέλος αργοσύντομο Θεοφάνους Βατοπαιδινού, Ήχος Πλ. Β΄. Ψάλλει ο Χορός Ψαλτών "Τρόπος" υπό την διεύθυνση του Δασκάλου της Ψαλτικής Τέχνης κ. Κωνσταντίνου Αγγελίδη.
β) "Εις το Όρος...", Εωθινό α΄, Ήχος Α΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Κωνσταντίνος Πρίγγος.
γ) Aργή Δοξολογία. Εκλογή Στίχων εκ της Δοξολογίας. Μέλος Γεωργίου Βιολάκη, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Δάσκαλος της Ψαλτικής Τέχνης και Πρωτοψάλτης του Ι.Ν. Αγ. Σπυρίδωνος Αιγάλεω κ. Δημοσθένης Παϊκόπουλος.
δ) Χερουβικός Ύμνος. Μέλος Δημητρίου Σουρλαντζή, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης κ. Σπυρίδων Αποστόλου.
δ) "Άξιον Εστίν...". Μεγαλυνάριο της Θεοτόκου Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Παντανάσσης Πατρών κ. Γεώργιος Μακρυγιάννης.
ε) "Αινείτε τον Κύριον". Κοινωνικό της Κυριακής, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Λεωνίδας Σφήκας.

Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2016

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (κγ΄) Το Αναστάσιμο Απολυτίκιο του πλ. β' ήχου

Το Αναστάσιμο Απολυτίκιο του πλ. β' ήχου

Θεοδώρου Ρόκα
Θεολόγου
MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας


"Ἀγγελικαὶ Δυνάμεις ἐπὶ τὸ μνῆμά σου, καὶ οἱ φυλάσσοντες ἀπενεκρώθησαν, καὶ ἵστατο Μαρία ἐν τῷ τάφῳ, ζητοῦσα τὸ ἄχραντόν σου σῶμα. Ἐσκύλευσας τὸν ᾍδην, μὴ πειρασθεὶς ὑπ' αὐτοῦ, ὑπήντησας τῇ Παρθένῳ, δωρούμενος τὴν ζωήν, ὁ ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν, Κύριε δόξα σοι".

Πλάγιος του δευτέρου ο επόμενος κατά σειρά ήχου, με την έναρξη του οποίου σηματοδοτείται ακόμα μια λειτουργική περίοδος (εβδομαδιαία περίοδος - εβδομάδα του πλ. β' ήχου) όπου στο τέλος του Εσπερινού του Σαββάτου, στην αρχή του Όρθρου της Κυριακής και αμέσως μετά τη Μικρά Είσοδο στη Θεία Λειτουργία ψάλλεται το ανωτέρω αναστάσιμο απολυτίκιο (σύμφωνα πάντα με την προβλεπόμενη 37η παράγραφο του Τυπικού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας).

Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2016

Τελετουργικά θέματα (λγ΄) Το αρτοφόριο και η διαφύλαξη μερίδων των Τιμίων Δώρων.

Το αρτοφόριο και η διαφύλαξη μερίδων των Τιμίων Δώρων.

Γεωργίου Ζαραβέλα
Θεολόγου
ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Τα λειτουργικά σκεύη της χριστιανικής Εκκλησίας συνιστούν χρήσιμα όργανα για την επιτέλεση της Θείας Λατρείας. Μεταξύ των ιερών σκευών συγκαταλέγεται και το αρτοφόριο, στο οποίο φυλάσσονται μερίδες των Τιμίων Δώρων για την μετάληψη πιστών σε έκτακτες περιπτώσεις και εφόσον δεν είναι δυνατή η τέλεση Θείας Λειτουργίας τη δεδομένη στιγμή. Το αρτοφόριο έχει λάβει διαχρονικά διάφορες ονομασίες, όπως: πυξίον, κιβωτός, περιστέριον ή περιστερά. 

Η διαφύλαξη αγίου Άρτου για την μετάληψη σε ώρες ανάγκης είναι αρχαιότατο έθος. Ο Ευσέβιος Καισαρείας αναφέρει στην Εκκλησιαστική Ιστορία (τ. 6, κεφ. 44) ότι ο Διονύσιος Αλεξανδρείας (Γ’ αι.) έδωσε εντολή άμεσης μετάληψης Τιμίων Δώρων για τον ψυχορραγούντα γέροντα Σεραπίωνα, γεγονός που συνεπάγεται τη φύλαξη αγίου Άρτου. Ο Κυπριανός Καρχηδόνος μνημονεύει στο Περί Πεπτοκότων έργο του περιστατικό, σύμφωνα με το οποίο γυναίκα άγγιξε την κιβωτό, δηλαδή αρτοφόριο, και κατακάηκε από φωτιά που πήγασε από αυτό. Ο Ψευδοαμφιλόχιος στο Βίο του Μεγάλου Βασιλείου αναφέρει ότι ο Καππαδόκης Πατέρας χώριζε τον άγιο Άρτο σε τρία μέρη και τοποθετούσε το τελευταίο τμήμα σε χρυσή περιστερά, πάνω από το θυσιαστήριο. 

Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (θ’) Ιερός Ναός Παναγίας Χρυσοπολιτίσσης. Η Πολιούχος της πόλεως Νάξου

Ιερός Ναός Παναγίας Χρυσοπολιτίσσης. 
Η Πολιούχος της πόλεως Νάξου

Ειρήνης Βασιλάκη
Αρχαιολόγου

Εικ. 1 Άποψη του συμπλέγματος της Χρυσοπολίτισσας
από βορειοδυτικά
Στη βόρεια πλευρά της συνοικίας του Μπούργου βρίσκεται ο ναός της Παναγίας Χρυσοπολίτισσας (εικ. 1 ), σε ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα ναών καθώς επικοινωνεί με τρία παρεκκλήσια· των Αγίων Αποστόλων, του Αγίου Σπυρίδωνα και του Αγίου Χαραλάμπους (εικ. 2). Οι τέσσερις συνεχόμενοι αυτοί ναοί είναι καμαροσκεπείς και έχουν διαφορετικές διαστάσεις και στάθμες. Τα ξυλόγλυπτα τέμπλα που διασώζονται φέρουν αξιόλογες φορητές εικόνες (εικ. 3).

Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2016

Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Η παραβολή του άφρονα πλουσίου

Κυριακή Θ' Λουκά 
Η παραβολή του άφρονα πλουσίου
Λουκ. 12, 16-21 

Πανοσ. Αρχιμ.
π. Χερουβίμ Βελέτζα
Ιεροκήρυκα Ι.Μ. Κερκύρας

Άφρονα χαρακτηρίζει ο Κύριος τον πλούσιο της παραβολής που ακούμε κατά τη σημερινή Θεία Λειτουργία. Τον πλούσιο εκείνο που η γη του έκανε τόσο πολλούς καρπούς, ώστε δεν είχε πού να τους βάλει. Και σκέφτηκε: “θα γκρεμίσω τις αποθήκες μου και θα χτίσω μεγαλύτερες και θα πω: ψυχή μου, έχεις άφθονα αγαθά για πολλά χρόνια, φάε, πιες, ευχαριστήσου”. Ο Θεός όμως του είπε: “άφρονα, απόψε αφήνεις την τελευταία σου πνοή. Όλα αυτά που ετοίμασες σε ποιόν θα ανήκουν λοιπόν;”. 

Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2016

Μελίσματα Ψαλτικής (πη΄) Μέλη Κυριακής Θ΄ Λουκά & Εισοδίων της Θεοτόκου

Μελίσματα Ψαλτικής 
(Α) Μέλη Κυριακής Θ΄ Λουκά 
Ήχος Πλ. α΄, Εωθινό ΙΑ΄
(Β) Εισοδίων της Θεοτόκου


Περιεχόμενα Αναρτήσεως:

(Α) ΜΕΛΗ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Θ΄ ΛΟΥΚΑ

α) "Σήμερον ο θεοχώρητος ναός..." Δοξαστικό του Εσπερινού των Προεορτίων των Εισοδίων της Θεοτόκου, Ήχος Δ΄. Ψάλλει η γερόντισσα Μαριάμ Σκορδά.
β) "Εν τη ερυθρά θαλάσση...". Δογματικό Θεοτοκίο της Οκτωήχου. Ήχος Πλ. α΄ Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας.
γ) "Φανερών εαυτόν...". Εωθινό ΙΑ΄, Ήχος Πλ. δ΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννου Ρέντη κ. Σταύρος Πήλιουρας.
δ) Χερουβικός Ύμνος. Μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου, Ήχος Πλ.α΄. Ψάλλει ο μακαριστός γέρων Δοσίθεος Κατουνακιώτης ο τυφλός
ε) "Σε υμνούμεν...". Πατριαρχικόν, Ήχος Πλ.α΄. Ψάλλει ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως κ. Δημήτριος Ιωαννίδης


(Β) ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

στ) "Μετά το τεχθήναι σε...".Δοξαστικό των Εσπερίων της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου. Ήχος Πλ. δ΄. Ψάλλει Χορός Ψαλτών υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου του Ι.Ν. Αποστόλου Ανδρέου Λονδίνου κ. Θεμιστοκλή Προδρομάκη.
ζ) "Σήμερον τα στίφη των πιστών...". Δοξαστικό των Αποστιχών της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου. Μέλος Θεοφάνους Βατοπαιδινού, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Χορός Ψαλτών "Τρόπος" υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου και δασκάλου της Ψαλτικής Τέχνης κ. Κωνσταντίνου Αγγελίδη.
η) "Χριστός γεννάται δοξάσατε..." Εκλογή Ειρμών από τις αργές Καταβασίες της περιόδου των Χριστουγέννων. Ήχος Α΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Ιάκωβος Ναυπλιώτης
θ) "Σήμερον το Ναώ προσάγεται...". Δοξαστικό των Αίνων εορτής Εισοδίων της Θεοτόκου. Μέλος Τριαντάφυλλου Γεωργιάδου Ήχος Β΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κων/πόλεως Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος.

Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2016

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (κβ΄) Το Αναστάσιμο Απολυτίκιο του Πλ. α' Ήχου

Το Αναστάσιμο Απολυτίκιο του Πλ. α' Ήχου

Θεοδώρου Ρόκα
Θεολόγου
MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

"Τὸν συνάναρχον Λόγον Πατρὶ καὶ Πνεύματι, τὸν ἐκ Παρθένου τεχθέντα εἰς σωτηρίαν ἡμῶν, ἀνυμνήσωμεν πιστοὶ καὶ προσκυνήσωμεν, ὅτι ηὐδόκησε σαρκί, ἀνελθεῖν ἐν τῷ σταυρῷ, καὶ θάνατον ὑπομεῖναι, καὶ ἐγεῖραι τοὺς τεθνεῶτας, ἐν τῇ ἐνδόξῳ Ἀναστάσει αὐτοῦ".

Με το ανωτέρω αναστάσιμο απολυτίκιο σηματοδοτείται η έναρξη της περιόδου του πλαγίου του Πρώτου ήχου (Πλ. α') και στο απολυτίκιο αυτό μπορούμε να σταθούμε στη φράση: "ηὐδόκησε σαρκί, ἀνελθεῖν ἐν τῷ σταυρῷ, καὶ θάνατον ὑπομεῖναι". Ένας στίχος, μια φράση, ένα μεγάλο νόημα, μια τεράστια θεολογία, η οποία αναφέρεται στην εκούσιο θυσία - σταυρικό θάνατο του Κυρίου Ιησού Χριστού και παράλληλα μπορεί να παραλληλιστεί και να ταυτιστεί ακόμα με τη φράση "σταυρωθείς τε, Χριστὲ ὁ Θεός, θανάτῳ θάνατον πατήσας" που απαντά στον ιουστινιάνειο ύμνο "Ὁ μονογενής Υἱὸς…", τον ύμνο δηλ που ψάλλεται σε κάθε Θεία Λειτουργία.

Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2016

Ισαάκιος Αργυρόπουλος - Ένας Έλληνας οργανίστας στην Ευρώπη της Αναγέννησης, του Κωνσταντίνου Καρδάμη

Ισαάκιος Αργυρόπουλος - Ένας Έλληνας οργανίστας 
στην Ευρώπη της Αναγέννησης, 

Αναδημοσίευση Άρθρου του δρ. Μουσικολογίας κ. Κωνσταντίνου Καρδάμη, στο περιοδικό Ιστορία, Τεύχος 506, Αύγουστος 2010

Για download σε μορφή pdf πατήστε ΕΔΩ

Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2016

Τελετουργικά θέματα (λβ΄) Η γονυκλισία στη λατρευτική πρακτική της Εκκλησίας.

Η γονυκλισία στη λατρευτική πρακτική της Εκκλησίας.

Γεωργίου Ζαραβέλα
Θεολόγου
ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ


Η γονυκλισία ή υπόπτωση ή το γόνυ κλίνειν αποτελεί μία από τις συνήθεις στάσεις του ανθρώπινου σώματος κατά τη διάρκεια της προσευχής, η οποία φανερώνει τη ψυχική συντριβή και την ταπείνωση του πιστού ενώπιον του Θεού. Η πράξη αυτή μαρτυρά, επίσης, την ομολογία του πιστού ότι εξέπεσε της θείας χάριτος λόγω των αμαρτιών του. Η εισαγωγή της γονυκλισίας στη ζωή των πιστών είναι γνωστή από την αρχέγονη Εκκλησία.

Η βάση της γονυκλισίας εντοπίζεται σε βιβλικές μαρτυρίες, μεταξύ των οποίων: α) Ο προφήτης Ησαΐας αναφέρει ότι ενώπιον του Κυρίου «κάμψει πᾶν γόνυ» (Ησ. με’, 23). β) Ο Χριστός γονατίζει προσευχόμενος στο όρος των Ελαιών πριν την παράδοσή του από τον Ιούδα (Λκ. κβ’, 41). γ) Ο απόστολος Παύλος σημειώνει την έννοια της γονυκλισίας δύο φορές, στο Εφ. γ’, 14 και στον χριστολογικό ύμνο της προς Φιλιπησσίους Επιστολής (Φιλιπ. β’, 10).

Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2016

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (η’) «Η μοναδική επι αιώνες στην Εκκλησία της Ελλάδος Mονή επ’ ονόματι του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου»

«Η μοναδική επί αιώνες στην Εκκλησία της Ελλάδος Μονή επ’ ονόματι 
του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου»




Ειρήνης Βασιλάκη
Αρχαιολόγου

Εικ. 1 Η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
Στο λόφο που υψώνεται ανατολικά της Χώρας της Νάξου βρίσκεται η μεταβυζαντινή μονή του Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου (εικ. 1). Το μοναστήρι αυτό – που από μακριά φαντάζει σαν ολόλευκο φρούριο – έχει δύο στοιχεία μοναδικότητας : Πρώτον είναι το μοναδικό για αιώνες μοναστήρι στην Εκκλησία της Ελλάδος που τιμάται επ΄ωνόματι του Αγίου και δεύτερον είναι η μοναδική αυτή τη στιγμή εν ενεργεία μονή του νησιού. 

Πότε κτίστηκε δεν είναι ακριβώς γνωστό. Ο Νίκος Κεφαλληνιάδης αναφέρει την αμαρτύρητη χρονολογία 1606, ενώ οι νεώτερες χρονολογίες σε επιγραφές των υπερθύρων του μαρτυρούν διάφορες ανακαινίσεις του στα έτη 1753, 1757 και 1777 (εικ. 2). 

Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2016

Μελίσματα Ψαλτικής (πζ΄) Κυριακή Η΄ Λουκά, Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου!

Μελίσματα Ψαλτικής
Κυριακή Η΄Λουκά
Μνήμη Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
Ήχος Δ΄, Εωθινό Ι΄


Περιεχόμενα Αναρτήσεως: 
α) "Κύριε εκέκραξα..., Κατευθυνθήτω...". Μέλος αργό Ιακώβου Πρωτοψάλτου, Ήχος Δ΄ Άγια. Ψάλλει ο Άρχων Υμνωδός του Οικουμενικού Πατριαρχείου Πρωτοψάλτου του Ι.Ν. Αγίων Πάντων Καστοριάς κ. Αθανάσιος Γ. Βουγιουκλής
β) "Όσιε πάτερ τρισμάκαρ...". Δοξαστικό Εσπερινού Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Μέλος Πέτρου Φιλανθίδου, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης Αγίας Αικατερίνας Πετραλώνων κ. Δανιήλ Καραμπάσης.
γ) "Πάσα πνοή". Μέλος σύντομο στιχηραρικό, Ήχος Δ΄. Ψάλλει ο Τοποτηρητής Πρωτοψάλτης του Πατριαρχικού Ναού Αγίου Γεωργίου κ. Παναγιώτης Νεοχωρίτης.
δ) Δύναμις Τρισαγίου. Μέλος Νηλέως Καμαράδου, Ήχος δ΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης κ. Χρήστος Σερέτης.
ε) Χερουβικός Ύμνος. Ήχος Τέταρτος Άγια. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Παντανάσσης Πατρών κ. Γεώργιος Μακρυγιάννης.
στ) "Άξιον Εστίν...". Μέλος Γρηγορίου Πρωτοψάλτου, Ήχος Δ΄ Άγια. Ψάλλει ο Α΄ Δομέστικος της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Στυλιανός Φλοίκος.

Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2016

Ύμνογραφικά - Ερμηνευτικά (κα΄) Το Αναστάσιμο Απολυτίκιο του δ' ήχου!

Το Αναστάσιμο Απολυτίκιο του δ' ήχου

Θεοδώρου Ρόκα
Θεολόγου
MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

"Τὸ φαιδρὸν τῆς Ἀναστάσεως κήρυγμα, ἐκ τοῦ Ἀγγέλου μαθοῦσαι αἱ τοῦ Κυρίου Μαθήτριαι, καὶ τὴν προγονικὴν ἀπόφασιν ἀπορρίψασαι, τοῖς Ἀποστόλοις καυχώμεναι ἔλεγον· Ἐσκύλευται ὁ θάνατος, ἠγέρθη Χριστὸς ὁ Θεός, δωρούμενος τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος".

Από το ανωτέρω αναστάσιμο απολυτίκιο του τετάρτου (δ') ήχου αν απομονωθεί η φράση "ἐκ τοῦ ἀγγέλου μαθοῦσαι αἱ τοῦ Κυρίου μαθήτριαι" προξενώνται δυο ερωτήματα: α) τι έμαθαν από τον άγγελο οι μαθήτριες του Κυρίου και β) ποιός ήταν αυτός ο άγγελος.

Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2016

Τελετουργικά Θέματα (λα΄) O σολέας και η λειτουργική χρήση του.

O σολέας και η λειτουργική χρήση του.

Γεωργίου Ζαραβέλα
Θεολόγου
ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Σολέας (ο) ή σολέα (η) ονομάζεται ο υπερυψωμένος χώρος, ο οποίος βρίσκεται στο μέσο του κυρίως ναού, ακριβώς μπροστά από το τέμπλο του Ιερού Βήματος. Η προέλευση της ονομασίας του σολέα έχει πολλές εκδοχές. Ο όρος μπορεί να προέρχεται από τη γαλλική λέξη «seuil» που σημαίνει είδος δαπέδου ή από το λατινικό «solum» που σημαίνει έδαφος ή μικρό ύψωμα ή «solium» με τη σημασία του βασιλικού θρόνου ή έδρας. Ο σολέας ονομαζόταν στη Δύση «senatorium», καθώς αποτελούσε τον χώρο, στον οποίο κάθονταν οι προεστώτες της σύναξης (γερουσία) και αποτελούσε το βήμα των αρχαίων βασιλικών. 

Ο σολέας των παλαιοχριστιανικών βασιλικών οριζόταν από το χώρο μεταξύ του άμβωνα, ο οποίος βρισκόταν στο μέσο του ναού, και του Ιερού Βήματος. Η είσοδος στο σολέα, επομένως, γινόταν μέσω του άμβωνα, με την άνοδο και την κάθοδο από τις κλίμακές του, οι οποίες τον έκαναν προσβάσιμο από δυτικά προς ανατολικά.

Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2016

2ο Ιεροψαλτικό Συνέδριο Κρήτης 2 - 4 Δεκεμβρίου 2016 (Πρόγραμμα Συνεδρίου)

 2ο Ιεροψαλτικό Συνέδριο Κρήτης 

 Η Ψαλτική Τέχνη
στη Σύγχρονη Εκκλησιαστική και Κοινωνική Πραγματικότητα 


Χανιά, 2-4 Δεκεμβρίου 2016 


Ο Σύνδεσμος Ιεροψαλτών Νομού Χανίων “Γεώργιος ο Κρης” πραγματοποιεί το 2ο Ιεροψαλτικό Συνέδριο Κρήτης στα Χανιά από 2 έως 4 Δεκεμβρίου 2016 με γενικό τίτλο: “Η Ψαλτική Τέχνη στη Σύγχρονη Εκκλησιαστική και Κοινωνική Πραγματικότητα”. Το συνέδριο θα περιλαμβάνει ομιλίες από έγκριτους προσκεκλημένους ομιλητές, εισηγήσεις συνέδρων στα θέματα ενδιαφέροντος του συνεδρίου, καθώς και απόδοση εκκλησιαστικών μελών από ψαλτικούς χορούς της Κρήτης. 

Εν συνεχεία παραθέτουμε το Πρόγραμμα του Συνεδρίου:


Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2016

Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Κυριακή Ζ΄ Λουκά

Κυριακάτικοι στοχασμοί
( Λουκά 8, 41-56)


Πανοσ. Αρχιμ.
π. Χερουβίμ Βελέτζα
Ιεροκήρυκα Ι.Μ. Κερκύρας


Δύο θαύματα του Κυρίου μας Ιησού χριστού περιγράφει η σημερινή Ευαγγελική περικοπή, αυτό της θεραπείας της αιμορροούσης και της θυγατέρας του Ιάειρου. Η μία ήταν μια απλή γυναίκα μέσα στο πλήθος, ο δεύτερος ήταν επιφανής, άρχοντας της συναγωγής. Προσεγγίζουν το Χριστό, ο καθένας με διαφορετικό τρόπο: η αιμορροούσα δεν τολμά καν να ζητήσει από τον Κύριο να τη θεραπεύσει, απλά Τον πλησιάζει και ακουμπά την άκρη των ιματίων Του, και το θαύμα γίνεται. Ο αρχισυνάγωγος ζητά από τον Διδάσκαλο να έλθει στο σπίτι του και να θεραπεύσει τη μονάκριβη κόρη του και ο Χριστός έρχεται και ανασταίνει το κορίτσι, που στο μεταξύ είχε πεθάνει. Και οι δύο όμως, και η αιμορροούσα και ο Ιάειρος, έχουν δύο κοινά στοιχεία: διαθέτουν πίστη και τόλμη. Πιστεύουν ότι ο Χριστός μπορεί να παράσχει την ίαση και τολμούν, ο μεν να το ζητήσει και η δε να αγγίξει τον Κύριο. 

Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2016

Μελίσματα Ψαλτικής (πστ΄) Κυριακή Ζ΄Λουκά!

Μελίσματα Ψαλτικής
Κυριακή Ζ΄Λουκά
Ήχος Γ΄, Εωθινό Θ΄


Περιεχόμενα Αναρτήσεως:
α) "Κύριε Εκέκραξα - Κατευθυνθήτω" και 2 Στιχηρά του Εσπερινού. Μέλος Αργό Ιακώβου Πρωτοψάλτου, Ήχος Γ΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Κωνσταντίνος Κατσούλης συνοδεία Ιεροψαλτών.
β) Πάσα πνοή, Αινείτε και 4 στιχηρά των Αίνων. Ήχος Γ΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Καβάλας Ματθαίος Τσαμκιράνης.
γ) "Ως επ' εσχάτων των χρόνων...". Εωθινό Θ΄, Ήχος Πλ. α΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Αγίου Αντωνίου Κερατσινίου Γεώργιος Ρισάνος.
δ) Αργή Δοξολογία. Μέλος Θεοδώρου Φωκαέως, Ήχος Γ΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Αθανασίου Ιωαννίνων κ. Νικόλαος Καραβιώτης και ο Λαμπαδάριος κ. Γεώργιος Ζαρκάδης.
ε) Τρισάγιος ύμνος, Δύναμις. Μέλος Γεωργίου Καρακάση, Ήχος Γ΄. Ψάλλει ο μακαριστός γέρων Εφραίμ Ξηροποταμινός.
στ) Λειτουργικά και Άξιον Εστίν. Μέλος Χαρίλαου Ταλιαδώρου, Ήχος Γ΄. Ψάλλει ο Άρχων Πρωτοψάλτης κ. Γρηγόριος Παπαεμμανουήλ και ο Λαμπαδάριος κ. Άγγελος Μαθιουλάκης, πλαισιούμενοι από μέλη του Χορού Ψαλτών "Δομέστικοι Δράμας".

Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2016

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (κ΄) Το Αναστάσιμο Απολυτίκιο του γ' Ήχου. (του Θεοδώρου Ρόκα)

Το Αναστάσιμο Απολυτίκιο του γ' Ήχου

Θεοδώρου Ρόκα 
Θεολόγου 
MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας


"Εὐφραινέσθω τὰ οὐράνια, ἀγαλλιάσθω τὰ ἐπίγεια, ὅτι ἐποίησε κράτος, ἐν βραχίονι αὐτοῦ, ὁ Κύριος, ἐπάτησε τῷ θανάτῳ τὸν θάνατον, πρωτότοκος τῶν νεκρῶν ἐγένετο, ἐκ κοιλίας ᾅδου ἐρρύσατο ἡμᾶς, καὶ παρέσχε τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος".

Κυριακή του γ' ήχου η ερχόμενη Κυριακή κατά την οποία στις Ακολουθίες του Εσπερινού του Σαββάτου, του Όρθρου της Κυριακής και στην Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία ψάλλεται το ως ανωτέρω αναστάσιμο απολυτίκιο. Στο απολυτίκιο αυτό στεκόμενοι στη φράση: "ἐκ κοιλίας ᾅδου ἐρρύσατο ἡμᾶς" μας έρχεται στο νου ένα απόσπασμα από την περίφημη προφητεία του Ιωνά, η οποία μας διηγείται για την κατάποση του προφήτου από το κήτος και τη θαυμαστή του διάσωση και εξέμεσή του στη στεριά ύστερα από 3 μερόνυχτα.

Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2016

(Νέα Κυκλοφορία) Ανθολογία Μελωδημάτων, Κωνσταντίνου Ράπτη

"Μετά από περίπου 20 χρόνια ενασχόλησης με την Βυζαντινή Μουσική (ως μαθητής, ερμηνευτής, δάσκαλος και ιεροψάλτης) αποφάσισα να εκδώσω το πρώτο πόνημα μου. Το παρόν βιβλίο περιλαμβάνει δοξαστικά διαφόρων εορτών του έτους καθώς και τροπάρια του Εσπερινού της Εορτής του Αγίου Δημητρίου. Κατά την γραφή των ύμνων χρησιμοποιήθηκαν οι μουσικές γραμμές των παλαιών διδασκάλων με την προσθήκη αναλύσεων όπως αυτές έχουν διαδοθεί μέχρι σήμερα μέσω της προφορικής παραδόσεως ....  Για την εγγραφή των ύμνων στον υπολογιστή χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα Pandouris 2.1 του κυρίου Πέτρου Κ. Μουστάκα. ..." (Από τον Πρόλογο του Βιβλίου)

Κόστος βιβλίου: 7 € 

Κεντρική Διάθεση: Κωνσταντίνος Ράπτης Τηλ. 6973083771, 6907189015, 26810 79352 (οικ.)
Ιστοσελίδα: http://k-raptis.blogspot.gr/
email:raptismusic@gmail.com

Βίντεο από την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου ΕΔΩ

Εν συνεχεία σας παραθέτουμε τα περιεχόμενα του βιβλίου:

Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2016

Τελετουργικά θέματα (λ΄) Ο στίχος «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς» στη λατρεία. Η θεολογική ερμηνεία και η χρήση του.

Ο στίχος «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς» στη λατρεία. 

Η θεολογική ερμηνεία και η χρήση του. 

Γεωργίου Ζαραβέλα
Θεολόγου
ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ


Ο στίχος «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἡμᾶς» συνιστά μία από τις πλέον αγαπητές και λαοφιλείς εκφράσεις τιμής και δέησης προς τη Θεοτόκο. Η γένεσή του δεν μπορεί να αναχθεί χρονικά σε συγκεκριμένη περίοδο. Η αρχαιότερη μαρτυρία ύπαρξής του απαντάται τον ΙΔ’ αι., στον κώδικα Αθηνών 2062, φ. 95. Η απουσία του σε αρχαιότερες πηγές δεν δηλώνει την προγενέστερη ανυπαρξία του, τουλάχιστον, όμως, μαρτυρά ότι δεν βρισκόταν σε λειτουργική χρήση, παρά μόνο ως στοιχείο της λαϊκής θρησκευτικότητας και λατρείας.

Η θεολογική σημασία του στίχου έχει δεχθεί διαχρονικά ποικίλη κριτική, η οποία μπορεί να περιγραφεί πλήρως στις ακόλουθες δύο θέσεις: α) Ο στίχος «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἡμᾶς» δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός, αφού ενέχει δογματική κακοδοξία. Η σωτηρία του ανθρώπου είναι αποκλειστικά έργο του Θεού και αντικείμενο του σχεδίου της Θείας Οικονομίας, μέσω της ενανθρώπησης και του απολυτρωτικού έργου του Υιού και Λόγου του Θεού, του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδας, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Ο Θεός είναι ο μόνος που μπορεί να σώσει τον άνθρωπο και κανείς άλλος δεν έχει αντίστοιχη δύναμη, όπως μαρτυρά και ο προφήτης Ησαΐας: «δίκαιος καὶ σωτὴρ οὐκ ἔστι πάρεξ ἐμοῦ» (Ησ. με’, 22). Η θέση αυτή είναι δογματικά ορθή, αλλά απόλυτη, αφού: