Τελετουργικά θέματα (μβ΄) Η διακοπή του Χερουβικού Ύμνου για τη Μεγάλη Είσοδο.

Η διακοπή του Χερουβικού Ύμνου για τη Μεγάλη Είσοδο.

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Η Μεγάλη Είσοδος της Θείας Λειτουργίας αποτελεί ένα από τα στοιχεία του μυστηρίου, τα οποία ανά τους αιώνες εξελίχθηκαν, μεταβλήθηκαν και έλαβαν διαφορετικές όψεις. Οι πτυχές της μεγάλης Εισόδου, οι οποίες υπέστησαν αυτές τις μεταβολές είναι: α) η κατεύθυνση (η αρχική λιτανευτική πομπή από το διακονικό της νοτιοδυτικής γωνίας του ναού προς το ιερό βήμα εξελίχθηκε σε πορεία από την πρόθεση του ιερού προς το ιερό βήμα), β) η σύνθεση της πομπής (αρχικά μετείχαν μόνο οι διάκονοι, μετέπειτα συλλιτανεύουν και οι πρεσβύτεροι), γ) η συμμετοχή του αρχιερέα (αρχικά ερχόταν σε επαφή με τα Άγια όταν η Μεγάλη Είσοδος πλησίαζε ενώπιόν του στην Ωραία Πύλη, ενώ, πλέον, ολοκληρώνει την προσκομιδή και καλύπτει τα προς καθαγιασμό Δώρα πριν από την εισόδευσή τους) κ.α.

ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Μεγάλοι παιδαγωγοί, οικουμενικοί δάσκαλοι

Κατάφεραν να συγκεράσουν αρμονικά την ελληνική φιλοσοφία 

με τη χριστιανική πίστη

Χάρη Ανδριόπουλου

Γιορτάζουμε σήμερα τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών που με το βαθύ φιλοσοφικό τους στοχασμό, τη μεγάλη και βαθιά πίστη τους, τη θερμή αγάπη τους στο Θεό και τον άνθρωπο, αναδείχθηκαν μεγάλοι παιδαγωγοί και οικουμενικοί διδάσκαλοι, επιφανείς ρήτορες και συγγραφείς, πρότυπα φιλανθρωπίας και αρετής. Ο Μέγας Βασίλειος υπήρξε ο Αριστοτέλης του χριστιανισμού, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ο Πλάτωνας της χριστιανικής φιλοσοφικής σκέψης και ο Ιωάννης Χρυσόστομος, ο Δημοσθένης της χριστιανικής αγάπης.

(Μουσικό κείμενο) Άξιον Εστίν, Πλαγίου του Τετάρτου, μέλος Γεωργίου Βινάκη

Το Μεγαλυνάριο της Θεοτόκου "Άξιον Εστίν" σε ήχο Πλάγιο του Τετάρτου.

Το μέλος είναι από τον ονομαστό Πρωτοψάλτη του Μητροπολιτικού Ναού Χίου αείμνηστο Γεώργιο Βινάκη. 

Εκ του Μουσικού Κυριακοδρομίου Ήχος Πλ. δ΄ (Εγκόλπιο Ιεροψάλτου) σε επιμέλεια του Πρωτοψάλτου κ. Ηλία Φραγκάκη.

Κατεβάστε το σε μορφή pdf ΕΔΩ

Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Η πίστη και η ταπείνωση! (Κυριακή της Χαναναίας)

Η πίστη και η ταπείνωση 

Πανοσ. Αρχιμ.

Χερουβιμ Βελέτζα

Ιεροκήρυκα Ι.Μ. Κερκύρας

Σε μια από τις πεζοπορίες του από τόπο σε τόπο, βρέθηκε ο Χριστός στα όρια της γης του Ισραήλ. Από την απέναντι πλευρά έτρεξε μία γυναίκα Χαναναία, φωνάζοντας «ελέησέ με, υιέ του Δαβίδ, η κόρη μου έχει καταληφθεί από δαιμόνιο». Ο Ιησούς δεν απαντά, και οι μαθητές, ενοχλημένοι, Του ζητούν να διώξει την αλλοεθνή και ειδωλολάτρισσα γυναίκα, ώστε να πάψει να τους ακολουθεί και να φωνάζει. Τότε ο Χριστός, απαντά ότι έχει σταλεί μόνο για τα απολωλότα πρόβατα του Ισραήλ. Εκείνη, αφού Τον πλησίασε έπεσε στα πόδια Του και Τον παρακάλεσε εκ νέου να την βοηθήσει. Και πάλι με σκληρό τρόπο ο Ιησούς της απαντά ότι δεν είναι καλό να πάρει το ψωμί από τα παιδιά και να το δώσει στα σκυλάκια. «Σωστά λες, Κυριε», του απαντά η γυναίκα, «αλλά και τα σκυλάκια τρώνε από τα ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι του Κυρίου τους». Τότε ο Χριστός, θαυμάζοντας το μέγεθος της πίστεως της γυναίκας, θεράπευσε την κόρη της. 

Μελίσματα Ψαλτικής (Ϟζ΄) Κυριακή ΙΖ΄ Ματθαίου

Μελίσματα Ψαλτικής

Κυριακή ΙΖ΄ Ματθαίου

Ήχος Βαρύς, Εωθινό Ι΄

Περιεχόμενα Αναρτήσεως:

α) "Κύριε εκέκραξα...", "Κατευθυνθήτω...". Μέλος Ιωάννου Πρωτοψάλτου, Ήχος Βαρύς. Ψάλλει ο γέρων π. Δανιήλ Δανιηλαίος της μοναστικής αδελφότητας των Δανιηλαίων του Αγίου Όρους.

β)"Ο ημετέραν μορφήν αναλαβών...".Υπακοή Βαρέως Ήχου, Ψάλλει Χορός Ψαλτών υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου κ. Αθανασίου Σαλαμάνη.

γ) "Πάσα πνοή...", "Αινείτε...". Μέλος Ιωάννου Πρωτοψάλτου. Ήχος Βαρύς. Ψάλλει Χορωδία Βυζαντινής Μουσικής υπό την διεύθυνση του αείμνηστου Κωνσταντίνου Ζορμπά.

δ) "Μετά την εις Άδου κάθοδον...". Εωθινό Ι'. Μέλος Αλεξάνδρου Βυζαντίου, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης το Πανίερου Ναού Ευαγγελιστρίας Τήνου κ. Στυλιανός Κοντακιώτης.

ε) Αργή Δοξολογία. Εκλογή στίχων εκ της Δοξολογίας σε μέλος Μιλτιάδου Παπαστεφανάκη και ήχο Βαρύ πεντάφωνο διατονικό. Ψάλλει Χορός Ψαλτών Ηρακλείου Κρήτης.

στ) Χερουβικός Ύμνος. Ήχος Βαρύς διατονικός. Ψάλλει ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Παναγιώτης Νεοχωρίτης.

ζ) "Σήμερον αι ψυχαί, των γηγενών". Δοξαστικό των Αίνων εορτής των Τριών Ιεραρχών

Ήχος Β΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Επανωμής Θεσσαλονίκης κ. Πασχάλης Πασχαλίδης.

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 29η Ιανουαρίου έως 4η Φεβρουαρίου 2017

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 29η Ιανουαρίου έως 4η Φεβρουαρίου 2017

Για Download σε μορφή pdf πατήστε ΕΔΩ

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (λβ΄) Το Θεοτοκίο του Αναστάσιμου Απολυτικίου του Βαρέως ήχου

Το Θεοτοκίο του Αναστάσιμου Απολυτικίου του Βαρέως ήχου

Θεοδώρου Ρόκα

Θεολόγου

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

"Ὡς τῆς ἡμῶν Ἀναστάσεως θησαύρισμα, τοὺς ἐπὶ σοὶ πεποιθότας Πανύμνητε, 

ἐκ λάκκου καὶ βυθοῦ πταισμάτων ἀνάγαγε· σὺ γὰρ τοὺς ὑπευθύνους 

τῇ ἁμαρτίᾳ, ἔσωσας τεκοῦσα τὴν σωτηρίαν, ἡ πρὸ τόκου Παρθένος, 

καὶ ἐν τόκῳ Παρθένος, καὶ μετὰ τόκον πάλιν οὖσα Παρθένος".

Στο ανωτέρω απολυτίκιο θεοτοκίο του αναστασίμου απολυτικίου του βαρέως ήχου ο ιερός υμνωδός μας αναφέρει οτι η Υπεραγία Θεοτόκος έσωσε τους "υπεύθυνους της αμαρτίας" τίκτοντας τη "σωτηρία" ("σὺ γὰρ τοὺς ὑπευθύνους τῇ ἁμαρτίᾳ, ἔσωσας τεκοῦσα τὴν σωτηρίαν"). Τίθεται λοιπόν το εξής διφυές ερώτημα: α) ποιοί είναι οι υπεύθυνοι της αμαρτίας και β) ποιά είναι η σωτηρία που ετέχθη από την Υπεραγία Θεοτόκο.

Το "όλον" και τα "επιμέρους" στην Ψαλτική! Του Επίκουρου Καθηγητή της Α.Ε.Α.Α. κ. Κωνσταντίνου Χ. Καραγκούνη

Κατόπιν αδείας του σεβαστού Επίκουρου Καθηγητή Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών και συνεργάτου του Χορού μας κ. Κωνσταντίνου Χ. Καραγκούνη, αναρτούμε την Ανακοίνωση που έκανε στο 2ο Ιεροψαλτικό Συνέδριο Κρήτης, "Η Ψαλτική Τέχνη στη σύγχρονη εκκλησιαστική και κοινωνική πραγματικότητα"  με θέμα ανάπτυξης "Το "όλον και τα "επιμέρους" στην Ψαλτική" .

Για Download σε μορφή pdf πατήστε ΕΔΩ

Τελετουργικά θέματα (μα΄) Η αρχιερατική μιτροφορία. Προέλευση και παρεκτροπές.

Η αρχιερατική μιτροφορία. Προέλευση και παρεκτροπές.

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Η μίτρα είναι ένα είδος αμφίου τελείως άγνωστο στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, καθώς εισάγεται μεταγενέστερα και χρησιμοποιείται ως σήμερα. Η πατερική παράδοση δεν κάνει καμία ρητή αναφορά σχετικά με τη χρήση της μίτρας από τους αρχιερείς. Οι πρώτες πληροφορίες για τη χρήση της μίτρας εξάγονται από αναφορές στις περιπτώσεις μιτροφορίας των πατριαρχών Ρώμης και Αλεξανδρείας.

Ο Συμεών Θεσσαλονίκης αναφέρεται στο ζήτημα, απαντώντας σε ερώτηση του μητροπολίτη Πενταπόλεως Γαβριήλ, διατυπώνοντας αρχικά τις διάφορες υποθέσεις που γνωρίζει. Όσον αφορά στον Ρώμης, σημειώνει ότι η χρήση μίτρας αποτελεί μίμηση της κιδάρεως, την οποία έφερε ο ιουδαίος Αρχιερέας. Η κίδαρις (ή Μιτσνέφεθ κατά το εβραϊκό κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης) του εβραίου Αρχιερέα ήταν υψηλό κάλυμμα κεφαλής, αγνώστου σχήματος και ακριβούς μεγέθους. Στην Παλαιά Διαθήκη μνημονεύεται ως όρος στα χωρία: Εξ. κη’, 4,37,39. κθ’, 6. λθ’, 28,31. Λευ. η’, 9 και ιστ’, 4. 

(Μουσικό κείμενο) Άξιον εστίν, Ήχος Βαρύς επτάφωνος εναρμόνιος, μέλος Γεωργίου Βινάκη

Το μεγαλυνάριο της Θεοτόκου "Άξιον Εστίν" σε ήχο Βαρύ επτάφωνο εναρμόνιο.

Το μέλος είναι από τον ονομαστό Πρωτοψάλτη του Μητροπολιτικού Ναού Χίου αείμνηστο Γεώργιο Βινάκη. 

Εκ του Μουσικού Κυριακοδρομίου (Εγκόλπιο Ιεροψάλτου) Ήχος Βαρύς 

σε επιμέλεια του Πρωτοψάλτου κ. Ηλία Φραγκάκη.

Για Download σε μορφή pdf πατήστε ΕΔΩ

Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Κυριακή ΙΕ΄ Λουκά (Ζακχαίου)

Κυριακή ΙΕ΄ Λουκά 

(Ζακχαίου)

Πανοσ. Αρχιμ.

Χερουβιμ Βελέτζα

Ιεροκήρυκα Ι.Μ. Κερκύρας

Η ιστορία του Ζακχαίου του αρχιτελώνη, που μας διηγήθηκε σήμερα ο Ευαγγελιστής Λουκάς, είναι από τις πλέον γνωστές αλλά και από τις πλέον χαρακτηριστικές του τρόπου με τον οποίο ο Χριστός, ως Θεάνθρωπος, αντιμετωπίζει τον άνθρωπο, με γνώμονα την σωτηρία και τη διόρθωσή του. 

Έμαθε ο Ζακχαίος ότι ο Χριστός θα βρισκόταν στην Ιεριχώ και ήθελε να Τον δει. Ωστόσο, από τη μια το πλήθος που είχε μαζευτεί στο δρόμο και από την άλλη το ιδιαίτερα μικρό ύψος του, τον εμπόδιζαν να εκπληρώσει την επιθυμία του. Ανέβηκε τότε επάνω σε μια συκομωρέα, για να δει τον Διδάσκαλο που θα περνούσε από εκεί. Όταν ο Ιησούς έφτασε στο σημείο εκείνο, ανασήκωσε το βλέμμα Του και του είπε: “Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα, γιατί σήμερα θα μείνω στο σπίτι σου”. Όλοι δυσαρεστήθηκαν που ο Διδάσκαλος επρόκειτο να καταλύσει στο σπίτι ενός αμαρτωλού, όμως τότε ακριβώς ο Ζακχαίος εκφράζει και δημοσιοποιεί την αλλαγή που συντελέστηκε μέσα του: “ορίστε, Κύριε”, λέει, “δίνω τη μισή περιουσία μου στους φτωχούς, και όποιον τυχόν αδίκησα του το επιστρέφω στο τετραπλάσιο”. Και ο Χριστός, απαντώντας τόσο στον συνομιλητή Του όσο και στους ανθρώπους που δυσανασχέτησαν, αποκρίνεται: “σήμερα πραγματοποιήθηκε σωτηρία σε τούτο το σπίτι, καθότι και αυτός είναι παιδί του Αβραάμ. Γιατί ο υιός του ανθρώπου ήλθε στη γη να αναζητήσει και να σώσει το χαμένο πρόβατο”. 

Μελίσματα Ψαλτικής (Ϟστ΄) Κυριακή ΙΕ΄ Λουκά

Μελίσματα Ψαλτικής

Κυριακή ΙΕ΄ Λουκά

Ήχος Πλ. β΄ Εωθινό Θ΄

Περιεχόμενα Αναρτήσεως:

α) "Κύριε εκέκραξα...". Μέλος Ιακώβου Πρωτοψάλτου, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο  Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Παναγιώτης Νεοχωρίτης.

β) "Τις μη μακαρίσει σε..." Δογματικό Θεοτοκίο της Οκτωήχου. Μέλος Ιακώβου Πρωτοψάλτου, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει η Βυζαντινή Χορωδία Αγρινίου, υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου κ. Ανδρέα Λανάρα.

γ) "Τὴν Ἀνάστασίν σου Χριστὲ Σωτήρ...", "Πύλας συντρίψας χαλκᾶς...", "Σταυρωθεὶς ὡς ἠβουλήθης Χριστέ...". Απόστιχα Αναστάσιμα της Οκτωήχου. Μέλος σύντομο στιχηραρικό Ιωάννου Πρωτοψάλτου, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο μακαριστός π. Δοσίθεος Κατουνακιώτης ο τυφλός.

δ) "Ως επ' εσχάτων των χρόνων...". Εωθινό Θ΄ Ήχος Πλ. α΄.Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Πανίερου Ναού Ευαγγελιστρίας Τήνου κ. Στυλιανός Κοντακιώτης.

ε) Αργή Δοξολογία. Μέλος Ιακώβου Πρωτοψάλτου. Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλουν Γρηγοριάτες Πατέρες.
στ) Χερουβικός Ύμνος. Μέλος Αθανασίου Καραμάνη, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Καβάλας Ματθαίος Τσαμκιράνης.

ζ) "Άξιον Εστίν...". Μικρό μεγαλυνάριο της Θεοτόκου. Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Γεώργιος Γέμελος ο Χίος.

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 22α έως 28η Ιανουαρίου 2017

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 22α έως 28η Ιανουαρίου 2017

Download σε μορφή pdf ΕΔΩ

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (λα΄) Το Θεοτοκίο του Αναστάσιμου Απολυτικίου του Πλ. β' ήχου

Το Θεοτοκίο του Αναστάσιμου Απολυτικίου του Πλ. β' ήχου

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Παναγία η Θρηνωδούσα. Τέλη 18ου αι.
Εκκλησιαστικό Μουσείο Ύδρας

Κυριακή του πλαγίου του δευτέρου ήχου (πλ. β') η ερχομένη και ως θεοτοκίο του αναστασίμου απολυτικίου ψάλλεται το ακόλουθο:

"Ὁ τὴν εὐλογημένην καλέσας σου Μητέρα ἦλθες ἐπὶ τὸ πάθος ἑκουσίᾳ βουλῇ, 

λάμψας ἐν τῷ Σταυρῷ, ἀναζητῆσαι θέλων τὸν Ἀδάμ, λέγων τοῖς Ἀγγέλοις· 

Συγχάρητέ μοι, ὅτι εὑρέθη ἡ ἀπολομένη δραχμή,

 ὁ πάντα σοφῶς οἰκονομήσας, 

δόξα σοι".

Στο ανωτέρω θεοτοκίο - απολυτίκιο άξιο παρατηρήσεως είναι πως δεν γίνεται ιδιαίτερος λόγος για το πρόσωπο της Κυρίας Θεοτόκου παρά μόνο μια αναφορά, όπου η Θεοτόκος χαρακτηρίζεται ως "εὐλογημένη Μητέρα". Οι υπόλοιποι στίχοι του θεοτοκίου κάνουν λόγο για το εκούσιο Πάθος του Κυρίου Ιησού Χριστού πάνω στο Σταυρό και τη σωτηρία του Αδάμ ως εκπροσώπου του ανθρωπίνου γένους.

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (ιγ’) «Το βυζαντινό ξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου στο μικρό οικισμό των Μονοιτσιών»

«Το βυζαντινό ξωκλήσι του Αγίου Αντωνίου στο μικρό οικισμό των Μονοιτσιών»

Ειρήνης Βασιλάκη

Αρχαιολόγου 

Εικ. 1  Ο οικισμός των Μονοιτσίων

Στην περιοχή της Τραγαίας μεταξύ δυο χειμάρρων και πάνω σε μια ράχη κατάφυτη από βελανιδιές είναι χτισμένος ο πολύ μικρός και γραφικός οικισμός των Μονοιτσιών (εικ. 1). Η ονομασία του προέρχεται από το βυζαντινό τοπωνύμιο «Μόνοικος», που σημαίνει χωριό που έχει λίγους κατοίκους και βρίσκεται μακριά από τον κύριο οικισμό ή την πόλη. 

Το όνομα αυτό μας είναι γνωστό και από ένα κρατίδιο της Ευρώπης – το Μονακό – που εκείνα τα χρόνια ήταν αποικία στη Νότια Γαλλία και λεγόταν «Μόνοικος λιμήν» (Μόνοικος › Μονακό). 

Έκοψε την Αγιοβασιλόπιτα ο Χορός Ψαλτών "Νάξιοι Μελιστές"

Την Δευτέρα 16 Ιανουαρίου 2017 ο Χορός Ψαλτών "Νάξιοι Μελιστές" έκοψε όπως κάθε χρόνο την Αγιοβασιλόπιτα στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου του Αγίου Νικοδήμου πόλεως Νάξου όπου γίνονται και οι πρόβες της Χορωδίας.

Παρουσίαση καταλογογραφικών έργων Γρηγορίου Στάθη

Τὴν Παρασκευὴ 27 Ἰανουαρίου 2017 ~ ὥρα 18:30 ~ στὸν πολυχῶρο τοῦ Συλλόγου Οἱ Φίλοι τῆς Μουσικῆς, Μουσικὴ Βιβλιοθήκη – Μέγαρο Μουσικῆς Ἀθηνῶν θὰ γίνει ἡ παρουσίαση τῶν δύο μεγάλων καταλογογραφικῶν ἔργων τοῦ Γρηγοριου Σταθη, Ὁμοτίμου Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καὶ Διευθυντοῦ τοῦ Ἱδρύματος Βυζαντινῆς Μουσικολογίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ποὺ ἐκδόθηκαν πρόσφατα ἀπ’ τὸ Ἵδρυμα Βυζαντινῆς Μουσικολογίας:

- ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ~ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, τόμος Δ΄ [Μονὴ Ἰβήρων] (σελ. 1040), Ἀθήνα (Ὀκτώβριος) 2015.

- ΤΑ ΠΡΩΤΟΓΡΑΦΑ ΤΗΣ ΕΞΗΓΗΣΕΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΝΕΑΝ ΜΕΘΟΔΟΝ ΣΗΜΕΙΟΓΡΑΦΙΑΣ, τόμος Α΄ Τὰ Προλεγόμενα (σελ. 480) καὶ τόμος Β΄ Ὁ Κατάλογος (σελ. 496), Ἀθήνα (Ὀκτώβριος) 2016.

Τὴν παρουσίαση τῶν Ὁμιλητῶν θὰ κάνει ὁ κ. Γρηγόριος Ἀναστασίου, διδάκτωρ Βυζαντινῆς Μουσικολογίας - ἐπιστημονικὸς συνεργάτης τοῦ Ἱδρύματος Βυζαντινῆς Μουσικολογίας.

(Μουσικό Κείμενο) Άξιον Εστίν, Ήχος Πλ. β΄, μέλος Γεωργίου Βινάκη

Το Μεγαλυνάριο της Θεοτόκου "Άξιον Εστίν" σε ήχο Πλάγιο του Δευτέρου.

Το μέλος είναι από τον ονομαστό Πρωτοψάλτη του Μητροπολιτικού Ναού Χίου αείμνηστο Γεώργιο Βινάκη. 

Εκ του Μουσικού Κυριακοδρομίου Ήχος Πλ. β΄ (Εγκόλπιο Ιεροψάλτου) σε επιμέλεια του Πρωτοψάλτου κ. Ηλία Φραγκάκη.

Κατεβάστε το σε μορφή pdf ΕΔΩ

Ακούστε το ΕΔΩ

Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Το «ευχαριστώ» της ευγνωμοσύνης.

Κυριακή ΙΒ' Λουκά

Θεραπεία των δέκα λεπρών

Το «ευχαριστώ» της ευγνωμοσύνης 

του κ. Ιωάννου Καραβιδόπουλου

Ομότιμου Καθηγητού Α.Π.Θ.

«Εκείνο τον καιρό καθώς έμπαινε ο Ιησούς σ' ένα χωριό, τον συνάντησαν δέκα λεπροί· στάθηκαν λοιπόν από μακριά και του φώναζαν δυνατά: ‘Ιησού, Δάσκαλε, ελέησέ μας!’ Βλέποντάς τους εκείνος τους είπε: ‘Πηγαίνετε να σας εξετάσουν οι ιερείς’. Και καθώς πήγαιναν, καθαρίστηκαν από τη λέπρα. 'Ενας απ' αυτούς, όταν είδε ότι θεραπεύτηκε, γύρισε δοξάζοντας με δυνατή φωνή τον Θεό, έπεσε με το πρόσωπο στα πόδια του Ιησού και τον ευχαριστούσε. Κι αυτός ήταν μάλιστα Σαμαρείτης. Τότε ο Ιησούς είπε: ‘Δεν θεραπεύτηκαν και οι δέκα; Οι άλλοι εννιά πού είναι; Κανένας τους δεν βρέθηκε να γυρίσει να δοξάσει τον Θεό παρά μόνο τούτος εδώ ο αλλοεθνής;’ Και σ' αυτόν είπε: ‘Σήκω και πήγαινε στο καλό· η πίστη σου σε έσωσε’» (Λουκ. 17, 12-19).

Είναι τρομερό να φανταστούμε για μια στιγμή τον εαυτό μας απομακρυσμένο από όλους τους άλλους ανθρώπους, χωρίς καμιά δυνατότητα επαφής καί συναντήσεως, με άρρωστο και συνεχώς φθειρόμενο κορμί από κάποια μεταδοτική αρρώστια και επί πλέον συνοδευμένο με τη μόνιμη καταφρόνια ότι η αρρώστια που έχουμε αποτελεί τιμωρία για την αμαρτωλή ζωή μας. Και ξαφνικά κάποιος μας πλησιάζει αψηφώντας τους κιν­δύνους, καταπατώντας τις επικρατούσες κοινωνικές προ­καταλήψεις, δείχνοντας άφοβα και απεριόριστα την αγά­πη του. Δεν θα αισθανθούμε άπειρη ευγνωμοσύνη γι’ αυ­τόν;

Μελίσματα Ψαλτικής (Ϟστ΄) Κυριακή ΙΒ΄ Λουκά

Μελίσματα Ψαλτικής

Κυριακή ΙΒ΄ Λουκά

Ήχος Πλ. α΄, Εωθινό η΄

Περιεχόμενα Αναρτήσεως:

α)"Εν τη Ερυθρά θαλάσση...". Δογματικό Θεοτοκίο της Οκτωήχου. Ήχος Πλ. α΄. Ψάλλει ο τ. Άρχων Λαμπαδάριος της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Βασίλειος Εμμανουηλίδης.

β)"Χέρσον αβυσσότοκον...". Αργές Καταβασίες εορτής Υπαπαντής του Κυρίου. Μέλος Ιωάννου Πρωτοψάλτου, Ήχος Γ΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Καβάλας Ματθαίος Τσαμκιράνης.

γ) "Τα της Μαρίας δάκρυα...". Εωθινό Η΄, Ήχος Πλ. δ΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Κωνσταντίνος Πρίγγος.

δ) Χερουβικός Ύμνος. Μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου (Τριάδι Θρασύβουλου Στανίτσα) Ήχος Πλ. α΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Κυπριάδου κ. Νικόλαος Δημητρακόπουλος.

ε)"Άξιον εστίν...". Μεγαλυνάριο της Θεοτόκου. Μέλος Αθανασίου Καραμάνη, Ήχος Πλ. α΄ εναρμόνιος. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Σπυρίδων Μαϊδανόγλου.

στ) "Αινείτε τον Κύριον...", Κοινωνικό της Κυριακής. Μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου, Ήχος Πλ. α΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Πράσινου Λόφου Ν. Ηρακλείου κ. Ζαχαρίας Καρούνης.

Υμνογραφικά Ερμηνευτικά (λ΄) Το Θεοτοκίο του Αναστάσιμου Απολυτικίου του πλ. α' Ήχου

Το Θεοτοκίο του Αναστάσιμου Απολυτικίο του πλ. α' Ηχου

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Ενώ τελειώνουν τα μεθέορτα της Μεγάλης εορτής των Φώτων και επανέρχεται η χρήση της Παρακλητικής στη δεσπόζουσα υμνολογική της θέση, ευθύς αμέσως μια μέρα μετά την απόδοση της εορτής των Θεοφανείων προβάλλεται εκ νέου ο πέμπτος κατά σειρά ήχος της βυζαντινής μουσικής, ο οποίος ως θεοτοκίο για το αναστάσιμο απολυτίκιο έχει το ακόλουθο:

"Χαῖρε πύλη Κυρίου ἡ ἀδιόδευτος, χαῖρε τεῖχος καὶ σκέπη τῶν προστρεχόντων εἰς σέ, χαῖρε ἀχείμαστε λιμὴν καὶ Ἀπειρόγαμε, ἡ τεκοῦσα ἐν σαρκὶ τὸν Ποιητὴν σου καὶ Θεόν, πρεσβεύουσα μὴ ἐλλείπῃς, ὑπὲρ τῶν ἀνυμνούντων, καὶ προσκυνούντων τὸν Τόκον σου".

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 15η έως 21η Ιανουαρίου 2017

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 15η έως 21η Ιανουαρίου 2017

Download σε μορφή pdf ΕΔΩ

Τελετουργικά θέματα (μ΄) Το ιερατικό και το αρχιερατικό συλλείτουργο. Συνοπτικές επισημάνσεις.

Το ιερατικό και το αρχιερατικό συλλείτουργο. Συνοπτικές επισημάνσεις.

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Συλλείτουργο ονομάζεται η τέλεση της Θείας Ευχαριστίας από δύο ή περισσότερους κληρικούς, πρεσβυτέρους ή αρχιερείς. Στην περίπτωση που συλλειτουργούν πρεσβύτεροι τελείται ιερατικό συλλείτουργο, ενώ όταν συλλειτουργούν αρχιερείς τελείται αρχιερατικό συλλείτουργο.

Το συλλείτουργο έχει τις βάσεις του στην μετά το Διάταγμα των Μεδιολάνων περί Ανεξιθρησκίας οικοδόμηση μεγαλοπρεπών ναών, η οποία ευνοούσε τη συμμετοχή περισσοτέρων κληρικών, και φυσικά λαϊκών, στη λατρεία. Ο επίσκοπος ήταν το επίκεντρο του συλλείτουργου στην παλαιοχριστιανική εποχή, γύρω από τον οποίο γινόταν η σύναξη κλήρου και λαού ολόκληρης της τοπικής Εκκλησίας, της οποίας ήταν προεστώς, για την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας. 

(Μουσικό κείμενο) Ασματικό εις την Αργή Δοξολογία Πέτρου Λαμπαδαρίου (Λέγετος) και μέλος Γεωργίου Ρυσίου του Ιερέως!

Ασματικό  εις την Αργή Δοξολογία Πέτρου Λαμπαδαρίου

σε ήχο Λέγετο και μέλος Γεωργίου Ρυσίου του Ιερέως!

Για Download σε μορφή pdf πατήστε ΕΔΩ

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (ιβ’) «Το βυζαντινό ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη στο Κεραμί»

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (ιβ’)

«Το βυζαντινό ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου στο Κεραμί»

Ειρήνης Βασιλάκη

Aρχαιολόγου

Ο Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου Κεραμείου Νάξου

Λίγο έξω από τον οικισμό Κεραμί της Τραγαίας, μέσα σε έναν ελαιώνα βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη. Ανήκει στον τύπο του μονόχωρου τετράγωνου τρουλαίου ναού και έχει εσωτερικές διαστάσεις 2,33 x 3,42 μ.[1]. Εξωτερικά είχε αρχικά τη μορφή ενός κύβου, πάνω στον οποίον επικάθεται ο τρούλος με το κυλινδρικό τύμπανο. Αργότερα έγινε στη δυτική πλευρά μια καμαροσκεπής προσθήκη με μονόλοβο καμπαναριό. Στη νότια πλευρά για λόγους στήριξης έχουν κατασκευαστεί δύο αντηρίδες (εικ. 1, εικ. 2). 

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 8η έως 14η Ιανουαρίου 2017

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 8η έως 14η Ιανουαρίου 2017

Για να κατεβάσετε σε μορφή pdf πατήστε ΕΔΩ

Τελετουργικά Θέματα (λθ΄) Η ιστορική εξέλιξη των Θεοφανείων και ο αγιασμός των υδάτων και της κτίσης.

Η ιστορική εξέλιξη των Θεοφανείων και ο αγιασμός των υδάτων και της κτίσης.

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Με την εορτή των Φώτων ή Θεοφανείων η Εκκλησία εορτάζει τη Βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό σε ηλικία τριάντα ετών από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Η εορτή της Βάπτισης του Χριστού συνιστά αφετηριακό σημείο για την επί γης δημόσια δράση του Χριστού έως τη Σταύρωση, τη Ταφή και την Ανάστασή του. Η εορτή ονομάζεται αλλιώς Θεοφάνεια, εξαιτίας της φανέρωσης και των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας τη στιγμή της Βάπτισης του Κυρίου. Σύμφωνα με τη διήγηση της Καινής Διαθήκης, αλλά και την εικονογράφηση της Βάπτισης, ο Χριστός βρίσκεται μέσα στα νερά του Ιορδάνη βαπτιζόμενος από τον Πρόδρομο, το Άγιο Πνεύμα κατέρχεται από τον ουρανό με τη μορφή λευκού περιστεριού, ενώ ακούγεται από τους ανοιχτούς ουρανούς η φωνή του Θεού Πατέρα να λέει: «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, στον οποίο φανέρωσα την ευαρέσκειά μου» (Κατά Ματθαίον γ’, 17). 

Μελίσματα Ψαλτικής (Ϟε΄) Ύμνοι της Δεσποτικής εορτής των Θεοφανείων

Μελίσματα Ψαλτικής 

Ύμνοι της Δεσποτικής εορτής των Θεοφανείων

Περιεχόμενα Αναρτήσεως:

α) "Tι αναχαιτίζεις σου τα ύδατα". Δοξαστικό ΣΤ΄ Ώρας της εορτής των Θεοφανείων. Ήχος Πλ. α΄. Ψάλλει ο Λαμπαδάριος του Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Αμαρουσίου και Δάσκαλος της Ψαλτικής Τέχνης κ. Κωνσταντίνος Μπουσδέκης.

β) "Την χείρα σου την αψαμένην...". Δοξαστικό Θ΄ Ώρας της εορτής των Θεοφανείων. Ήχος Πλ. α΄. Ψάλλει ο Χορός Ψαλτών "Μετεωρίτικο Ψαλτήρι" υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου κ. Σπυρίδωνος Σπύρου.

γ) "Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε...". Απολυτίκιο της εορτής των Θεοφανείων. Μέλος Παύλου Βλάστου, Ήχος α΄. Ψάλλει ο Βυζαντινή Χορωδία "Παύλος Βλαστός" υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου κ. Αντωνίου Μιχελουδάκη.

δ) Μεγαλυνάρια Θεοφανείων. Θ΄ Ωδή της εορτής των Θεοφανείων. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Βασίλειος Νικολαΐδης και ο τ. Άρχων Λαμπαδάριος της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Βασίλειος Εμμανουηλίδης.

ε) "Νάματα Ιορδάνεια...". Δοξαστικό των Αίνων της εορτής των Θεοφανείων. Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως κ. Φώτιος Γιαννακάκης.

στ) "Σήμερον ο Χριστός εν Ιορδάνη...". Και νυν των Αίνων της εορτής των Θεοφανείων. Ήχος Β΄. Ψάλλει ο τ. Άρχων Λαμπαδάριος της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Βασίλειος Εμμανουηλίδης.

ζ) "Επεφάνη η Χάρις...". Κοινωνικό της εορτής των Θεοφανείων. Μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου, Ήχος Βαρύς. Ψάλλει η Χορωδία Cappella Romana. Μονοφωνάρης ο Καθηγητής της Βυζαντινής Μουσικολογίας του Ε.Κ.Π.Α. κ. Αχιλλέας Χαλδαιάκης.

η) "Φωνή Κυρίου επί των υδάτων...", "Ως άνθρωπος εν ποταμώ...", "Προς την φωνήν του βοώντος...". Ιδιόμελα και Δοξαστικό του Μ. Αγιασμού. Ψάλλει ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. κ. Παναγιώτης Νεοχωρίτης.

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (κθ΄) Το φως στην υμνολογία της εορτής των Θεοφανείων

Το φως στην υμνολογία της εορτής των Θεοφανείων

Θεοδώρου Ρόκα

Θεολόγου

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Έφτασε ο καιρός του εορτασμού της Μεγάλης Δεσποτικής εορτής των Θεοφανείων, κατά την οποία στην υμνολογία της Ορθοδόξου εκκλησία, αναφορικά με την παρούσα εορτή, προβάλλεται διαρκώς η έννοια του φωτός, η οποία είναι ταυτισμένη με το θεανδρικό πρόσωπο του Ιησού Χριστού, ο οποίος μέλλει να προσέλθει προς τον Ιορδάνη ποταμό για να βαπτιστεί από τον τελευταίο των Προφητών τον Ιωάννη τον Βαπτιστή ("τότε παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ' αὐτοῦ" Ματθ. 3,13).

(Μουσικό κείμενο) Δύναμις Όσοι εις Χριστόν, μέλος Θεοφάνους Βατοπαιδινού!

Δύναμις "Όσοι Χριστόν..." που ψάλλεται στις Δεσποτικές εορτές 

αντί του Τρισαγίου Ύμνου σε μέλος Θεοφάνους Βατοπαιδινού.

Για Download πατήστε ΕΔΩ

Το ακούτε από το Χορό Ψαλτών "Τρόπος" (2:24 κ.ε.)

Τελετουργικά Θέματα (λη') Οι Μεγάλες και Βασιλικές Ώρες της παραμονής των Θεοφανείων.

Οι Μεγάλες και Βασιλικές Ώρες της παραμονής των Θεοφανείων.

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Το τέλος της περιόδου του Αγίου Δωδεκαημέρου, δηλαδή του εορταστικού κύκλου των Επιφανείων του ενανθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του Θεού, του Ιησού Χριστού, επιστέφεται στο εορτολόγιο της Ανατολικής Εκκλησίας από την εορτή των Θεοφανείων ή κοινώς των Φώτων. Η ημέρα αυτή φέρνει στο προσκήνιο τη Βάπτιση του Κυρίου σε ηλικία τριάντα ετών, από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, στον Ιορδάνη ποταμό. Ιδιαίτερο στοιχείο του εκκλησιαστικού εορτασμού των Φώτων αποτελεί η τέλεση της ακολουθίας των Μεγάλων και Βασιλικών Ωρών, την παραμονή των Θεοφανείων. 

Η ακολουθία αυτή στην πραγματικότητα δεν είναι μία και ενιαία, αλλά σύνολο τεσσάρων επιμέρους ακολουθιών. Η τέλεση όμως, και των τεσσάρων συνημμένα και μάλιστα χωρίς διακριτή απόλυση και έναρξη μεταξύ τους, οδήγησε στη θεώρησή τους ως μίας ακολουθίας. Οι ακολουθίες αυτές είναι η Πρώτη, Τρίτη, Έκτη και Ενάτη Ώρα, και αποτελούν την πανηγυρική και ειδική για τη δεσποτική εορτή εκδοχή των γνωστών στο μοναστικό τυπικό ακολουθιών των Ωρών.