Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου 2017

Οταν ο μαθητής της Ψαλτικής Τέχνης γίνεται "Ψάλτης" πρίν την ώρα του! Του Ηρακλή Μαλανδρίνου

Ηρακλή Μαλανδρίνου
Πρωτοψάλτου 
Δασκάλου Ψαλτικής Τέχνης

Υπάρχει έντονη η νοοτροπία στο χώρο της Ψαλτικής ότι όταν ο μαθητής αρχίζει να ψελλίζει κάτι είναι κατάλληλος να αναλάβει αναλόγιο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλές φορές να βρίσκεται κάποιος συμπαθέστατος ιερέας ή δεν ξέρω ποιος άλλος, ο οποίος έχοντας απόλυτη ανάγκη από κάποιον να του λέει ένα «Κυριέ ελέησον», όπως συνήθως χρησιμοποιούν αυτή την έκφραση προκειμένου να προκαλέσουν ενοχές στον μέλλοντα ψάλτη, αποσπά με τρόπο μοναδικό και ανεπανάληπτο τον μαθητή αυτόν απ’ την αγκαλιά του Δασκάλου του και της διδασκαλίας της Ψαλτικής. Συνήθως μετά τις ενοχές ακολουθούν οι κολακείες «ωραία φωνούλα» κλπ, και βέβαια το οικονομικό δόλωμα «θα παίρνεις και κάτι».

Τα αποτελέσματα όλων αυτών είναι λοιπόν τα εξής:
  
1.Να αναλαμβάνει θέση ψάλτου η βοηθού ένας μαθητής ο οποίος δεν έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στην Ψαλτική. Έχετε δεί πουθενά αλλού σπουδαστή κάποιας σχολής μουσικής ή όχι να μπαίνει στον «εργασιακό» χώρο πριν ολοκληρώσει τις σπουδές του; Όχι βέβαια. Αυτό λοιπόν γίνεται μόνο στον χώρο της Ψαλτικής, όπου συνήθως δεσπόζει η προχειρότητα. Για να εισπράξει ένα παλαμάκι κάποιος βιολονίστας μαθητεύει δώδεκα χρόνια κοντά στο Δάσκαλο του. Το παλαμάκι αυτό βέβαια, έστω κι αν έχουν περάσει δώδεκα χρόνια και όχι ένα ή δυο, δεν συνοδεύεται με φακελάκι!

2.Ελλειπείς γνώσεις. Ο μαθητής αυτός λοιπόν, όπως είναι αντιληπτό, με ένα δυο χρόνια διδασκαλία, είναι λίγος γνωσιακά. Οι μεγάλοι Δάσκαλοι λένε ότι «όταν πάρεις το δίπλωμα μη θαρρείς πως έμαθες, τότε αρχίζεις να καταλαβαίνεις κάτι και αν». Ένας μαθητής λοιπόν με δυο χρόνια μαθητεία, καταλαβαίνει ο καθένας μας ότι είναι ελλιπέστατος. Αυτό που θα καταφέρει είναι να παραμείνει στη θέση του Ψάλτου κοροιδεύοντας και τον εαυτό του και τους από κάτω, μάλλον όχι όμως τον από πάνω και τους ειδότας. Πως θα ψάλλει αυτός ο «Ψάλτης» ένα Δοξαστικό αν δεν το έχει διδαχθεί, ένα Χερουβικό, Κανόνα κλπ.; Αδύνατον.

3. Απειρία πάνω στο Αναλόγιο. Έχουμε ξαναπεί ότι αν ο μαθητής δεν ανεβαίνει στο αναλόγιο του Δασκάλου του Ψάλτης δεν θα γίνει ποτέ. Ο μαθητής για να ολοκληρωθεί πρέπει σαφώς να αποκτήσει πείρα αναλογίου κοντά σ’ έναν πραγματικό Δάσκαλο. Θα δεί το Δάσκαλο του Ψάλλοντα για να μιμηθεί την όμορφη στάση του, θα ακούσει τον Δάσκαλο του σε Δοξαστικά και θα μάθει κι αυτός να τα λέει, θα ακούσει το Δάσκαλο του στο δυσκολότατο είδος των κανόνων, ώστε να μάθει καλά τη μελωδική τους πορεία και τη χρονική αγωγή κλπ. Αν λοιπόν ο μαθητής δεν καθίσει τουλάχιστον μια πενταετία στο αναλόγιο του Δασκάλου του δεν πρόκειται ποτέ να μάθει να ψάλλει, να συμπεριφέρεται, να αντιμετωπίζει καταστάσεις και πολλά άλλα. Στο αναλόγιο ο μαθητής θα μάθει να μιμείται τα όμορφα και καλά του Δασκάλου του. Αυτός θα είναι το κριτήριο του. Όταν μάλιστα ο Δάσκαλος, του εμπιστευθεί να ψάλλει κάποιο μέλος θα έχει την μεγάλη τύχη και ευλογία να τον διορθώσει κιόλας και να πάρει μάθημα μεγάλο μέσα απ’ το λάθος του. Όταν όμως είναι μόνος και θεωρεί εαυτόν ψάλτη γιατί έτσι του είπαν ποιος θα τον διορθώσει; Επίσης είναι σύνηθες το φαινόμενο ένας μαθητής ο οποίος έχει αναλάβει θέση «Ψάλτου» να εκτρέπεται ψαλτικά και ερμηνευτικά με βοηθό την ωραία του φωνούλα, ακριβώς γιατί δεν έμαθε απ’ το Δάσκαλο του τα όρια της Ψαλτικής μ’ αυτά του τραγουδιού.

Θα μπορούσα πολλά ακόμα να πω και να γράψω αλλά ίσως σε κάτι πιο εμπεριστατωμένο στο μέλλον. Όλα τα παραπάνω είναι ευθύνη του Δασκάλου. Άν ο Δάσκαλος εμπνεύσει στον μαθητή σοβαρότητα, συνέπεια, αξίες που διέπουν τη μαθητεία, τότε ο μαθητής δύσκολα θα παραστρατήσει. Οι Δάσκαλοι έχουν την ευθύνη της κατάστασης και θα πρέπει να είναι αληθινοί έναντι των μαθητών τους και όποιων άλλων. Η σπουδή σε μια Τέχνη και μάλιστα τόσο μεγάλη όπως η Ψαλτική απαιτεί χρόνο και κόπο. Ο μαθητής πρέπει να διδαχθεί τις αρχές αυτές απ’ τον Δάσκαλο του και με υπομονή να τις εφαρμόσει ώστε να καταστεί καλός Τεχνίτης κάποτε.

8 σχόλια:

  1. Συγνώμη αλλα όλα είναι σχετικά σε σχεση με τον χρόνο που πρέπει να είναι κοντά ο μαθητής.Εχει να κάνει και με την αντίληψη του κάθε μαθητου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολύ ωραία όλα αυτά που αναφερατε αλλά όμως εαν δεν αναλάβεις και μόνος σου το αναλογιο δεν θα πιεσθεις οτι πριν πας στο αναλογιο θα πρέπει να διαβασεις πολλες ωρες ωστε να μπορείς να ανταποκριθεις λογω της ευθύνης που αισθανεσαι. Όσο για τα λάθη το καταλαβαίνεις πιστεύω εαν τα είπες καλα η οχι και πάντα προσπαθείς να γίνεις καλύτερος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Θα μπορούσα να συμφωνήσω με την ανάρτηση, αν δεν ανήκε στην σφαίρα του ανέφικτου. Και τι εννοώ με αυτό. Κάποιος αγαπητός συνάδελφος είχε την υπομονή να μετρήσει τους Ιερούς Ναούς της Πατρίδας μας. Αν θυμάμαι καλά τους είχε βγάλει 10.500 εν λειτουργία, Από αυτούς, ας πούμε οι μισοί, απασχολούν 2 ιεροψάλτες, δηλαδή 10.500 άτομα, Συν 5000 περίπου οι υπόλοιποι, σύνολον αναγκαίων ιεροψαλτών 15.500 άτομα. Και θέλουμε όλοι αυτοί να είναι έτοιμοι ψάλτες βγαλμένοι από ωδεία. Αυτό που έχω να πω είναι ότι, αν δεν υπήρχαν οι αυτοδίδακτοι ιεροψάλτες, οι οποίοι καλύπτουν Κωμοπόλεις και απομακρυσμένα χωριά, χειμώνα καλοκαίρι,με σχεδόν χαρτζιλίκι ή και αφιλοκερδώς τα αναλόγια θα ήταν άδεια. Γι αυτό λοιπόν νομίζω ότι οφείλουμε απόλυτο σεβασμό σ΄αυτούς που διακονούν τα αναλόγια έχοντας σαν πτυχίο την αγάπη τους γι΄αυτήν την διακονία.Και εν τοιαύτη περιπτώσει όσα πτυχία και να βάλεις σε ένα αναλόγιο δεν πρόκειται να τελέσουν διακονία αναλογίου. Ο άνθρωπος και η αγάπη για το αναλόγιο το κάνει.
    Με αγάπη
    Νίκος Σαμαράς
    Αυτοδίδακτος ιεροψάλτης εν ενεργεία επι 25 χρόνια, με ελάχιστα μαθήματα και πολύ αγάπη γι΄αυτήν την διακονία στο ιερό αναλόγιο..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κύριε Μαλανδρίνο καλημέρα!
    Επιτρέψτε μου κάποια σχόλια:
    Αυτό που επιθυμείτε να γίνει σίγουρα είναι ιδανικό αλλά είναι εφικτό σε Πατριάρχικό περιβάλλον η περιβάλλον μητρόπολιτικού ναού με την προυπόθεση να υπάρχει μια σχετική επάρκεια σε ψάλτες και μαθητές και να υπάρχει πολυτέλεια χρόνου για να εφαρμοστεί.
    Έτσι ο ¨συμπαθέστατος ιερέας " που αναφέρατε αφήνει την αναγκαία γνωσιολογική επάρκεια του μελλοντικού ψάλτη στο βωμό της χειρευούσης θέσης του αναλογίου , και συμφωνώ με την τοποθέτηση του κ. Σαμαρά ότι υπάρχει έλειψη ιεροψαλτών για να καλυφθουν οι θέσεις.
    Εμπειρικά στο χώρο του ιεροψαλτικού χώρου έχω δει αρκετούς ιεροψάλτες να καλύπτουν μόνο την εγωπάθεια τους και να ξεχνούν την σοβαρότητα του διακονήματός τους . Όταν λέμε να ανεβεί ο μαθητής στο αναλόγιο ενοούμε να ψελλίσει και αυτός κάτι , μετα λύπης διαπίστωσα ότι πολλοί ιεροψάλτες και με την ιδιότητα του δασκάλου έχουν τους μαθητές για "γλάστρες" δίπλα τους και δεν αφήνουν τους μαθητές να δοκιμασουν την φωνή τους , υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις .
    Εν κατακλείδι θα συμφωνήσω μαζί σας η σοβαρότητα του δασκάλου και θα προσθέσω και την αγάπη πρους τους μαθητές και το αναλόγιο θα δώσει μια ανάσα στα αναλόγια .!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ΣΥΜΦΟΝΟ Κ΄ΝΙΚΟ ΤΟ ΠΤΥΧΕΙΟ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΨΑΛΛΤΗ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ Η ΑΓΑΠΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Γέμισε ο κόσμος "δασκάλους Ψαλτικής Τέχνης", αλλά από ψάλτες πάσχουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σε μια ιδεατή κοινωνία έτσι συμβαίνουν τα πράμματα, στην σημερινή όμως ανθρώπινη πραγματικότητα τίποτε από όσα λέει το άρθρο δεν δύναται να συμβεί, διότι αναφέρεται μόνο στα καλά στοιχεία του δασκάλου, λες και αυτός δεν είναι άνθρωπος και δεν έχει ελαττώματα. Όπως είναι ο δάσκαλος, θα γίνει και ο μαθητής, στο 90 % των περιπτώσεων.
    Δάσκαλος ανήθικος που κοροϊδεύει όλους τους άλλους και το ίδιο κάνουν και οι μαθητές του.
    Δάσκαλος κουτσός, θα μάθει ο μαθητής να κουτσαίνει.
    Τρανό παράδειγμα επί των ημερών μας, οι μαθητές του Καρραγγελόπουλου, που είναι όλοι τους ίδιοι. Εγωιστές, ξερόλες, είρωνες, κακεντρεχείς, επηρμένοι, δήθεν. Προκαλούν αηδία και αποστροφή σε όποιον τους συναναστρέφεται μουσικά. Όταν δε καταλάβουν τινές εξ αυτών, ότι ο έτερος ομιλητής ή συμψαλμωδός τους γνωρίζει μουσικά, τότε αφηνιάζουν φερόμενοι με τον χειρότερο τρόπο, ακόμα και μέσα στον Ιερό Ναό. Αίσχος και σίχαμα!
    Τέλος, να υπενθυμίσω στον αρθρογράφο και δάσκαλο της ψαλτικής τέχνης, ότι έκαστος άνθρωπος έχει ιδία αντίληψη. Άλλα θα μάθεις εσύ σε 2 χρόνια που λες, άλλα εγώ, άλλα ο άλλος. Το θέμα είναι πόσα από αυτά που παίρνεις είναι σωστά και πόσα όχι.
    Εγείρεται λοιπόν εδώ ένα ακόμα μεγαλύτερο ζήτημα, θέμα τεραστίας συζητήσεως, το κατά πόσο οι γνώσεις που λαμβάνουμε από τον καθένα, δάσκαλο ή όχι, είναι άξια προσοχής και μιμήσεως και ποια όχι. Η μέλισσα εδώ μας διδάσκει να πηγαίνουμε σε κάθε λουλούδι, αλλά να κρατάμε μόνο το νέκταρ και την γύρη και όχι από κάθε λουλούδι. Το να γίνει λοιπόν έκαστος εξ ημών μέλισσα, ιδίως στα μουσικά, πρέπει να είναι το μέλημά μας και όχι να ανησυχούμε αν κάποιος, μη έτοιμος ψαλτικά, αναλάβει ένα αναλόγιο. Καλά θα κάνει να το αναλάβει, κι ας τα λέει όλα λάθος, αφού η πεμπτουσία της κάθε Ιερής ακολουθίας, δεν είναι η μουσική του μέλους, αλλά το περιεχόμενό της, δηλαδή ο λόγος. Το ίδιο κάνουν και οι πρακτικοί ψάλτες. Τι πρέπει να γίνει δηλαδή; Να αδειάσουμε τους Ναούς από κόσμο και ψάλτες, επειδή δεν θήλασαν καθόλου ή απογαλακτίστηκαν νωρίς;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Δίκιο και ο δάσκαλος σ' αυτά που έγραψε, δίκιο και οι σχολιάσαντες. Να προσθέσω ότι σήμερα μπορείς να μάθεις πολύ πιο σύντομα (φυσικά πάντα ανάλογα με την αντίληψή σου και το χρόνο που διαθέτεις) και μπορείς να συνεχίσεις την "μαθητεία" ... για πάντα ακούοντας όποιον δάσκαλο θέλεις και όποιο μάθημα θέλεις από το διαδίκτυο. Πάντως, πιο πάνω και από την ψαλτική τέχνη είναι η τέλεση της θείας Λατρείας. Ακόμη και με φάλτσο ψάλτη/παπά. Δεν θα σκοτωθεί κανένας. Αν δεν έχει καλή φωνούλα, γρήγορα θα τον αλλάξουν και αν υπάρχει αξιοκρατία, μόλις βρεθεί ΨΑΛΤΗΣ καταρτισμένος θα πάρουν εκεἰνον. Δεν χάλασε ο κόσμος. Ούτε καν ο βιαστικός μαθητευόμενος δεν διατρέχει σήμερα τόσο μεγάλο κίνδυνο να βγει "χαμένος" από την υπόθεση. Κι αν ήμασταν πιο απλοί και μας άρεσε η απλότητα, θα είχαμε πάντα διακόνους του αναλογίου. Οι ψάλτες με δίπλωμα θα σπουδάζαν μουσικολογία στα πανεπιστήμια, αλλά οι ναοί δεν θα έμεναν χωρίς ψαλμωδία. Άντε και καιρός να ξαναδώσουμε στο λαό (με προσεκτικά βήματα) τη θἐση που είχε μέσα στη λατρεία. Έτσι κι αλλιώς τώρα είμαστε σε κατάσταση "διεστραμμένη". Τα εγκὀλπιά μας γράφουν παντού: "ο Λαός" κι εμείς αγριοκοιτάμε όποιον τολμήσει να σιγομουρμουρίσει μαζί μας τον πιο γνωστό ύμνο. Ντροπή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σχόλιο Ιστολογίου

Οι απόψεις που εκφράζονται, απηχούν την προσωπική γνώμη του εκάστοτε γράφοντος.

Γράψτε το σχόλιό σας και απλά περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να το δείτε δημοσιευμένο.

Σχόλια που τηρούν στοιχειώδη κανόνες ευπρέπειας είναι αυτονόητο ότι αποτελούν αφορμή διαλόγου και ουδέποτε θα λογοκριθούν.

Δεν επιτρέπονται σχόλια που συκοφαντούν κάποιο πρόσωπο, που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς κλπ. Για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκε η προ-έγκριση για να αποφευχθούν κρούσματα προσβλητικής συμπεριφοράς διότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια του ιστολογίου μας.

Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια με ψευδώνυμο ενδέχεται να διαγραφούν για την διαφύλαξη της ποιότητας. Τα σχόλια δεν είναι πεδίο στείρας αντιπαράθεσης αλλά προβληματισμού και γόνιμου διαλόγου.