Ειρήνης Βασιλάκη
Aρχαιολόγου
 |
| Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Γρόττας |
Στην παραλία της Γρόττας, στη βόρεια πλευρά της Χώρας της Νάξου σώζεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, που αποτελούσε το καθολικό μοναστηριού αναγόμενο στα βυζαντινά χρόνια (13ος αι;). Η μονή, της οποίας σώζονται σήμερα ελάχιστα κατάλοιπα, περιελάμβανε εκτός από το καθολικό, κελλιά των μοναχών κι ένα διώροφο κτήριο της Σχολής – σχήματος Γ – με επάλληλες μνημειακές τοξοστοιχίες που στέγαζε τις αίθουσες, βοηθητικούς χώρους και τη βιβλιοθήκη της (εικ. 1 Η διώροφη Σχολή του Αγίου Γεωργίου στη θέση της οποίας υπάρχει σήμερα το 1ο Δημοτικό Σχολείο).
 |
| Εικ. 1 |
 |
| Εικ. 2 |
Όπως γνωρίζουμε από γραπτές πηγές αλλά και παλαιές χαλκογραφίες το μοναστήρι αυτό ήταν πλούσιο, έχοντας στην ιδιοκτησία του μετόχια, ναΰδρια, αξιόλογη κτηματική περιουσία σε διάφορα μέρη του νησιού, ορισμένους ανεμόμυλους στην παραλία της Γρόττας αλλά ακόμη και ιστιοφόρα πλοία. Γι’ αυτό το λόγο εξάλλου αποτέλεσε πολλές φορές στόχο πειρατικών επιδρομών και λεηλασιών.
|
| Εικ. 3 |
Ο ναός είναι ευρύχωρος, καμαροσκεπής, μονόκλιτος, με δίλοβο κωδωνοστάσιο και πλακόστρωτο δάπεδο. Το παλαιό ξυλόγλυπτο τέμπλο χρονολογείται στον 17ο αιώνα και είναι αξιόλογο. Φέρει επάλληλες σειρές γείσων, κογχωτά τοξύλλια, κιονίσκους που χωρίζουν τις εικόνες και επιπεδόγλυφη άμπελο, στοιχεία που φανερώνουν τεχνοτροπικές επιδράσεις τόσο δυτικότροπες όσο και βυζαντινές (εικ. 2 Το τέμπλο του ναού από τα δυτικά). Το τέμπλο κοσμούν διάφορες εικόνες εκ των οποίων οι σπουδαιότερες είναι : του Αρχαγγέλου, της Παναγίας Βρεφοκρατούσας με την επωνυμία ‘’Η Κυρία η Ελεούσα’’, του Χριστού Ένθρονου και του Αγίου Γεωργίου έφιππου να σκοτώνει το δράκο με σκηνές από το βίο και το μαρτύριό του περιμετρικά (εικ. 3 Η εικόνα του Αγίου Γεωργίου), (εικ. 4 Η εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας).
 |
| Εικ. 3 |
 |
| Εικ. 4 |
Το μοναστήρι ήταν ανδρικό και φιλοξενούσε κάποτε μέχρι και σαράντα μοναχούς. Έχουν σωθεί τα ονόματα μερικών από τους ηγουμένους της : Ματθαίος (που θεωρείται και κτήτωρ της), Αρτέμιος, Ιλαρίων, Βενιαμίν, Γαβριήλ και Γρηγόριος Αμάης. Γνωρίζουμε ακόμη ότι σε μία από τις πειρατικές επιδρομές που δέχτηκε, σφαγιάστηκαν οι τρεις μοναχοί Ιερώνυμος, Θεοδώρητος και Μάξιμος και ετάφησαν στο προαύλιο του ναού.
Η Μονή του Αγίου Γεωργίου είχε και πολύ σπουδαίο παιδευτικό έργο. Αυτό ξεκίνησε επί αρχιερατείας Ανθίμου Βαρδή του Κρητός (1743-1779), ο οποίος παρότρυνε τους μοναχούς να διαθέσουν αίθουσες του μοναστηριακού συγκροτήματος για τη λειτουργία «λαϊκού διδακτηρίου» για παιδιά και «ιερατικού φροντιστηρίου» για τους κληρικούς. Σε αυτά δίδαξαν ο ίδιος ο Μητροπολίτης Άνθιμος, ο Ιερόθεος – εξάδελφος του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου και μετέπειτα Μητροπολίτης Ευρίπου, καθώς και ο ιεροδιάκονος Γερμανός ο Πάριος, μετέπειτα Μητροπολίτης Δράμας.
Πρέπει να επισημανθεί ότι το «Διδακτήριον» του Αγίου Γεωργίου υπήρξε ο πρώτος φάρος ελληνικής παιδείας στο νησί μετά την ενετική κατάκτηση του 1207. Από τότε και μέχρι και μετά την τουρκική κατάληψη της Νάξου το έτος 1566 συστηματική ελληνική παιδεία στη Νάξο δεν υφίστατο. Η παιδεία είχε περιέλθει εξ’ ολοκλήρου στα χέρια διαφορετικών ταγμάτων καθολικών μοναχών (Ιησουίτες, Καπουκίνοι, Σαλεσιανοί, Ουρσουλίνες κ.α.).
 |
| Εικ. 5 |
Το έτος 1773 έρχεται στη Νάξο μια σπουδαία μορφή της ελληνικής παιδείας, ο Χρύσανθος ο Αιτωλός, αδελφός του εθνομάρτυρα Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Ο Χρύσανθος θεωρείτο ως ένας από τους πιο μορφωμένους άνδρες της εποχής του. Είχε κάνει πολύχρονες σπουδές και διετέλεσε για πέντε χρόνια Σχολάρχης (δηλαδή διευθυντής) της Πατριαρχικής Ακαδημίας στην Κωνσταντινούπολη, της γνωστής μας Μεγάλης του Γένους Σχολής, που υπήρξε ουσιαστικά το ελληνικό Πανεπιστήμιο του σκλαβωμένου έθνους.
Ο νέος Μητροπολίτης Παροναξίας Νεόφυτος Λαχοβάρης ο Βυζάντιος σε συνεργασία με το Χρύσανθο τον Αιτωλό καθώς και με την πολύτιμη στήριξη του αξιωματούχου της Πύλης Νικόλαου Μαυρογένη, κατάφεραν να στηρίξουν την ορθοδοξία και την παιδεία στη Νάξο σε πολύ δύσκολες και επικίνδυνες εποχές.
 |
| Εικ. 6 |
Σπουδαίοι δάσκαλοι αλλά και σπουδαίοι μαθητές πέρασαν το κατώφλι της Σχολής, η οποία λειτούργησε έως το 1930 οπότε και εγκαταλείφθηκε για να στεγαστούν οι μαθητές στο καινούριο τότε Γυμνασιακό Μέγαρο, το σημερινό 1ο Γυμνάσιο. Η Σχολή – ερειπωμένη – παραχωρήθηκε κατόπιν στο γειτονικό δημοτικό σχολείο και γκρεμίστηκε για να επεκταθεί το κτήριο του δημοτικού (εικ. 5 Η πρόσοψη του ναού με το κωδωνοστάσιο) (εικ. 6 Τα διασωθέντα ερειπωμένα σήμερα κελιά).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλιο Ιστολογίου
Οι απόψεις που εκφράζονται, απηχούν την προσωπική γνώμη του εκάστοτε γράφοντος.
Γράψτε το σχόλιό σας και απλά περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να το δείτε δημοσιευμένο.
Σχόλια που τηρούν στοιχειώδη κανόνες ευπρέπειας είναι αυτονόητο ότι αποτελούν αφορμή διαλόγου και ουδέποτε θα λογοκριθούν.
Δεν επιτρέπονται σχόλια που συκοφαντούν κάποιο πρόσωπο, που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς κλπ. Για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκε η προ-έγκριση για να αποφευχθούν κρούσματα προσβλητικής συμπεριφοράς διότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια του ιστολογίου μας.
Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια με ψευδώνυμο ενδέχεται να διαγραφούν για την διαφύλαξη της ποιότητας. Τα σχόλια δεν είναι πεδίο στείρας αντιπαράθεσης αλλά προβληματισμού και γόνιμου διαλόγου.