Εις μνημόσυνον Αιώνιον! Εκδημία Άρχοντος Υμνωδού τής. Μ.τ.Χ.Ε. Ευστρατίου Βάλεση!

Ευστράτιος Βάλεσης (1946- +2019)

Σήμερα 22.03.2019 κοιμήθηκε πλήρης ημερών (93ετών) ο Άρχων Υμνωδός τής Μ.τ.Χ.Ε. Ευστράτιος Βάλεσης, ο οποίος επί 70 συναπτά έτη  υπηρέτησε στον Ιερό Προσκυνηματικό Ναό τής Παναγίας τής Αγιάσου Λέσβου (1946-1996 Λαμπαδάριος, 1996-2016 Πρωτοψάλτης).

Παραθέτουμε το βιογραφικό του εκδημήσαντος Άρχοντος Υμνωδού τής Μ.τ.Χ.Ε. όπως αυτό αποτυπώνεται από τον Καθηγητή και Πρόεδρο του Αναγνωστηρίου Αγιάσου Μιχαήλ Κορομηλά, στο Περιοδικό "Αγιάσος", Τεύχος 158, 2007.

Ο Ευστράτιος Βάλεσης στο Αναλογίο της Παναγίας

"Ύφος ψαλτικό, Κωνσταντινουπολίτικο. Φωνή, απαλή, μελωδική. Ο ήχος της γεμίζει την Εκκλησία της Παναγίας. Αν αφεθείς στο άκουσμα της, μέσα στο χώρο το μυστηριακό, ρίγος σγκίνησης σε κυριεύει. ... Γεννήθηκε στην Αγιάσο Λέσβου το 1926. Ο πατέρας του Αντώνιος Βάλεσης, γεννημένος το 1887, ήταν τσαγκάρης. Η μητέρα του Μαριγούλα, το γένος Παναγιώτη Στεφανή, γεννημένη το 1886, ήταν αγρότισσα. Στο Δημοτικό διευθυντή είχε τον Ευστράτιο Λιάκατο. Όταν πήγε στο τότε Ημιγυμνάσιο τελείωσε την πρώτη τάξη και στη δεύτερη σε ηλικία δεκαπέντε χρονών, τον βρήκε ο πόλεμος του 1940.

Οι γονείς του, άνθρωποι απλοί και καλοί χριστιανοί, τον οδήγησαν προς την Εκκλησία. Ντυνόταν παπαδάκι και έψελνε μαζί με άλλα παιδιά στο αριστερό ψαλτήρι, κοντά στον Παναγιώτη Καβαδά. Στο δεξιό ψαλτήρι ήταν ο Αθανάσιος Πούπουρας, ψάλτης Κωνσταντινουπολίτης, το ύφος του οποίου επηρέασε σημαντικά τον Ευστράτιο. Η αγάπη του προς τους εκκλησιαστικούς ύμνους και η σωστή φωνή τον οδήγησαν να γίνει μέλος της Χορωδίας του δασκάλου Χριστόφα Χατζηπαναγιώτη, όπου συνάντησε μεγαλύτερους και ώριμους ερασιτέχνες τής ψαλτικής, τους Ραφαήλ Σουσαμλή, Στρατή Αλτιπαρμάκη, Χαρίλαο Κορομηλά, Νίκο Τσεσμελή και άλλους.

...

Εικ.1

Η επίθεση όμως των Ιταλών εναντίον της Ελλάδας τον Οκτώβριο του 1940, καθώς και η κατάληψη της χώρας από τους Γερμανούς την άνοιξη του 1941, άλλαξαν πολλά πράγματα. Πρώτα πρώτα σταμάτησε το σχολείο, Που μυαλό για ποδόσφαιρο. Η κατοχή ήταν σκληρή. Η ανέχεια μεγάλη. Θυμάται πως υπήρξε περίοδος, που για 40 μέρες στο σπίτι δεν υπήρχε ούτε ψωμί ούτε κάστανα ούτε μήλα και πως στην οικογένεια έτρωγαν μόνο χόρτα και ελιές. Γύρω στο 1944, φίλοι του στο χωριό, ο Γρηγόριος Δημητρίου Παπουτσέλης και ο Γεώργιος Ταμβακέλης, που ήταν μαθητές στη βυζαντινή μουσική τού δασκάλου Παναγιώτη Καβαδά, τον προέτρεψαν να παρακολουθήσει κι αυτός μαθήματα. Τους άκουσε και διδάχθηκε Βυζαντινή Μουσική από τον Καβαδά, για έξι μήνες, αρκετούς για να αποκτήσει γερές βάσεις, αφού, όπως ο ίδιος λέει, "ο Καβαδάς ήταν πολύ καλός δάσκαλος". Ο δάσκαλος του πήγε στην εκκλησία τής Αγίας Τριάδας Αγιάσου ως Ψάλτης. Ο Ευστράτιος τον ακολούθησε και το 1945, σε ηλικία 19 χρονών, ορίστηκε Λαμπαδάριος τής Εκκλησίας για ένα χρόνο. Εκεί τον άκουσε ο Μητροπολίτης Ιάκωβος ο Α΄ και είπε στον Πρωτοπρεσβύτερο τής Παναγίας, τον αείμνηστο π. Νικόλαο Παπουτσέλη: "τόν αριστερό τής Αγίας Τριάδας να τον κατεβάσεις στην Παναγία". Έτσι, το 1946 παίρνει το διορισμό του ως Λαμπαδάριος στο Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας Αγιάσου. Δεξιά έψελνε ο Ιωάννης Παπαδόπουλος πολύ καλός γνώστης της Ψαλτικής Τέχνης.

Εικ. 2

Ο Ευστράτιος Βάλεσης ήδη είχε ερωτευθεί τη μουσική αυτή, τόσο πολύ, που εκτός της μελέτης που έκανε μόνος του παρακολουθούσε τις ερμηνείες των ύμνων όλων των καλών Ψαλτών τής Μυτιλήνης. Εξελίχθηκε και βελτιώθηκε τόσο πολύ, που κάποια μέρα, στο παπουτσίδικο τού πατέρα του, ο παλιός του δάσκαλος Παναγιώτης Καβαδάς τού λέει: "Εμ τώρα συ πρέπ' να δείχτ΄ς (δείχνεις) σε μένα...". Ευγνομονεί το δάσκαλό του, που τον κατηύθυνε σωστά στα μονοπάτια της Βυζαντινής μουσικής και σε ανταπόδοση του καλού που τού έκανε, κάθε χρόνο, την ημέρα των ψυχών, μαζί με τους γονείς και τούς νονούς του μνημόνευε και το όνομα τού Παναγιώτη Καβαδά. Το 1949 στρατεύθηκε και παρουσιάστηκε μαζί με 17 Αγιασώτες στο Κέντρο Διαβιβάσεως, στο Βόλο. Υπηρέτησε 37 μήνες μέχρι το 1952

...

Ο Προσκυνηματικός Ναός της Παναγίας Αγιάσου Λέσβου

Όταν απολύθηκε από το στρατό, το 1952, στη θέση του αριστερού ψάλτη είχε τοποθετηθεί ο Προκόπης Λιγέλης. Σ' ένα χρόνο φεύγει ο Ιωάννης Παπαδόπουλος, ο Λιγέλης διορίζεται Πρωτοψάλτης και κατεβαίνει πάλι ως αριστερός ψάλτης από την Αγία Τριάδα, όπου είχε πάει ο Ευστράτιος Βάλεσης. Μέχρι το θάνατο του Προκόπιου Λιγέλη (1996) διακόνησε στο αριστερό ψαλτήρι.  

(Από το 1996 αναλαμβάνει Πρωτοψάλτης τού Ιερού Προσκυνήματος μέχρι τον Ιούλιο τού 2016 όπου παραιτείται για λόγους υγείας).

Το 1955 παντρεύεται την εκλεκτή της καρδιάς του Σοφία το γένος Παναγιώτη Παπάνη. Καρποί τού γάμου είναι ο Αντώνης (1959), απόφοιτος τής Νομικής και τής Παιδαγωγικής Ακαδημίας που ασχολείται έντονα με τη δημοσιογραφία. Ακόμη ένας γιος, ο Παναγιώτης (1965) είναι ανώτερος αξιωματικός της Ελληνικής Αστυνομίας.

Εικ. 3

Τόσα χρόνια διακονίας θα περνούσαν απαρατήρητα; Έτσι το 2006 μετά τον Πανηγυρικό Εσπερινό τής Παναγίας, στο Συνοδικό της Εκκλησίας, ο Μυτροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος ο Γ΄, παρουσίασε στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο το δεξιό Ψάλτη και του έπλεξε το εγκώμιο. Εντελώς αυθόρμητα ο Πατριάχης, για να δείξει τη μεγάλη του ικανοποίηση για τον άνθρωπο αυτό, τον ονομάζει "Άρχοντα Υμνωδό του Οικουμενικού Θρόνου", οφίκιο που θα τού αποδοθεί στις 23 Οκτωβρίου 2006 από το Μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιάκωβο Γ΄"*

Ας είναι Αιωνία του η μνήμη και η Παναγία που τόσο πολύ αγάπησε και υπηρέτησε για 70 συναπτά έτη να πρεσβεύει προς Κύριον!

Εν συνεχεία παραθέτουμε ένα αφιέρωμα που είχαν κάνει ο αείμνηστος Ευάγγελος Λιναρδάκης και Εμμανουήλ Σουργιαδάκης στην ραδιοφωνική εκπομπή "Ψαλτικής Απανθίσματα"  για τον εκδημήσαντα Άρχοντα Υμνωδό τής Μ.τ.Χ.Ε. Ευστράτιο Βάλεση! 
Τα μελή που ακούγονται στην εκπομπή είναι από το προσωπικό αρχείο τού Θεολόγου, Πρωτοψάλτη και συμπατριώτη του εκδημήσαντος Ευστράτιου Κουδουνέλλη.

* Πηγή βιογραφικού και φωτογραφικού υλικού:http://anagnostirio.

Εικ. 1: Ο Ευστράτιος Βάλεσης με άλλους ιεροψάλτες κατεβαίνει από την εξέδρα υποδοχής τού Οικουμενικού Πατριάρχη, για να λάβει μέρος στη μεγάλη πομπή, στις 12.08.2006 στην Αγιάσο.

Εικ. 2. Στιγμιότυπο από την ακολουθία τού Όρθρου της Εορτής του 15Αυγούστου, στον Ιερό Ναό της Παναγίας Αγιάσου, όπου χοροστάτησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Στο δεξιό ψαλτήρι διακρίνεται ο Ευστράτιος Βάλεσης.

Εικ. 3.  Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, μετά την αναγόρευση τού Ευστρατίου Βάλεση σε Άρχοντα Υμνωδό τού Οικουμενικού θρόνου, του χαρίζει εικόνα τής Παναγίας. Παρίστανται οι Σεβ. Μητροπολίητς Μυτιλήνης Ιάκωβος, Σεβαστείας Δημήτριος καθώς και ο Αρχιμανδρίτης (νυν Επίσκοπος Ερυθρών) Κύριλλος Συκής.

Φωτογραφίες του Ευστρατίου Βάλεση ΕΔΩ