Ειρήνης Βασιλάκη
Αρχαιολόγου
 |
| Η Ιερά Μονή Αγίου Ελευθερίου στο Σαγκρί Νάξου |
Το μοναστήρι του Αγίου Ελευθερίου υψώνεται στη νότια πλευρά του Σαγκρίου. Ανακαινισμένο σήμερα αλλά όχι επανδρωμένο, αποτελείται από το καθολικό, το κυρίως μοναστηριακό συγκρότημα και το προαύλιο. Ο ναός είναι δισυπόστατος με το δεξιό κλίτος να λειτουργείται, ενώ το αριστερό χρησίμευε ως οστεοφυλάκιο της οικογένειας Ξενάκη (ιδιοκτήτες και ανακαινιστές της μονής).
Το τέμπλο κοσμούν αξιόλογες εικόνες : του Παντοκράτορος (1690), του Αγίου Ελευθερίου (1738), του Αγίου Αρτεμίου (1760), των Αγίων Αναργύρων (1788) και της Παναγίας (1760) (εικ. 1 Το τέμπλο του δεξιού κλίτους) (εικ. 2 Το οστεοφυλάκιο της οικογένειας Ξενάκη στο αριστερό κλίτος).
 |
| Εικ. 1 |
 |
| Εικ. 2 |
Στο υπέρθυρο της εισόδου του καθολικού υπάρχει η ακόλουθη επιγραφή : «ΑΝΕΚΑΙΝΙΣΤΙ Ο ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΗΡΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΔΙΑ ΣΗΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΑΡΒΑΤΟΥ 1636 ΑΓΟΥΣΤ». Η χρονολογία που αναγράφεται στην επιγραφή αποτελεί την παλαιότερη μνεία στη μονή και αναφέρεται σε ανακαίνισή της. Άρα η ίδρυση του μοναστηριού είναι ακόμα παλαιότερη, αλλά δε γνωρίζουμε πότε ακριβώς (εικ. 3 Η θύρα εισόδου του καθολικού) (εικ. 4 Η ασυνήθιστη εικόνα του Αγίου Ελευθερίου).
 |
| Εικ. 3 |
 |
| Εικ. 4 |
Κτήτορας φαίνεται να είναι κάποιος ονόματι Αρσένιος. Ήδη από το 17ο αιώνα το μοναστήρι ανήκει στην οικογένεια Βαρβατάκη. Ο ιερομόναχος Σεραφείμ Βαρβατάκης στη διαθήκη του αφήνει τη μονή στους ανιψιούς του με την προϋπόθεση ότι ένα από τα αρσενικά παιδιά τους θα χειροτονηθεί και θα αναλάβει την ηγουμενία της. Απόγονος αυτών, ο φλογερός και δραστήριος ιερομόναχος Καλλίνικος Βαρβατάκης έγινε ηγούμενος το 1788 και ανέλαβε τη διαχείριση του συγκροτήματος.
 |
| Εικ. 5 |
Αφού δαπάνησε όσα χρήματα είχε σε εργασίες επισκευής, ξεκίνησε τις ακούραστες προσπάθειές του για την ίδρυση σχολείου. Την προεπαναστατική περίοδο η παιδεία του νησιού (με εξαίρεση τη Σχολή Αγίου Γεωργίου Γρόττας) βρισκόταν στα χέρια των ετεροδόξων μοναχών (Ιησουιτών, Καπουκίνων και Ουρσουλινών) κι αυτό ελλόχευε κίνδυνο προσηλυτισμού των ορθοδόξων μαθητών. Ο φωτισμένος αυτός ηγούμενος περιόδευσε σε όλες της μητροπόλεις της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας, στη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη κάνοντας εράνους για την ίδρυση της Σχολής του Αγίου Ελευθερίου που τελικά έγινε το 1816 (εικ. 5 Άποψη του μοναστηριακού συγκροτήματος που λειτούργησε και ως Σχολή). Ο Καλλίνικος Βαρβατάκης άφησε την τελευταία του πνοή στην Κωνσταντινούπολη. Μαζί με εκείνον χάθηκε και η πολύτιμη λειψανοθήκη μαζί με την οποία περιόδευε κάνοντας εράνους. Το Νοέμβριο του 2015, μετά από σχεδόν 200 χρόνια, η ιερή λειψανοθήκη επέστρεψε στη Μονή του Αγίου Ελευθερίου πανηγυρικώς (εικ. 6 Η λειψανοθήκη του Καλλίνικου Βαρβατάκη). Το καθολικό της Μονής πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 15 Δεκεμβρίου και πλήθος προσκυνητών από κάθε σημείο του νησιού σπεύδει να τιμήσει τον Άγιο Ελευθέριο και το ιστορικό μας μοναστήρι (εικ. 7 Από παλαιότερη πανήγυρη της Μονής).
 |
| Εικ. 6 |
 |
| Εικ. 7 |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλιο Ιστολογίου
Οι απόψεις που εκφράζονται, απηχούν την προσωπική γνώμη του εκάστοτε γράφοντος.
Γράψτε το σχόλιό σας και απλά περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να το δείτε δημοσιευμένο.
Σχόλια που τηρούν στοιχειώδη κανόνες ευπρέπειας είναι αυτονόητο ότι αποτελούν αφορμή διαλόγου και ουδέποτε θα λογοκριθούν.
Δεν επιτρέπονται σχόλια που συκοφαντούν κάποιο πρόσωπο, που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς κλπ. Για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκε η προ-έγκριση για να αποφευχθούν κρούσματα προσβλητικής συμπεριφοράς διότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια του ιστολογίου μας.
Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια με ψευδώνυμο ενδέχεται να διαγραφούν για την διαφύλαξη της ποιότητας. Τα σχόλια δεν είναι πεδίο στείρας αντιπαράθεσης αλλά προβληματισμού και γόνιμου διαλόγου.