Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2020

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (νε’) «Ο σταυρόσχημος ναός του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου στην Αυλωνίτσα», της Αρχαιολόγου Ειρήνης Βασιλάκη

Ειρήνης Βασιλάκη 
Αρχαιολόγου


Ο Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου τού Θεολόγου
Στα νοτιοανατολικά του Σαγκρίου και σε κοντινή απόσταση από τη θέση Αυλωνίτσα βρίσκεται ο μεσοβυζαντινός ναός του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου. Έχει σχήμα ελεύθερου σταυρού με τρούλο και στα βορειοδυτικά προσκολλάται παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο[1]. Στον κυρίως ναός προστέθηκε μεταγενέστερα καμαροσκεπής νάρθηκας στα δυτικά, μέσω του οποίου γίνεται η επικοινωνία με το παρεκκλήσιο. Οι κεραίες του σταυρού, που καλύπτονται με καμάρες, έχουν περίπου ίσες διαστάσεις και οι εγκάρσιες φέρουν κόγχη στα ανατολικά
(εικ. 1 Άποψη του Ιερού εσωτερικά με τις κόγχες των εγκάρσιων κεραιών). Η αψίδα του Ιερού είναι ημικυκλική και στο εσωτερικό της διατηρείται σύνθρονο με δύο βαθμίδες. Ο τρούλος είναι κατασκευασμένος στο κέντρο του ναού, έχει διάμετρο περίπου 3 μέτρα και το τύμπανο του είναι χαμηλό[2] (εικ. 2 Άποψη του τρούλου εσωτερικά). Στη δυτική πλευρά ανοίγεται η θύρα εισόδου (εικ. 3 Η θύρα εισόδου στο κέντρο του δυτικού τοίχου). Όλα τα παράθυρα είναι μονόλοβα εκτός, από αυτά του τρούλου που έχουν ορθογώνιο σχήμα και μικρότερες διαστάσεις από τα υπόλοιπα. 

Εικ. 1

Εικ. 2

Εικ. 3


Το παρεκκλήσιο είναι μονόχωρο, καλυμμένο με θόλο και δίκογχο. Στη νότια κόγχη διασώζεται εντυπωσιακή παράσταση του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου, χρονολογούμενη στον 11ο αι (εικ. 4 Η δίκογχη αψίδα του παρεκκλησίου) (εικ. 5 . Η σωζόμενη τοιχογραφία του Προδρόμου). 

Εικ. 4

Εικ. 5

Στο εσωτερικό του κυρίως ναού διατηρούνται τμήματα του ζωγραφικού διακόσμου που χρονολογείται την περίοδο 11ος – 13ος αι. και ανήκουν σε περισσότερα του ενός στρώματα. Οι πιο αξιοσημείωτες είναι η παράσταση του στρατιωτικού μεγαλομάρτυρα αγίου Μερκουρίου που έχει εντυπωσιακή αμφίεση (εικ. 6 Ο άγιος Μερκούριος), του αγίου Λέοντος [Αγιο]σταυρίτου(;) (εικ. 7 Ο άγιος Λέων), ενώ έχει αποτυπωθεί και η μορφή του δωρητή με το παιδί του (εικ. 8 Ο δωρητής με το τέκνο του). Τους τοίχους κοσμούν και άλλες παραστάσεις με τον Χριστό, την Παναγία, Αγίους και Αγγέλους (εικ. 9-10 Σωζόμενες παραστάσεις)

Εικ. 6

Εικ. 7

Εικ. 8

Εικ. 9

Εικ. 10


[1] Μαστορόπουλος Γ., «Νάξος, το άλλο κάλλος», Ελληνικές Ομοιογραφικές Εκδόσεις, Αθήνα 2006, σελ. 122.
[2] Ασλανίδης Κλ., «Βυζαντινή Ναοδομία στη Νάξο» (Διδακτορική διατριβή), Πάτρα 2014, σελ. 115.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σχόλιο Ιστολογίου

Οι απόψεις που εκφράζονται, απηχούν την προσωπική γνώμη του εκάστοτε γράφοντος.

Γράψτε το σχόλιό σας και απλά περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να το δείτε δημοσιευμένο.

Σχόλια που τηρούν στοιχειώδη κανόνες ευπρέπειας είναι αυτονόητο ότι αποτελούν αφορμή διαλόγου και ουδέποτε θα λογοκριθούν.

Δεν επιτρέπονται σχόλια που συκοφαντούν κάποιο πρόσωπο, που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς κλπ. Για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκε η προ-έγκριση για να αποφευχθούν κρούσματα προσβλητικής συμπεριφοράς διότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια του ιστολογίου μας.

Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια με ψευδώνυμο ενδέχεται να διαγραφούν για την διαφύλαξη της ποιότητας. Τα σχόλια δεν είναι πεδίο στείρας αντιπαράθεσης αλλά προβληματισμού και γόνιμου διαλόγου.