Αντί προλόγου
Ο «εντιμότατος καί σοφώτατος», όπως κατονομάζεται από τον Πατριάχη Δοσίθεο, Μπαλάσης υπήρξε ιερέας της Μεγάλης Εκκλησίας την οποία υπηρέτησε εξ απαλών ονύχων με διαφόρους τρόπους - ως Δομέστιχος, Πρωτονοτάριος, Εκκλησιάρχης, Ρήτορας, Χαρτοφύλακας, Σκευοφύλακας και Νομοφύλακας - γενόμενος όντως θεματοφύλακας των ιερών παραδόσεων και τηρητής της ψαλτικής παιδείας, όπως αυτή διαφυλάσσεται στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό [1].
Ήκμασε το τελευταίο τέταρτο του 17ου αι., υπήρξε μαθητής του Επισκόπου Νέων Πατρών, Γερμανού, και ανέπτυξε πλούσιο συγγραφικό έργο, το οποίο φαίνεται πως καθιερώθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μάλιστα, υπήρξε εγκαινιαστής της περιόδου των Εξηγήσεων που ολοκληρώνεται με την Μεταρρύθμιση του 1814. Η συγγραφική του δεινότητα χαρακτηρίζεται από μέλη ρέοντα, εύρυθμα, στέρεα και μεγαλοπρεπή, συνήθως μεγάλης χρονικής διάρκειας [2].
Στην ίδια λογική σύνθεσης στηρίζονται και τα Αργά Χερουβικά του, γνωστά στο ευρύ ψαλτικό κοινό από τις εξηγήσεις του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος και των πρόσφατων εκδόσεων του Διονυσίου Σταματοπούλου [3]. Η μεγάλη τους διάρκεια αποτέλεσε σημαντικό λόγο για τη λήψη απόφασης περί σύντμησής τους με σκοπό να είναι δυνατόν να ψαλλούν και στις ημέρες μας, σύμφωνα με τις χρονικές συνήθειες που επικρατούν.
Ο τρόπος με τον οποίο συντελέστηκε η σύντμηση υπακούει σε μεγάλο βαθμό στις γραμμές του συνθέτη, παρακολουθεί την πορεία της σύνθεσης και συμφωνεί με τη στάση του αρχικού μέλους στις διάφορες τονικές βαθμίδες. Γι’ αυτό σπανίως παρεμβάλλονται μουσικές φράσεις που δεν ανήκουν στην ίδια σύνθεση ή στο εν γένει συνθετικό έργο του Μπαλάση για να αντικαταστήσουν μια εκτενή μουσική γραμμή. Ως εικός, δεν συμπεριλήφθηκε έστω και περιορισμένο το κράτημα, καθώς δεν νοείται μια συντμητική προσπάθεια να περιέχει στοιχεία επιμήκυνσης του μέλους.
Ευχαριστίες αναπέμπονται στον κ. Δημήτριο Παπάνη, του οποίου η θερμή παράκληση και προτροπή απετέλεσε εφαλτήριο για την ενέργεια της σύντμησης των Αργών αυτών Χερουβικών, καθώς και των κ.κ. Γεωργίου Χατζηθεοδώρου Άρχοντος Μαΐστορος τής Μ.τ.Χ.Ε., Νικολάου Νερούτσου, Πρωτοψάλτου και Γερασίμου - Σοφοκλή Παπαδοπούλου, Υποψηφίου Διδάκτορος Βυζαντινής Μουσικολογίας τού Ε.Κ.Π.Α. για την σημαντική κρίση τους, περί διαφόρων γνωμών και διορθώσεων.
Ο πονήσας διά το κοινόν όφελος,
Άγγελος Σέφκας.
Download σε μορφή pdf ΕΔΩ