Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν. Από τον Πανοσ. Αρχιμ. Ιερόθεο Λουμουσιώτη

Πανοσ Αρχιμ.

Ιεροθέου Λουμουσιώτη 

Ιεροκήρυκος Ι.Μ. Ύδρας

“Ἐπεσκέψατο ἡμᾶς, ἐξ ὕψους ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, ἀνατολὴ ἀνατολῶν, καὶ οἱ ἐν σκότει καὶ σκιᾷ, εὕρομεν τὴν ἀλήθειαν, καὶ γὰρ ἐκ τῆς Παρθένου ἐτέχθη ὁ Κύριος.” 

(εξαποστειλάριον Χριστουγέννων) 

Τι όμορφο να είσαι στο ύψος σου και να αντικρύζεις απέναντι, ρεμβάζων για την ομορφιά που εξ ύψους βλέπει και την απεραντοσύνη στην οποία ξανίγεσαι! Φαντάζει σαν ταξείδι σε κακοτράχαλα βουνά και σε περιπέτεια γεμάτη δέος και φόβο που υφίσταται θα λέγαμε ο Δημιουργός Θεός ερχόμενος προς την εκούσια σάρκωση, την εθελούσια αποστολή προς σωτηρίαν του Γένους ημών των βροτών, των ανθρώπων. Την αλήθεια την βρήκαμε σαρκωμένη στον Ήλιο της Δικαιοσύνης που έλαμψε «φως τοις εν σκότει» όπως λέγει ο ευαγγελιστής Ματθαίος: «ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει φῶς εἶδεν μέγα, καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς.» (Ματθ. 4, 16) αυτό το φως είναι ο Ιησούς Χριστός που μας φωτίζει το σκότος και μας παίρνει από την χώρα της αποχαυνώσεως και μας οδηγεί στην χώρα που ο Πατήρ του Θεός-Πατέρας εργάζεται την σωτηρία μας και Εκείνος εργάζεται την σωτηρία μας χωρίς να μας αφήνει μόνους μας να βολοδέρνουμε χωρίς να νοιάζεται για εμάς! Μας αγαπά και μας νοιάζεται όπως έχει η μάνα το παιδί της και ο πατέρας την προστασία του παιδίου τους. 

Αλλά και μας εισαγάγει σε άλλο τρόπο ύπαρξης που δεν είναι ίδιος σαν του εισαγωγικού βαπτίσματος του Τιμίου Προδρόμου: «ἐγὼ μὲν ἐβάπτισα ὑμᾶς ἐν ὕδατι, αὐτὸς δὲ βαπτίσει ὑμᾶς ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.» (Μαρκ. 1,8) Το βάπτισμα του αγίου Ιωάννου είναι βάπτισμα – τύπος μετανοίας ενώτο βάπτισμα του Κυρίου είναι γεμάτο άγιο Πνεύμα! Είναι βάπτισμα στην Τριαδική μας πίστη είναι μετοχή μας στο μυστήριο της Παναγίας Τριάδος που η αγία μας Εκκλησία μέσα από αυτό μας ανακαινίζει και μας χαλυβδώνει στο διάβα της πνευματικής μας πορείας. 

Τελετουργικά θέματα (νη΄) Η εξέλιξη της Θείας Λειτουργίας Ιακώβου του Αδελφοθέου και σύγχρονες τελετουργικές σημειώσεις.

Η εξέλιξη της Θείας Λειτουργίας Ιακώβου του Αδελφοθέου 

και σύγχρονες τελετουργικές σημειώσεις.

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Στη λειτουργική ζωή της Χριστιανικής Εκκλησίας συναντούμε ανά τους αιώνες ποικιλία λειτουργικών τύπων, δηλαδή τελετουργικών εκδοχών του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Έως και τον ΙΒ’ αιώνα κάθε τοπική Εκκλησία, στα πλαίσια του πενταρχικού θεσμού διοίκησης του εκκλησιαστικού οργανισμού, είχε ιδιαίτερο λατρευτικό τυπικό, εκφραζόμενο από τους λειτουργικούς τύπους. Η Αντιοχειανή λειτουργική παράδοση, μεταξύ των άλλων, χαρακτηρίζεται από το λειτουργικό τύπο του Αποστόλου Ιακώβου του Αδελφοθέου.

1. Ιστορία και εξέλιξη του λειτουργικού τύπου.

Η υπό το όνομα του Αδελφοθέου Θεία Λειτουργία συναντάται στον Δυτικό Συριακό ή Αντιοχειανό λειτουργικό τύπο. Η απόδοση της συγγραφής της στον Απόστολο Ιάκωβο τον Αδελφόθεο και πρώτο επίσκοπο Ιεροσολύμων θεμελιώνεται στη διαμόρφωσή της στα Ιεροσόλυμα, αλλά και στο γεγονός ότι εκπροσωπεί τη λειτουργική παράδοση της Αγίας Πόλης. Ο πυρήνας της Θείας Λειτουργίας είναι σαφώς αποστολικός, αλλά η ενιαία, πρώτη μορφή της δεν είναι παλαιότερη του Δ’ αιώνα. Το κείμενο της Λειτουργίας μαρτυρεί την αρχαιότητά της, καθώς σε αιτήσεις αναφέρονται οι κακοπάθειες των χριστιανών από τους διωγμούς, οι εξορίες, οι φυλακίσεις και η καταναγκαστική εργασία σε μεταλλεία. Η Λειτουργία του Ιακώβου γράφηκε πρωτότυπα στα ελληνικά, ενώ, αργότερα, μεταφράστηκε στα συριακά και άλλες γλώσσες. 

Μελίσματα Ψαλτικής (ρνα΄) Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν & Περιτομής του Κυρίου & Μ.Βασιλείου

Μελίσματα Ψαλτικής

Μέλη Κυριακής μετά την Χριστού Γέννησιν

& 

Περιτομής του Κυρίου & Μ. Βασιλείου

Περιεχόμενα Αναρτήσεως: 

Κυριακή μετά την Χριστού γέννησιν

α) "Μνήμην επιτελούμεν..." Δοξαστικό των Στιχηρών του Εσπερινού της Κυριακής μετά την Χριστού Γέννησιν. Μέλος Στεφάνου Λαμπαδαρίου, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Πανίερου Ναού Ευαγγελιστρίας Τήνου Στυλιανός Κοντακιώτης. 

β) "Ευφραίνεσθε δίκαιοι...", "Ο Πατήρ ευδόκησε...", Θεοτόκε Παρθένε..." Δεύτε ανυμνήσωμεν..." Στιχηρά Ιδιόμελα των Αίνων της εορτής της Χριστού Γεννήσεως. Ήχος Δ΄. Ψάλλει ο Βυζαντινός Χορός της Ι.Μ. Λεμεσού "Ρωμανός ο Μελωδός" υπό την διεύθυνση του Αιδεσ. Πρωτ. Νικολάου Λυμπουρίδη.

γ) "Αίμα και πυρ...": Δοξαστικό των Αίνων Κυριακής μετά την Χριστού γέννησιν. Ήχος Πλ. δ΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Αγίου Λουκά Καβάλας Αρχέλαος Υψηλάντης.
δ) Μεγάλυνον ψυχή μου... Μυστήριον ξένον..." Ο ειρμός της Θ' Ωδής του πρώτου (πεζού) κανόνος της εορτής των Χριστουγέννων. Μέλος Ιωάννου Πρωτοψάλτου, Ήχος Α΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Αγίας Ειρήνης Αιόλου Μιχαήλ Ζάμπας και ο Λαμπαδάριος του Ναού Ιωάννης Τσιοτσιόπουλος μετά του Χορού του Ιερού Ναού.

Περιτομής του Κυρίου

ε) "Συγκαταβαίνων ο Σωτήρ..." Στιχηρό Ιδιόμελο του Εσπερινού της εορτής της Περιτομής του Κυρίου. Ψάλλει ο Άρχων Μαΐστωρ της Μ.τ.Χ.Ε. Γεώργιος Χατζηθεοδώρου.

στ) "Σοφίας εραστής..." Δοξαστικό Στιχηρών Εσπερινού εορτής Μεγάλου Βασιλείου. Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας. 
ζ) Καταβασίες Θεοφανείων Οι ειρμοί του Πεζού και Ιαμβικού Κανόνος της εορτής των Θεοφανείων (Α΄ Χορού). Ηχος Δεύτερος. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Υμνωδός της Μ.τ.Χ.Ε. Σπυρίδων Υφαντής.

η) "Εξεχύθη η χάρις..." Δοξαστικό Αίνων εορτής Μεγάλου Βασιλείου. Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Άρχων Μαΐστωρ της Μ.τ.Χ.Ε. Γεώργιος Χατζηθεοδώρου.

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (πα΄) Το Α' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Πλ. α' Ήχου! Του Θεολόγου και Πρωτοψάλτου Θεοδώρου Ρόκα!

Θεοδώρου Ρόκα

Θεολόγου

Μ.Α. Ερμηνευτικής Θεολογίας

Κυριακή μετά της Χριστού γεννήσεως η ερχόμενη Κυριακή, η οποία συμπίπτει με την Απόδοση της εορτής των Χριστουγέννων και τυγχάνει να συμψάλλεται η αναστάσιμη Ακολουθία μαζί με εκείνη της ημέρα, σύμφωνα με την παράγραφο 608 του Συστήματος Τυπικού των Ιερών Ακολουθιών του όλου Ενιαυτού (υπό Κωνσταντίνου Παπαγιάννη Πρωτοπρεσβυτέρου. Έτσι λοιπόν στη σειρά των Αντιφώνων ακολουθεί το Α' Αντίφωνο των Αναβαθμών του πλαγίου πρώτου (πλ. α') ήχου, το οποίο είναι το ακόλουθο:

"Ἐν τῷ θλίβεσθαί με Δαυϊτικῶς, ᾄδω σοι Σωτήρ μου. Ῥῦσαί μου τὴν ψυχὴν ἐκ γλώσσης δολίας".

"Tοῖς ἐρημικοῖς ζωὴ μακαρία ἐστί, θεϊκῷ ἔρωτι πτερουμένοις".

Δόξα... καὶ νῦν ...

"Ἁγίῳ Πνεύματι, περικρατεῖται πάντα τὰ ὁρατά τε σὺν τοῖς ἀοράτοις· αὐτοκρατὲς γὰρ ὂν, τῆς Τριάδος ἓν ἐστιν ἀψεύστως".

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 1η έως 6η Ιανουαρίου 2018

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 1η έως 6η Ιανουαρίου 2018

Download σε μορφή pdf  ΕΔΩ

Μελίσματα Ψαλτικής (ρν΄) Αργά μέλη εις την εορτή της Χριστού Γεννήσεως

Μελίσματα Ψαλτικής

Μέλη εις την εορτή της Χριστού Γεννήσεως

Περιεχόμενα Αναρτήσεως:

α) "Ευλογήσατε τον Κύριον..." Στίχος του Λατρινού Πολυελέου των Χριστουγέννων. Μέλος Αγίου Ιωάννου Κουκουζέλη του μαΐστορος , Ήχος Πλ.α΄. Ψάλλει ο Χορός Ψαλτών "Ιλισιώτες Ψάλτες" υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου του Ιερού Ναού Αγίας Μαρίνας Ιλισίων και Διδάκτορος της Βυζαντινής Μουσικολογίας Γρηγορίου Αναστασίου.
β) "Άστρον ήδη ανατέταλκεν..." Καλοφωνικός Ειρμός εις την Δεσποτική εορτή της Χριστού Γεννήσεως. Μέλος Βαλασίου Ιερέως του Νομοφύλακος, Ήχος Α΄. Ψάλλει ο Μητροπολίτης Πατρών κυρός Νικόδημος Βαλληνδράς ο Νάξιος 
γ) "Χαίροις Πάναγνε..."  Καλοφωνικός Ειρμός εις την Δεσποτική εορτή της Χριστού Γεννήσεως. Μέλος Βαλασίου Ιερέως του Νομοφύλακος. Ήχος Πλ. α΄. Ψάλλει ο π. Θεόδωρος Γρηγορίου.
δ) "Ο μέγας προέγραψεν εν προφήταις Μωυσής..." Καλοφωνικός Ειρμός εις την Δεσποτική εορτή της Χριστού Γεννήσεως. Μέλος Πέτρου Μπερεκέτου, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Άρχων Υμνωδός της Μ.τ.Χ.Ε. Γεώργιος Χατζηχρόνογλου.
ε) "Νεηγενές μάγων..." Καλοφωνικός Ειρμός εις την Δεσποτική εορτή της Χριστού Γεννήσεως. Μέλος Γεωργίου Τσατσαρώνη, Ήχος Πλ. α΄ Ψάλλει ο Χορός του Συλλόγου Μουσικοφίλων Κωνσταντινουπόλεως.

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (κθ’) Η ερειπιώδης βασιλική του Αγίου Στεφάνου στα Αγγίδια! Της Αρχαιολόγου Ειρήνης Βασιλάκη

«Η ερειπιώδης βασιλική του Αγίου Στεφάνου στα Αγγίδια »

Ειρήνης Βασιλάκη
Αρχαιολόγου

 

Εικ. 1 Άποψη του Ναού ανατολικά

Ανάμεσα στη Χώρα και τα Αγγίδια, αριστερά του κεντρικού δρόμου και πάνω σε ένα λοφίσκο, βρίσκονται τα ερείπια μιας αρχαίας χριστιανικής εκκλησίας που κατά την παράδοση ήταν αφιερωμένη στον Πρωτομάρτυρα Στέφανο (εικ. 1 Άποψη του ναού ανατολικά). Την παλαιοχριστιανική περίοδο (6ος αιώνας) είχε μεγάλες διαστάσεις (13 x 25 μέτρα περίπου). Ήταν τρίκλιτη βασιλική και είχε πέντε κίονες σε κάθε κλίτος. Οι κίονες ήταν μέλη αρχαιότερων κτισμάτων σε δεύτερη χρήση εδώ (εικ. 2 Αρχαίοι κίονες σε δεύτερη χρήση). Στα ανατολικά είχε μια μεγάλη κεντρική αψίδα. Κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους ο ναός περιορίστηκε αρκετά σε διαστάσεις. Παρέμεινε τρίκλιτος, αλλά αντί για μία μεγάλη αψίδα τώρα απέκτησε τρεις μικρότερες (εικ. 3 Διατηρούμενες ανατολικά τόσο η μεγάλη παλαιότερη αψίδα όσο και οι τρεις μικρότερες). Την περίοδο της Ενετοκρατίας σμικρύνθηκε ακόμη περισσότερο. Αυτή ήταν και η τελευταία περίοδος μεταβολών της εκκλησίας. Ο χώρος δυτικά του ναού χρησιμοποιήθηκε για ταφές (εικ. 4 Ο χώρος δυτικά του ναού όπου γίνονταν οι ταφές). Οι τάφοι λαξεύονταν στο μαλακό βράχο και καλύπτονταν με πλάκες. Στο χώρο αυτό ετάφη και ο δούκας της Νάξου Νικόλαος Καρτσέρι, που δολοφονήθηκε το 14ο μ.Χ. αιώνα από τον άρχοντα της Μήλου Φραγκίσκο Κρίσπο κατά τη διάρκεια κυνηγιού στην κοιλάδα των Μελάνων. Ο δολοφόνος σφετερίστηκε την εξουσία του Καρτσέρι και το Δουκάτο πέρασε στα χέρια των Κρίσπων. Την περίοδο αυτή κτίστηκε και η καθολικού δόγματος εκκλησία του Ευαγγελισμού που βρίσκεται σε κοντινή θέση («Φραρώ») (εικ. 5 Η καθολικού δόγματος εκκλησία του Ευαγγελισμού). 

Ψαλτικό Κυριακοδρόμιο! Κυριακή προ των Φώτων! 31.12.2017

Η Ακολουθία του Εσπερινού, του Όρθρου και της Θείας Λειτουργίας της Κυριακής προ των Φώτων!

Επιλογή, Επιμέλεια και Στοιχειοθεσία μελών Χρήστος Γ. Τσακίρογλου.
 

Download σε μορφή pdf  ΕΔΩ

 

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ κ. ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΕΠΙ ΤΗ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ!

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ

κ. ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ

ΕΠΙ ΤΗ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Πρός τούς εὐσεβεῖς Χριστιανούς

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Παροναξίας

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ἡ μεγάλη καί πανευφρόσυνη ἑορτή τῶν Χριστουγέννων μοῦ δίνει τήν εὐλογημένη εὐκαιρία νά ἀπευθύνομαι στήν ἀγάπη σας γιά δέκατη, μέ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, συνεχῆ χρονιά ὥστε ὡς Ἐπίσκοπός σας νά σᾶς μεταφέρω τό μήνυμα τῆς μεγάλης αὐτῆς ἡμέρας ἡ ὁποία ἀνέτειλε ξανά περίλαμπρη καί φωταυγής ἐνώπιόν μας.

Στήν προσπάθειά μου νά συγκεντρώσω τήν σκέψη μου προκειμένου νά μιλήσω στήν ἀγάπη σας γιά τό ἀνυπέρβλητο αὐτό γεγονός τῆς Σαρκώσεως τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀναλογίζομαι πώς αὐτό τό ὁποῖο ἐπιχειρῶ νά κάνω εἶναι νά μιλήσω γιά κάτι τό ὁποῖο τελικά μιλάει ἀπό μόνο του. Ἀναζητώντας τίς κατάλληλες λέξεις γιά νά περιγράψω τό νόημα τῆς ἑορτῆς διαπιστώνω πώς τό μόνο πού χρειάζεται γιά νά μπορέσουμε νά γίνουμε κοινωνοί τῆς χαράς τῶν Χριστουγέννων εἶναι νά σταθοῦμε ευλαβικά καί μέ καθαρή καρδιά μπροστά στό ταπεινό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, νά θαυμάσουμε τήν θέα τοῦ νεογέννητου Χριστοῦ στήν ἀγκαλιά τῆς Παρθένου καί νά ἀφήσουμε τήν εἰκόνα αὐτή νά μιλήσει στήν ψυχή μας.

Τά φετινά λοιπόν Χριστούγεννα θά ἤθελα νά μεταφερθοῦμε ὡς Ἐκκλησία, σύσσωμοι, ὄχι νοερά οὔτε φανταστικά ἀλλά πραγματικά καί οὐσιαστικά μπροστά στήν φάτνη τοῦ Χριστοῦ μας. Ἐξ ἄλλου δέν βρισκόμαστε μακριά της ἀφοῦ ὁ Ἱησοῦς Χριστός εἶναι ἐδῶ, ἀνάμεσά μας, προεξάρχει τῆς Χριστουγεννιάτικης Εὐχαριστιακῆς μας Συνάξεως καί ἤδη βρίσκεται ἐπάνω στήν Ἁγία Τράπεζα σέ ἀναμονή τῆς κοινωνίας Του μαζί μας.

Η εικόνα της του Χριστού Γεννήσεως! Του Γεωργίου Κόρδη!

Γεώργιος Κόρδης

πρ. Επίκουρος Καθηγητής 

Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.

Αγιογράφος

Πόσες άραγε λέξεις μπορούν να πυκνώσουν και να κρυφτούν ή να αποκαλυφθούν σε μια εικόνα; Μια, ίσως δύο, ίσως πολλές. Αυτό κανείς δεν το μαθαίνει, αφού η ανάγνωση μιας εικόνας είναι αστείρευτη και ατέλειωτη ειδικά όταν πρόκειται για μια εικόνα του Βυζαντινού τρόπου. Κι ετούτο γιατί στον τρόπο αυτό όλα είναι οργανωμένα αλλιώς. Είναι δομημένα ώστε να ομιλούν, να διαλέγονται με την αίσθηση του θεατή και να μαρτυρούν. Για την αλήθεια, για μέλλοντα, για υποσχέσεις και οράματα ανείπωτης και άδολης χαράς.

Όσα παρουσιάζονται σε μιαν εικόνα βυζαντινή είναι μια αλλιώτικη δομή, που κομίζει μαρτυρία ενός κόσμου που είναι εδώ κι εκεί μαζί, που είναι τώρα και παντού. Μια εικόνα βυζαντινή είναι ανακεφαλαίωση του χρόνου και μια αγκαλιά που απλώνεται και κλείνει ή ελευθερώνει τον χώρο όλο.

Όλα τούτα βρίσκουν έκφραση, τέλεια σχεδόν, στην εικόνα της του Χριστού Γεννήσεως, μια πολύ σύνθετη εικόνα, που έρχεται να ομιλήσει για το σπουδαιότερο γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας, τουλάχιστον για τους χριστιανούς: για την Γέννηση του Θεανθρώπου, για την ενσάρκωση του Υιού του Θεού, για τον ερχομό του Θεού του ίδιου στον κόσμο, όχι ως απλού επισκέπτη ή κομιστή αγγελιοφόρου μιας καλής είδησης, αλλά ως ενός κανονικού και πλήρους ανθρώπου που γεννήθηκε από γυναίκα εν τόπῳ και χρόνω, στην Βηθλεέμ, στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!

Μελίσματα Ψαλτικής (ρμθ΄) Μέλη Μαθηματαρίου (Εις την εορτήν των Χριστουγέννων)! (4)

  Μελίσματα Ψαλτικής

Μέλη Μαθηματαρίου
Εις την εορτήν των Χριστουγέννων

Περιεχόμενα Αναρτήσεως:
α) "Χριστός γεννάται δοξάσατε..." Μέγιστο μάθημα εκ του Μαθηματαρίου. Τη κε΄ Δεκεμβρίου  εις την εορτήν των Χριστουγέννων. Μέλος Μπαλασίου Ιερέως, Ήχος Α΄. Ψάλλει ο Διδάκτωρ της Βυζαντινής Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Αγίας Μαρίνας Ιλισίων Γρηγόριος Αναστασίου. 
β) "Μεγάλυνον ψυχή μου..." Μέγιστο μάθημα εκ του Μαθηματαρίου. Τη κε΄ Δεκεμβρίου  εις την εορτήν των Χριστουγέννων. Μέλος Δανιήλ Πρωτοψάλτου, Ήχος Α΄. Ψάλλει ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Χρίστος Κυριακόπουλος.

γ) "Δόξα εν υψίστοις Θεώ..." Μέγιστο μάθημα εκ του Μαθηματαρίου. Τη κε΄ Δεκεμβρίου  εις την εορτήν των Χριστουγέννων. Μέλος Αγίου Ιωάννου του Κουκουζέλους, Ήχος Βαρύς. Ψάλλει ο Χορός Ψαλτών "Φιλαθωνίτες" υπό την διεύθυνση του Υπ. Διδάκτορος της Βυζαντινής Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Παναγίας Λαοδηγήτριας Θεσσαλονίκης Δημητρίου Μανούση.

Σημειώσεις: 

α) Η Εικόνα της Αναρτήσεως προέρχεται από το εξώφυλλο του έργου: "Μαθηματάριον: Ερμηνευτική και Μουσικολογική Σπουδή, Αθήναι 2017", σε επιμέλεια και συντονισμό του Φιλολόγου και Πρωτοψάλτου κ. Κωνσταντίνου Σκαρμούτσου, (το οποίο διανέμεται δωρεάν ΕΔΩ) τον οποίο ευχαριστούμε θερμά που χορήγησε την άδεια να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέλη για την δημιουργία των μαγνητοσκοπίων.

β) Θερμές ευχαριστίες στον κ. Γρηγόριο Αναστασίου και στον κ. Δημήτριο Μανούση που χορήγησαν την άδεια να χρησιμοποιήσουμε το μέλος που ερμήνευσαν για την δημιουργία των μαγνητοσκοπίων.

Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως! 24.12.2017. Από τον Πανοσ. Αρχιμ. Ιερόθεο Λουμουσιώτη

 Πανοσ Αρχιμ.

Ιεροθέου Λουμουσιώτη 

Ιεροκήρυκος Ι.Μ. Ύδρας

Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως

(Ματθαίου α, 1-15)

Ακριβώς μία μέρα πριν να εορτάσουμε του Χριστού τα γενέθλια επί γης στην ταραγμένη εποχή μας έχουμε την Κυριακή πριν την γέννηση του Χριστού μας, αγαπητοί μου αδελφοί, ακούμε να επαναλαμβάνονται πολλά ονόματα στον γενεαλογικό κατάλογο του Ιησού Χριστού.

Ονόματα επιφανών και αφανών προγόνων, ονόματα δικαίων και αδίκων, εναρέτων και αμαρτωλών χωρίς να αποκρύπτουμε κανέναν της καταγωγής του γιατί μας ενδιαφέρει να περιγράψουμε την σάρκωση του Θείου Λόγου από κανονικές γενεές και από πατριά ευλογημένη μεν ανθρώπινη δε. Δηλαδή όχι εξωραϊσμένη αλλά αληθινά ανθρώπινη. Πολύ σημαντικό το ότι έγινε ένας από εμάς χωρίς καμμία υπεροχή ήταν σαν ένας από εμάς ακριβέστατα!

Η σάρκωση του, δηλαδή η γέννηση του είχε τα πάντα τα ανθρώπινα εκτός της υπάρξεως πατέρα επιγείου. Ο Κύριος μας έχει δύο γεννήσεις στην ιστορική του παρουσία. Μία γέννηση αμήτορα εκ Πατρός, δηλαδή γεννήθηκε αήδια και αιώνια από τον Θεό Πατέρα χωρίς την ύπαρξη μητέρας και αυτό είναι το μυστήριο της Θεότητος Του. Αριθμεί δε και δευτέρα γέννηση εν χρόνω και τόπω υπό Μαρίας της Παρθένου και εκ Πνεύματος αγίου όπως ομολογούμε όλοι οι πιστοί ορθόδοξοι χριστιανοί στο σύμβολο της Πίστεως μας. Την δεύτερη γέννηση του εορτάζουμε γιατί την πρώτη την εκ του Πατρός αήδιο και αιωνία δεν ξέρουμε πως υφίσταται απλά την πιστεύουμε, δηλαδή εμπιστευόμαστε την σκέψη μας και το θέλημα μας σε αυτό που αγία μας Εκκλησία θέλει και πιστεύει και πρεσβεύει για όλους εμάς τους χριστιανούς.

(Μουσικό κείμενο) Σύντομες Προεόρτιες Ιαμβικές Καταβασίες Κυριακής προ των Χριστουγέννων, σε μέλος Γεωργίου Χατζηθεοδώρου!

Σύντομες Προεόρτιες Ιαμβικές Καταβασίες της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως, κατά τον τύπο των αντίστοιχων αργών Πέτρου Μπερεκέτου, σε μέλος του Άρχοντος Μαΐστορος της Μ.τ.Χ.Ε. Γεωργίου Χατζηθεοδώρου, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά για την παραχώρηση να αναρτηθεί στο ιστολόγιό μας.

Download σε μορφή pdf ΕΔΩ

Μελίσματα Ψαλτικής (ρμη΄) Κυριακή προ των Χριστουγέννων & Χριστουγέννων. 24.12.2017

Μελίσματα Ψαλτικής

Μέλη Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως 
& Δεσποτικής εορτής των Χριστουγέννων 

Περιεχόμενα Αναρτήσεως:

Μέλη Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως

α) "Δανιήλ ανήρ επιθυμιών..." Δοξαστικό Στιχηρών Εσπερινού Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως. Μέλος Κωνσταντίνου Πρίγγου, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Πανίερου Ναού Ευαγγελιστρίας Τήνου Στυλιανός Κοντακιώτης.

β) "Χριστός εν πόλει Βηθλεέμ..." Η Α΄, Δ΄, Ε΄ και Θ΄ Ωδή των Προεόρτιων Καταβασιών της Κυριακής προ των Χριστουγέννων. Μέλος Αργό Ειρμολογικό Πέτρου Μπερεκέτου, Ήχος Α΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνας Πετραλώνων Δανιήλ Καραμπάσης.

γ) "Των νομικών διδαγμάτων..." Δοξαστικό των Αίνων Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως. Μέλος Θεοφάνους Βατοπαιδινού Ήχος Πλ. δ΄. Ψάλλει ο Λαμπαδάριος του Ιερού Ναού Αγίου Αντωνίου Κερατσινίου Ευάγγελος Κοτσώνας.

Μέλη Δεσποτικής εορτής των Χριστουγέννων

δ) "Αυγούστου μοναρχήσαντος..." Δοξαστικό των στιχηρών του Εσπερινού της Δεσποτικής εορτής των Χριστουγένννων, Ήχος Β. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας

ε) "Μάγοι Περσών Βασιλείς..." Δοξαστικό της Λιτής της Δεσποτικής εορτής της Χριστού Γεννήσεως. Μέλος Πέτρου Φιλανθίδη, Ήχος Πλ. α΄. Ψάλλει ο Βυζαντινός Χορός της Ι.Μ. Λεμεσού "Ρωμανός ο Μελωδός" υπό την διεύθυνση του Αιδεσ. Πρωτ. Νικολάου Λυμπουρίδη. 
στ) "Χορεύουσιν Άγγελοι..." "Και νυν..." της Λιτής της Δεσποτικής εορτής της Χριστού Γεννήσεως. Μέλος Πέτρου Φιλανθίδη, Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Βυζαντινός Χορός της Ι.Μ. Λεμεσού "Ρωμανός ο Μελωδός" υπό την διεύθυνση του Αιδεσ. Πρωτ. Νικολάου Λυμπουρίδη.
ζ) Καταβασίες Χριστουγέννων, Οι Ειρμοί του Πεζού και Ιαμβικού Κανόνος  (Α΄ Χορού). Ήχος Α΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλος Στανίτσας.

η) "Ότε καιρός..." Δοξαστικό των Αίνων της Δεσποτικής εορτής των Χριστουγέννων, Μέλος Θρασύβουλου Στανίτσα, Ήχος Πλ.β΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Άρχων Υμνωδός της Μ.τ.Χ.Ε. Σπυρίδων Υφαντής.
θ) "Λύτρωσιν απέστειλε..." Κοινωνικό της Δεσποτικής εορτής των Χριστουγέννων. Μέλος Γεωργίου Ρυσίου Ιερέως, Ήχος Α΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης Δημήτριος Φακίνος.

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 24η έως 31η Δεκεμβρίου 2017!

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 24η έως 31η Δεκεμβρίου 2017!

Download σε μορφή pdf ΕΔΩ

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (π΄) Το Α΄ Αντίφωνο των Αναβαθμών του Δ΄ Ήχου. Από τον Θεολόγο και Πρωτοψάλτη Θεόδωρο Ρόκα!

Το Α' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Δ' Ήχου

Θεοδώρου Ρόκα,

Θεολόγου

Μ.Α. Ερμηνευτικής Θεολογίας

Κυριακή προ της Χριστού γεννήσεως η ερχόμενη Κυριακή και παρατηρούμε πως λίγο πριν τη μεγάλη αυτή Δεσποτική εορτή το βιβλίο της Παρακλητικής ολοκληρώνει τη σειρά των κύριων ήχων για να δώσει από την επόμενη Κυριακή τη σειρά του στους πλαγίους ήχους. Έτσι λοιπόν Κυριακή της περιόδου του Τετάρτου (δ') ήχου και σειρά έχει να αναλυθεί το Α' Αντίφωνο του Τετάρτου ήχου, το οποίο είναι το ακόλουθο:

"Ἐκ νεότητός μου πολλὰ πολεμεῖ με πάθη· ἀλλ' αὐτὸς ἀντιλαβοῦ, 

καὶ σῶσον Σωτήρ μου".

"Οἱ μισοῦντες Σιών, αἰσχύνθητε ἀπὸ τοῦ Κυρίου· ὡς χόρτος γάρ, 

πυρὶ ἔσεσθε ἀπεξηραμμένοι".

Δόξα... Καὶ νῦν...

"Ἁγίῳ Πνεύματι πᾶσα ψυχὴ ζωοῦται, καὶ καθάρσει ὑψοῦται λαμπρύνεται, 

τῇ τριαδικῇ Μονάδι ἱεροκρυφίως".

Ερμηνεύοντας τον πρώτο στίχο του Α' Αντιφώνου του Τετάρτου (δ') ήχου ο Νικηφόρος Κάλλιστος - Ξανθόπουλος, αναφέρεται στο γεγονός της επιστροφής του Ιουδαϊκού λαού από τη βαβυλώνιο αιχμαλωσία. τότε ο λαός ενώ προσπαθούσε να ανοικοδομήσει το ναό της Ιερουσαλήμ, συγκεκριμένα τον δεύτερο Ναό, το Ναό του Ζοροβάβελ, έκανε αναδρομή στο παρελθόν του, από τότε που ήταν νέος δηλ. εξ΄ ου και η φράση του Αντιφώνου "ἐκ νεότητός μου πολλὰ πολεμεῖ μὲ πάθη", δηλ. από τότε που ο λαός του Θεού ήταν νέος δεχόταν διαρκώς επιθέσεις των πολεμίων εχθρών του.

Τελετουργικά θέματα (νζ΄) Η μετάθεση των Μεγάλων Ωρών των Χριστουγέννων και οι τελετουργικές συνέπειές της. Του Λειτουργιολόγου Γεώργιου Ζαραβέλα!

Η μετάθεση των Μεγάλων Ωρών των Χριστουγέννων 

και οι τελετουργικές συνέπειές της. 

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Οι Μεγάλες και Βασιλικές Ώρες των Χριστουγέννων συνιστούν ακολουθίες που συνδέονται με το λειτουργικό κύκλο του Αγίου Δωδεκαημέρου και προετοιμάζουν κατάλληλα την εκκλησιαστική σύναξη για τον εορτασμό της Χριστού Γέννας. Οι Ώρες είναι τέσσερις πανομοιότυπες ακολουθίες, οι οποίες αρχικά τελούνταν διακριτά, η καθεμία σε συγκεκριμένη ώρα της ημέρας του βυζαντινού ωρολογίου, από την οποία λαμβάνουν και την ονομασία τους (Α’ Ώρα, Γ’ Ώρα κ.λπ.). Οι σύγχρονες τυπικές διατάξεις ορίζουν τη συνημμένη τέλεσή τους το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων, μετά το πέρας της ακολουθίας του Όρθρου, πριν από τον Εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου.

Η ημέρα της τέλεσής τους αλλάζει, εφόσον η παραμονή των Χριστουγέννων τυχαίνει ημέρα Σάββατο ή Κυριακή. Οι ακολουθίες των Ωρών καταλυμπάνονται κατά τις ημέρες αυτές, δηλαδή δεν ψάλλονται, λόγω του πανηγυρικού χαρακτήρα των ημερών. Η Εκκλησία, όμως, μπροστά στον κίνδυνο να χαθούν από το λειτουργικό προσκήνιο, τις μετέθεσε για την αμέσως προηγούμενη Παρασκευή, ώστε να ωφεληθούν τα μέλη της εκκλησιαστικής κοινότητας από το περιεχόμενό τους και να προετοιμαστούν κατάλληλα για τη μετοχή στη Δεσποτική Εορτή. Οι Μεγάλες Ώρες, μάλιστα, εάν μετατεθούν για την Παρασκευή, δεν τελείται κατά την ημέρα αυτή η Θεία Λειτουργία, ώστε να επισημανθεί η ιδιαίτερη σημασία τους, να εντυπωθούν τα νοήματα των ακολουθιών και να μην επιβαρυνθεί χρονικά η ακολουθία της ημέρας.

Ψαλτικό Κυριακοδρόμιο! Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως! 24.12.2017

Η Ακολουθία του Εσπερινού, του Όρθρου και της Θείας Λειτουργίας της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως!

Επιλογή, Επιμέλεια και Στοιχειοθεσία μελών Χρήστος Γ. Τσακίρογλου.

 

Download σε μορφή pdf ΕΔΩ

 

Τελετουργικά θέματα (νστ΄) Το πρόβλημα της «διπλής Θείας Λειτουργίας» των Χριστουγέννων! Από τον Λειτουργιολόγο Γεώργιο Ζαραβέλα!

Το πρόβλημα της «διπλής Θείας Λειτουργίας» των Χριστουγέννων

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Η τέλεση της Θείας Λειτουργίας την παραμονή και ανήμερα των Χριστουγέννων συνιστά ζήτημα που προβληματίζει ιδιαίτερα. Εξετάζοντας την ημέρα των Χριστουγέννων όχι ημερολογιακά, αλλά λειτουργικά, βλέπουμε, ότι μετά την έναρξη του Εσπερινού, συνάμα και της λειτουργικής ημέρας, τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, ενώ την επόμενη τελείται πάλι Θεία Λειτουργία, αυτή τη φορά του ιερού Χρυσοστόμου, αν και είναι τυπικά, λειτουργικά και εορτολογικά, η ίδια ημέρα. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι με τον τρόπο αυτό τελείται δύο φόρες σε μία ημέρα η Θεία Λειτουργία, από τον ίδιο, μάλιστα, λειτουργό, με τους ίδιους θεωρητικά πιστούς, πράγμα λειτουργικά μη αποδεκτό, αλλά και απαγορευμένο από την παράδοση της Εκκλησίας.

Οι σχετικές μαρτυρίες για την απαγόρευση τέλεσης δεύτερης Θείας Λειτουργίας την ίδια ημέρα είναι οι ακόλουθες: α) Ο Ιγνάτιος ο Θεοφόρος σημειώνει «μια πίστει και ενί κηρύγματι και μια ευχαριστία χρήσθαι· μία γαρ εστιν η σάρξ του κυρίου Ιησού και εν αυτού το αίμα το υπέρ ημών εκχυθέν (εις γαρ άρτος τοις πάσιν εθρύφθη και εν ποτήριον τοις όλοις διενεμήθη), εν θυσιαστήριον πάση τη Εκκλησία και εις επίσκοπος άμα τω πρεσβυτερίω και τοις διακόνοις, τοις συνδούλοις μου». β) Η εν Αντισιοδώρω Τοπική Σύνοδος (913μ.Χ.) ορίζει να μην τελούνται δύο Θείες Λειτουργίες σε μία μέρα και, μάλιστα, στην ίδια Αγία Τράπεζα, ώστε νὰ μην διπλασιάζεται η μοναδικότητα του Πάθους και της Αναστάσεως του Χριστού: «Οὐκ ἔξεστιν ἐν μιᾷ τραπέζῃ κατά τήν αὐτήν δύω λειτουργίας εἰπεῖν». γ) Ο Νικηφόρος Χαρτοφύλαξ (ΙΘ’ αι.), κινούμενος στο ίδιο κανονικό πλαίσιο, όρισε ότι «τό δίς λειτουργεῖν συνοδικῶς κεκώλυται».

(Μουσικό κείμενο) Τι σοι προσενέγκωμεν Χριστέ, Οκτάηχο, Μέλος μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών κυρού Νικοδήμου Βαλληνδρά του Ναξίου.

Το στιχηρό Ιδιόμελο του Εσπερινού της εορτής των Χριστουγέννων "Τι σοι προσενέγκωμεν Χριστέ...", Οκτάηχο από τον μακαριστό Μητροπολίτη Πατρών κυρό Νικόδημο Βαλληνδρά τον Νάξιο!

Με το καλό τα Χριστούγεννα σε όλη την Ιεροψαλτική κοινότητα!

Download σε μορφή pdf ΕΔΩ

 

Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Κυριακή των Προπατόρων! 17.12.2017. Από τον Πανοσ. Αρχιμ. Ιερόθεο Λουμουσιώτη!

Πανοσ Αρχιμ.

Ιεροθέου Λουμουσιώτη

Ιεροκήρυκος Ι.Μ. Ύδρας

“καὶ εἶπεν ὁ κύριος πρὸς τὸν δοῦλον· Ἔξελθε εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ φραγμοὺς 

καὶ ἀνάγκασον εἰσελθεῖν, ἵνα γεμισθῇ ὁ οἶκός μου.” Λουκ. ιδ, 23

Ο Κύριος , ο δούλος, οι κεκλιμένοι και τέλος το γέμισμα με όλους τους έξωθεν κειμένους, αδελφοί μου, είναι η υπόθεση της σημερινής ευαγγελικής περικοπής.

Ο Κύριος τι κάνει; Στρώνει τραπέζι και καλεί τους πάντες, δεν αποκλείει κανέναν. Εκείνος επιμελείται του δείπνου, ξοδεύει και ξοδεύεται, δαπανά χρήματα και εκδαπανάται για να είναι όλα στη θέση τους. Επιμελείται τα πάντα και έχει καλέσει τους πάντες. Χαίρεται με το δείπνο του και θέλει να χαρούν και όσοι συμφάγουν μαζί του. Δεν αποκλείει κανέναν, τελικώς. Αφού όμως κάποιοι του αρνήθηκαν την φυσική τους παρουσία και την χαρά της συνύπαρξης στην κοινή τράπεζα όλων χωρίς ανάγκη συνεισφοράς ο Κύριος ζητά να φέρουν όποιον βρουν έξω. Χαλαρώνει τα μέτρα και την πρόσκληση και την ανοίγει από τους εκλεκτούς σε όλους τους καλεσμένους και μετά σε όποιον είναι εκτός του δείπνου ούτως ώστε κανείς να μην μείνει νηστικός αφού ο πλούτος είναι πολύς της «χρηστότητος» Του. Ο Χριστός που είναι ο Κύριος του δείπνου φθάνει για όλους και δεν ολιγοστεύει ποτέ, δεν στερεύει και θρέφει όσους παρακαθίσουν στην χαρά του δείπνου. 

Μελίσματα Ψαλτικής (ρμζ΄) Κυριακή Αγίων Προπατόρων! 17.12.2017

Μελίσματα Ψαλτικής

Κυριακή Αγίων Προπατόρων

Ήχος Γ΄, Εωθινό  Στ΄

Περιεχόμενα Αναρτήσεως:

α) "Τους προ του νόμου Πατέρας..." Δοξαστικό των Στιχηρών του Εσπερινού της Κυριακής των Προπατόρων. Ήχος Πλ. β΄. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Πανίερου Ναού Ευαγγελιστρίας Τήνου Στυλιανός Κοντακιώτης.

β) "Χριστός γεννάται δοξάσατε..."  Καταβασίες των Χριστουγέννων. Ήχος α΄. Ψάλλει Χορός Μοναζουσών.

γ) "Εις το μνήμα σε..."  Στιχηρό των Αίνων της Οκτωήχου! Ήχος γ΄. Ψάλλει ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Γεώργιος Σύρκας.

δ) "Δεύτε άπαντες..." Δοξαστικό των Αίνων Κυριακής των Προπατόρων. Μέλος Κωνσταντίνου Πρίγγου, Ήχος Βαρύς. Ψάλλουν:

α)  ο τ. Άρχων Πρωτοψάλτης της Μ.τ.Χ.Ε. Λεωνίδας Αστέρης.

β) ο αείμνηστος Άρχων Υμνωδός της Μ.τ.Χ.Ε. Σπυρίδων Υφαντής

ε) "Υπόδεξαι Βηθλεέμ...." Προεόρτιο Δοξαστικό των Χριστουγέννων. Μέλος Παναγιώτου Χρυσάφου του νέου, Ήχος Πλ. δ΄. Ψάλλει η Βυζαντινή Χορωδία "Ρωμανός ο Μελωδός " της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού υπό την διεύθυνση του Αιδε. Πρωτ. π. Νικολάου Λυμπουρίδη.

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 17η έως 23η Δεκεμβρίου 2017!

Τυπική Διάταξη Ακολουθιών από 17η έως 23η Δεκεμβρίου 2017!

Download σε μορφή pdf ΕΔΩ

Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (οθ΄) Το Α' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Γ' Ήχου! Από τον Θεολόγο και Πρωτοψάλτη Θεόδωρο Ρόκα

Το Α' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Γ' Ήχου

Θεοδώρου Ρόκα

Θεολόγου

Μ.Α. Ερμηνευτικής Θεολογίας

Στη σειρά των ήχων της Παρακλητικής ακολουθεί ο τρίτος ήχος (γ'), όπου στον Όρθρο της Κυριακής θα ψαλλούν οι Αναβαθμοί εκ των οποίων παρατίθεται το πρώτο Αντίφωνο.

 

"Τὴν αἰχμαλωσίαν Σιών,σὺ ἐξείλου ἐκ Βαβυλῶνος κἀμὲ ἐκ τῶν παθῶν,

πρὸς ζωὴν ἕλκυσον Λόγε".

 
"Ἐν τῷ Νότῳ οἱ σπείροντες δάκρυσιν ἐνθέοις,θεριοῦσι στάχυας,ἐν χαρᾷ ἀειζωΐας".

Δόξα... Καὶ νῦν ...

"Ἁγίῳ Πνεύματι, πᾶσα ἀγαθοδωρία, ὡς Πατρὶ καὶ Υἱῷ συναστράπτει, 

ἐν ᾧ τᾷ πάντα ζῇ καὶ κινεῖται".

Ο πρώτος στίχος του Α' Αντιφώνου ("Τὴν αἰχμαλωσίαν Σιών,σὺ ἐξείλου ἐκ Βαβυλῶνος κἀμὲ ἐκ τῶν παθῶν,πρὸς ζωὴν ἕλκυσον Λόγε") αναφέρεται σε ένα σημαντικό για την ιουδαϊκή κοινότητα γεγονός: εκείνο της βαβυλωνίου αιχμαλωσίας και της παλινόστησης στην πατρώα γη. Το 578 π.Χ. οι ορδές των Νεοβαλωνίων ή Χαλδαίων κατέστρεψαν την πόλη της Ιερουσαλήμ και το Ναό της και απήγαγαν τους κατοίκους της πόλεως ως αιχμαλώτους στη Βαβυλώνα. Όμως η αιχμαλωσία δηλ. η τιμωρία του περιούσιου λαού, σύμφωνα με τη θεώρηση της Παλαιάς Διαθήκης, έμελε να λάβει τέλος. Το διάταγμα του Κύριου, βασιλέων των Περσών, το 538 π.Χ. Έκτοτε πολλοί από τους Ιουδαίους ξεκίνησαν το ταξίδι της επιστροφής στην πατρώα γη και ανοικοδόμησαν το ναό του Κυρίου στην Ιερουσαλήμ.

Τελετουργικά θέματα (νε΄) Η λειτουργική χρήση των Μακαρισμών! Από τον Λειτουργιολόγο Γεώργιο Ζαραβέλα

Η λειτουργική χρήση των Μακαρισμών

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

 

Ο λειτουργικός πλούτος της Εκκλησίας διανθίζεται με τους λεγόμενους Μακαρισμούς, οι οποίοι είναι φράσεις από την «Επί του Όρους Ομιλία» του Κυρίου και αρχίζουν με τη λέξη «μακάριοι», από την οποία λαμβάνουν την ονομασία τους. Οι φράσεις αυτές του Κυρίου καταγράφονται από δύο Ευαγγελιστές, τον Ματθαίο και τον Λουκά. Ο Ματθαίος διασώζει τους Μακαρισμούς στην αρχή της «Επί του Όρους Ομιλίας» του Χριστού (Μτ. 5,3-12), ενώ ο Λουκάς στη διήγηση της διδασκαλίας του Χριστού «επί τόπου πεδινού», αμέσως μετά την εκλογή των δώδεκα μαθητών Του (Λκ. 6,20-49).

Οι δύο περικοπές έχουν ξεχωριστή θέση στη λατρεία. Η περικοπή του Ματθαίου είναι πιο ποιητική σε σχέση με του Λουκά και για το λόγο αυτό επιλέχθηκε για τη Λατρεία και εντάχθηκε σε ορισμένες από τις ιερές ακολουθίες. Οι περικοπές αυτές χρησιμοποιούνται, πρωταρχικά, ως ευαγγελικά αναγνώσματα, ενταγμένα σε συγκεκριμένες ημέρες του λειτουργικού έτους. Η πρώτη περικοπή αναγιγνώσκεται την Τρίτη της Α’ εβδομάδας του Ματθαίου, δηλαδή την επομένη της Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος, οπότε ξεκινά η ανάγνωση του Ευαγγελίου του. Η τοποθέτηση των Μακαρισμών στην αρχή των ευαγγελικών περικοπών που προέρχονται από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, δηλώνει την ιδιαίτερη σημασία τους.

Οταν ο μαθητής της Ψαλτικής Τέχνης γίνεται "Ψάλτης" πρίν την ώρα του! Του Ηρακλή Μαλανδρίνου

Ηρακλή Μαλανδρίνου

Πρωτοψάλτου 

Δασκάλου Ψαλτικής Τέχνης

Υπάρχει έντονη η νοοτροπία στο χώρο της Ψαλτικής ότι όταν ο μαθητής αρχίζει να ψελλίζει κάτι είναι κατάλληλος να αναλάβει αναλόγιο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλές φορές να βρίσκεται κάποιος συμπαθέστατος ιερέας ή δεν ξέρω ποιος άλλος, ο οποίος έχοντας απόλυτη ανάγκη από κάποιον να του λέει ένα «Κυριέ ελέησον», όπως συνήθως χρησιμοποιούν αυτή την έκφραση προκειμένου να προκαλέσουν ενοχές στον μέλλοντα ψάλτη, αποσπά με τρόπο μοναδικό και ανεπανάληπτο τον μαθητή αυτόν απ’ την αγκαλιά του Δασκάλου του και της διδασκαλίας της Ψαλτικής. Συνήθως μετά τις ενοχές ακολουθούν οι κολακείες «ωραία φωνούλα» κλπ, και βέβαια το οικονομικό δόλωμα «θα παίρνεις και κάτι».

Τα αποτελέσματα όλων αυτών είναι λοιπόν τα εξής:

  

1.Να αναλαμβάνει θέση ψάλτου η βοηθού ένας μαθητής ο οποίος δεν έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στην Ψαλτική. Έχετε δεί πουθενά αλλού σπουδαστή κάποιας σχολής μουσικής ή όχι να μπαίνει στον «εργασιακό» χώρο πριν ολοκληρώσει τις σπουδές του; Όχι βέβαια. Αυτό λοιπόν γίνεται μόνο στον χώρο της Ψαλτικής, όπου συνήθως δεσπόζει η προχειρότητα. Για να εισπράξει ένα παλαμάκι κάποιος βιολονίστας μαθητεύει δώδεκα χρόνια κοντά στο Δάσκαλο του. Το παλαμάκι αυτό βέβαια, έστω κι αν έχουν περάσει δώδεκα χρόνια και όχι ένα ή δυο, δεν συνοδεύεται με φακελάκι!