Παρασκευή 11 Μαΐου 2018

Υμνογραφικά Ερμηνευτικά (Ϟη΄)Το Γ' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Πλ. α' Ήχου! Από τον Θεολόγο και Πρωτοψάλτη Θεόδωρο Ρόκα!

Χριστός Ανέστη!

Το Γ' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Πλ. α' Ήχου


Θεοδώρου Ρόκα
Θεολόγου - υπ. Δρος Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.


"Ἐπὶ τοῖς εἰρηκόσι μοι· Εἰς τὰς αὐλὰς προσβῶμεν Κυρίου, 
χαρᾶς πολλῆς πλησθεὶς εὐχὰς ἀναπέμπω".

"Ἐπὶ οἶκον Δαυΐδ, τὰ φοβερὰ τελεσιουργεῖται· πῦρ γὰρ ἐκεῖ φλέγον, 
ἅπαντα αἰσχρὸν νοῦν".

Δόξα... καὶ νῦν ...

"Ἁγίῳ Πνεύματι, ζωαρχικὴ ἀξία· ἐξ οὗ πᾶν ζῶον ἐμψυχοῦται, 
ὡς ἐν Πατρί, ἅμα τε καὶ Λόγῳ".


"Ἐπὶ τοῖς εἰρηκόσι μοι· Εἰς τὰς αὐλὰς προσβῶμεν Κυρίου, χαρᾶς πολλῆς πλησθεὶς εὐχὰς ἀναπέμπω". Ο στίχος ομοιάζει με τον αντίστοιχο α' στίχο του Γ' Αντιφώνου των Αναβαθμών του α' ήχου ("Ἐπὶ τοῖς εἰρηκόσι μοι ὁδεύσωμεν εἷς τὰς αὐλὰς τοῦ Κυρίου, εὐφράνθη μου τὸ Πνεῦμα, συγχαίρει ἡ καρδία"). Υπόβαθρο για τον εξεταζόμενο Αναβαθμό και στίχο αποτελούν οι στίχοι 1 και 2 του 121ου Ψαλμού ("Εὐφράνθην ἐπὶ τοῖς εἰρηκόσι μοι· εἰς οἶκον Κυρίου πορευσόμεθα. Ἑστῶτες ἦσαν οἱ πόδες ἡμῶν ἐν ταῖς αὐλαῖς σου, ῾Ιερουσαλήμ"), τον οποίο έψαλλαν οι Ιουδαίοι όταν βρίσκονταν αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα.

"Ἐπὶ οἶκον Δαυΐδ, τὰ φοβερὰ τελεσιουργεῖται· πῦρ γὰρ ἐκεῖ φλέγον, ἅπαντα αἰσχρὸν νοῦν". Ο δεύτερος στη σειρά στίχος του Γ' Αντιφώνου των Αναβαθμών του πλ. α' ήχου είναι όμοιος με τον αντίστοιχο δεύτερο στίχο του Γ' Αντιφώνου των Αναβαθμών του α' ήχου ("Ἐπὶ οἶκον Δαυΐδ, φόβος μέγας· ἐκεῖ γὰρ θρόνων ἐκτεθέντων, κριθήσονται ἅπασαι, αἱ φυλαὶ τῆς γῆς καὶ γλῶσσαι"). Και οι δυο στίχοι έχουν δανειστεί το περιεχόμενό τους από τον τέταρτο και τον πέμπτο στίχο του 121ου Ψαλμού ("ἐκεῖ γὰρ ἀνέβησαν αἱ φυλαί, φυλαὶ Κυρίου, μαρτύριον τῷ ᾿Ισραήλ, τοῦ ἐξομολογήσασθαι τῷ ὀνόματι Κυρίου· ὅτι ἐκεῖ ἐκάθισαν θρόνοι εἰς κρίσιν, θρόνοι ἐπὶ οἶκον Δαυΐδ").

"Ἁγίῳ Πνεύματι, ζωαρχικὴ ἀξία· ἐξ οὗ πᾶν ζῶον ἐμψυχοῦται, ὡς ἐν Πατρί, ἅμα τε καὶ Λόγῳ". Όπως έχει τονιστεί σε όλους τους Αναβαθμούς έτσι τονίζεται και εδώ πως ενώ η ουσία και η δύναμη των τριών θείων Υποστάσεων της Αγίας Τριάδος είναι κοινή και αδιαίρετη και πως κανένα πρόσωπο δεν ενεργεί χωρίς να συμμετέχουν στην ενέργεια και τα άλλα δυο θεία πρόσωπα. Έτσι λοιπόν και στον παρόντα στίχο, με τον οποίο κλείνουν οι Αναβαθμοί του πλ. α' ήχου, τονίζεται οτι η ζωαρχική αξία και ενέργεια της μακαρίας Τριάδος είναι μια γι΄ αυτό και ο υμνωδός λέει πως οτι αξίωμα υπάρχει στον Πατέρα και στον Υιό υπάρχει και στο Άγιο Πνεύμα και το αξίωμα, σύμφωνα με τον Αναβαθμό, είναι να είναι το Άγιο Πνεύμα αρχή και αιτία κάθε νοερής, λογικής, αισθητικής και φυτικής ζωής. Και ακολούθως εξηγεί πως κάθε κτίσμα που έρχεται στη ζωή εμψουχούται (= λαμβάνει τη ζωή) από το Άγιο Πνεύμα.

Οι Αναβαθμοί του γ' ήχου επισφραγίζονται με το εξής Προκείμενο: "Ἀνάστηθι Κύριε ὁ Θεός μου, ὅτι σὺ βασιλεύεις εἰς τοὺς αἰῶνας" (Ψαλμ. 9,20∙ 37) και το στίχο: "Ἐξομολογήσομαί σοι, Κύριε, ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου διηγήσομαι πάντα τὰ θαυμάσιά Σου" (Ψαλμ. 9,2). Η εξομολόγηση, για την οποία κάνει λόγο ο Ψαλμωδός έχει διπλή σημασία. Αφενός αναφέρεται στην επίγνωση των οικείων αμαρτημάτων, αφετέρου στην ευχαριστία προς το Θεό, "ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου" δηλ. που σημαίνει πως ο άνθρωπος δίδει στο Θεό εκείνο που του ζητά ο ίδιος ο Θεός το να τον αγαπήσει εξ όλης της ψυχής, εξ όλης της διανοίας και εξ όλης της καρδίας του (Εξ. 34,14∙ Δευτ. 6,5).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σχόλιο Ιστολογίου

Οι απόψεις που εκφράζονται, απηχούν την προσωπική γνώμη του εκάστοτε γράφοντος.

Γράψτε το σχόλιό σας και απλά περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να το δείτε δημοσιευμένο.

Σχόλια που τηρούν στοιχειώδη κανόνες ευπρέπειας είναι αυτονόητο ότι αποτελούν αφορμή διαλόγου και ουδέποτε θα λογοκριθούν.

Δεν επιτρέπονται σχόλια που συκοφαντούν κάποιο πρόσωπο, που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς κλπ. Για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκε η προ-έγκριση για να αποφευχθούν κρούσματα προσβλητικής συμπεριφοράς διότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια του ιστολογίου μας.

Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια με ψευδώνυμο ενδέχεται να διαγραφούν για την διαφύλαξη της ποιότητας. Τα σχόλια δεν είναι πεδίο στείρας αντιπαράθεσης αλλά προβληματισμού και γόνιμου διαλόγου.