(Νέα Θεματική Ενότητα) Συνεντεύξεις: Το Ψαλτικό Διδασκαλείο "Σύναγμα"

Κατά τη διάρκεια των 5 περίπου ετών λειτουργίας του Ιστολογίου μας και μέσα από τη Θεματική Ενότητα "Μελίσματα Ψαλτικής", στην οποία παρουσιάσαμε ηχητικά ακούσματα διαφόρων ψαλτών, λαϊκών και κληρικών, καθώς και χορωδιών, διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν πολλές ψαλτικές αλλά και μαθητικές χορωδίες, οι οποίες παρόλο που αποτελούν αξιέπαινες προσπάθειες στη διάδοση και διδασκαλία τής Ψαλτικής μας Τέχνης, εντούτοις δεν είναι τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό.

Με αφορμή λοιπόν αυτή τη διαπίστωση το naxioimelistes.blogspot.com σας παρουσιάζει μία νέα θεματική ενότητα συνεντεύξεων από τους εμπνευστές αυτών των σχολών και χορωδιών! 

Η πρώτη συνέντευξη αυτής τής θεματικής ενότητας αφορά στην προσπάθεια που τελεί ο Πρωτοψάλτης τού Ιερού Ναού Αγίας Βαρβάρας Αργυρουπόλεως κ. Νικόλαος Φραγκάκης μαζί με τους συνεργάτες του στο Ψαλτικό Διδασκαλείο "Σύναγμα". 

Σημείωση: Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2020 μέσω τής πλατφόρμας «Skype» , παρόλα αυτά αποφασίσαμε να παρουσιάζεται σε γραπτή μορφή προκειμένου ο αναγνώστης να επικεντρωθεί στα ουσιώδη θέματα τής συνομιλίας!

Το Ψαλτικό Διδασκαλείο "Σύναγμα"!

Στιγμιότυπο από την Συνέντευξη

Δημήτριος Παπάνης: Τι ακριβώς είναι το Ψαλτικόν Διδασκαλείον «Σύναγμα»; 

Νικόλαος Φραγκάκης: Είναι μία μικρού βεληνεκούς σχολή ψαλτικής στην Αργυρούπολη της Αθήνας. Ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2013 από εμένα και την πρώτη μαγιά των 5 πρώτων μαθητών μου, όταν νοικιάσαμε έναν μικρό χώρο για να μελετάμε. 

Δ.Π.: Τι σημαίνει «Σύναγμα»; 

Ν.Φ.: Αναζητώντας όνομα για την παρέα μας πέσαμε πάνω στο «σύναγμα», ένα από τα σημάδια της παλαιάς βυζαντινής παρασημαντικής. Αμέσως μας ενέπνευσε, αφού ενέχει το νόημα της σύναξης ανθρώπων, ενώ ταυτόχρονα έρχεται να μας θυμίσει τις ρίζες και την ιστορία της μουσικής μας. 

Δ.Π.: Το διδασκαλείο είναι υπό την αιγίδα κάποιας Ενορίας;

Στη Μονή του Αγίου Ιωάννου με τον ηγούμενο

Ν.Φ.: Όχι, μολονότι ξεκίνησε αρχικά το 2011 ως τέτοια στη Μονή του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου και επιπλέον ανέκαθεν συνδεόμασταν με την ενορία που διακονούμε, πλέον αποτελεί ανεξάρτητη σχολή υπό μορφή συλλόγου. 

Το 2013 δειλά-δειλά νοικιάσαμε ένα μικρό ημιυπόγειο με βασική μας αίθουσα ένα δωμάτιο 3x6, όπου στεγάσαμε την παρέα μας και ξεκινήσαμε το ταξίδι της μελέτης και της διδασκαλίας. 

Με τα χρόνια οι πέντε γίναν δεκαπέντε και οι δεκαπέντε τριανταπέντε. Οι βοηθοί γίνανε ψάλτες και η παρέα γίνηκε σχολή. Μετακομίσαμε σε έναν μεγαλύτερο και νεότερο χώρο με άνεση χώρου και μία υπέροχη αυλή, τον οποίο διακοσμήσαμε με πολύ μεράκι και αγάπη, με μικρές πινελιές και ειδικές γωνιές μάθησης και έμπνευσης. 

Δ.Π.: Και με την Ενορία πώς συνδέεστε; 

Ν.Φ.:

Εν ώρα Ακολουθίας στον Ιερό Ναό
Αγίας Βαρβάρας Αργυρουπόλεως

Το «Σύναγμα» εξαρχής έθεσε ως κέντρο του το αναλόγιο διακονίας και τη σχέση με την ενορία, καθώς είναι ζωτικής σημασίας για εμάς η σύνδεσή μας μέσω της συμπροσευχής, αλλά και το «ταίριασμα» της διδασκαλίας του τραπεζίου με τη διδασκαλία του στασιδίου. Αυτός παραμένει ισχυρός δεσμός μεταξύ όλων των μελών του διδασκαλείου μας και απαραίτητη σύμβαση για κάθε νέο ενδιαφερόμενο. 

Βασικοί μας στόχοι, λοιπόν, είναι αφ’ ενός η οργανωμένη μουσική διδασκαλία και αφ’ ετέρου η τακτική διακονία του ψαλτικού αναλογίου. 

Από τον Ιούνιο του 2016, το «Σύναγμα» λειτουργεί ως μόνιμος ψαλτικός χορός του Ιερού Ναού Αγίας Βαρβάρας Αργυρουπόλεως, ενώ οι προχωρημένοι μαθητές αναλαμβάνουν σταδιακά την κάλυψη των καθημερινών ακολουθιών, εσπερινών, αλλά και τη θέση του Λαμπαδαρίου του Ναού μας. 

Δ.Π.: Επομένως μπορούμε να πούμε ότι το μάθημα είναι ένα είδος πρόβας των Ακολουθιών; 

Ν.Φ.: Παρά το γεγονός ότι η ψαλτική διακονία είναι ο βασικός μας σκοπός, η διδασκαλία ακολουθεί πλήρως και με λεπτομέρεια την ορισθείσα από το Υπουργείο Ύλη, την οποία, με την πάροδο των χρόνων και την εμπειρία, εμπλουτίσαμε, δημιουργώντας τα δικά μας τεφτέρια και εξατομικευμένα προγράμματα σπουδών. 

Βασικό πλεονέκτημά μας είναι ακριβώς αυτή η σύνδεση της διδαχθείσης ενότητας με την ψαλτική εξάσκηση. Για παράδειγμα, στο τρίτο έτος θα κάνουμε τη δοξολογία του Πέτρου σε Τρίτο ήχο όταν ακολουθεί Κυριακή με Τρίτο ήχο, οπότε την ψέλνουμε και στον Ναό. Ή άλλοτε, όταν κάνουμε τα Πασαπνοάρια, φροντίζουμε το μέλος που διδάσκεται στο μάθημα να ψαλεί σε αμέσως επόμενη ακολουθία. Αυτή είναι η λογική μας σε όλα τα έτη. 

Τα έτη εμπλουτίζονται με ρεπερτόριο και προτάσεις, αλλά η ύλη προσαρμόζεται στη διάθεση και τις δυνατότητες των μαθητών. Έτσι, ένα έτος σπουδών μπορεί να διαρκέσει έναν χρόνο, μπορεί και δύο, μπορεί και τρεις. Συνήθως το Αναστασιματάριο απαιτεί 2 πλήρη έτη. Το σίγουρο είναι ότι στη σχολή μας κανένας δεν θα προχωρήσει στο επόμενο έτος ενόσω δεν είναι έτοιμος και δεν έχει κατοχυρώσει το επίπεδο και το είδος που προσεγγίζει το έτος σπουδών του. 

Εν ώρα μαθήματος

Δ.Π.: Ωραία: Πες μας λίγα λόγια για τις Ψαλτικές σου Σπουδές.

Ν.Φ.: Από μικρός πήγαινα με τον πατέρα μου Κώστα Φραγκάκη από πρωίας στον Ναό που έψελνε, αλλά πάντοτε έμπαινα στο Ιερό και ντυνόμουν παπαδάκι. 

Όταν μπήκα στο Μουσικό Γυμνάσιο του Αλίμου το 2001, ο δάσκαλος ψαλτικής Νικόλαος Παγανιάς μάς μοίρασε ένα φυλλάδιο, το οποίο έγραφε ότι ο αείμνηστος Λυκούργος Αγγελόπουλος έκανε τότε παιδικό χορό στο Ωδείο Αθηνών. 

Έτσι όταν άκουσα για την παιδική χορωδία, σαν να κούμπωσε όλο αυτό και ήρθε ως φυσική ροή. Γράφτηκα, λοιπόν, στον παιδικό χορό του Ωδείου, καθώς και στα κανονικά μαθήματα. 

Εκεί παρακολούθησα ιδιαίτερα μαθήματα για τα τρία πρώτα έτη με δάσκαλο τον εξαιρετικό κύριο Γεώργιο Κωνσταντίνου, που πάντοτε με χιούμορ και ηρεμία με εισήγαγε στη μουσική μας. 

Στη συνέχεια επίσης ιδιαίτερα μαθήματα για το τέταρτο έτος με τον μακαριστό Αγγελόπουλο, που είχε τον δικό του μοναδικό τρόπο διδαχής και φροντίδας. 

Έπειτα, σταμάτησα για 2 έτη λόγω πανελληνίων, και επανήλθα όντας στο πρώτο πλέον έτος σπουδών ως φοιτητής, στη σχολή της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, στη Ζωοδόχο Πηγή, όπου παρακολούθησα το τέταρτο και το πέμπτο έτος σπουδών και έλαβα το δίπλωμα με δάσκαλο τον κύριο Κωνσταντίνο Αγγελίδη. Εκεί έφαγα το πρώτο «χαστούκι» πόρωσης. 

Ο Κωνσταντίνος Αγγελίδης στην κοπή της
Αγιοβασιλόπιτας του Διδασκαλείου το 2014

Μέχρι τότε όλοι κι όλοι οι γνωστοί μου, που έψελναν, ήταν ο πατέρας μου, ο θείος μου ο Ηλίας, οι δάσκαλοί μου και κανένας πρακτικός ή αρχάριος από την ενορία του πατέρα μου. Και ξαφνικά μπαίνω σε μία σχολή με 12 άτομα στο τμήμα, εκ των οποίων τα 10 ήταν αγόρια κοντά στην ηλικία μου, κι όλα τότε έδεσαν! 

Ο Βυζαντινός χορός "Τρόπος" στην Μονή Βατοπαιδίου.

Τους πρώτους, κι όλας, μήνες πήγα και στον ψαλτικό χορό «Τρόπο», όπου πραγματικά ενθουσιάστηκα! Πρώτη φορά το αναλόγιο, η σπουδή και η παρέα συνδέθηκαν. Αγρυπνίες, συναυλίες, ηχογραφήσεις, εκδηλώσεις στο εξωτερικό, επισκέψεις στο Άγιον Όρος. Τι να σου λέω! Τρελαθήκαμε! Επτά χρόνια που ήμουν στη χορωδία, όλη μέρα με τα παιδιά ασχολούμασταν με την ψαλτική. Τέτοια έμπνευση και τρέλα! Τυπικό, θεωρία, αναλύσεις, ρεπερτόριο και αγρυπνίες όσες περισσότερες μπορούσαμε. Σημειωτέον, ότι με την πρώτη αυτή παρέα συνδεόμαστε μέχρι σήμερα με δεσμούς κουμπαριάς και φιλίας. 

Αυτή τη φιλία, αλλά και όλη μου την ψαλτική συνέχεια, τολμώ να πω ότι την οφείλω σε αυτούς τους 3 ανθρώπους και δη στον κύριο Κώστα Αγγελίδη, που πάλευε να μας διδάσκει και να μας βάλει στο αναλογίο μέσα από τόσες ευκαιρίες! 

Π.Δ.: Εάν δεν κάνω λάθος, στο ψάλσιμο και στη διδασκαλία σου δεν πρέπει να ακολουθείς τη μέθοδο του αειμνήστου Σίμωνος Καρά και των δασκάλων σου. 

Ν.Φ.: Χμ! Κοίταξε, όπως σου είπα, στους 3 αυτούς δασκάλους χρωστώ την τέχνη μου. Το πιστεύω ακράδαντα και τους ευγνωμονώ! Ο μακαριστός Αγγελόπουλος πάντα έλεγε να ψάχνουμε και να αναζητούμε! Κάθε σωστός δάσκαλος θα έπρεπε να δίνει κουλτούρα στους μαθητές του και μέσα σε αυτή την κουλτούρα θα έπρεπε να είναι και η ελευθερία εξέλιξης και το σπρώξιμο στα επόμενα βήματα. 

Θυμάμαι όταν τον συνάντησα, δύο χρόνια αφότου είχαμε σταματήσει, και πολύ διστακτικά του είπα ότι σκέφτομαι να πάω στον κύριο Αγγελίδη, εκείνος μου απάντησε: «ααα! Να πας! Ο Κώστας έχει και χορωδία και κάνει ωραίο μάθημα!». Εγώ φοβόμουν ότι θα με έβριζε! Ίσως οι περισσότεροι αυτό να έκαναν. 

Από εκεί και πέρα, πλέον όντως έχω κρατήσει όσα σε εμένα ταίριαζαν και έχω προσθέσει και άλλα που μου ήταν αρεστά. 

Δ.Π.: Και ποια ήταν η έμπνευση για τα επόμενα βήματα; 

Ν.Φ.:

Στην Ιερά Μονή Παναγίας Κεχαριτωμένης Τροιζήνας

Δύσκολη ερώτηση. Σίγουρα μία πολύ σημαντική επιρροή είναι η σχέση μου, από τα 19 μου περίπου, με τους πατέρες της Μονής της Παναγίας της Κεχαριτωμένης Τροιζήνας, που έχει έναν εξαιρετικό ψαλτικό χορό και ακολουθεί το Αγιορείτικο τυπικό. 

Βασικό, βέβαια, ερέθισμα ήταν και οι παλιές κασέτες Χιωτών ψαλτάδων, που είχε στο σπίτι ο πατέρας μου. Τολμώ να εξομολογηθώ ότι μέχρι να τις βρω, άκουγα ψάλτες παλιούς και έλεγα: «υπερβολικός», «δεν κάνει έλξεις», «τι αναλύσεις είναι αυτές!», «κάνει επίδειξη», «δεν μπορείς να τα πεις έτσι με χορωδία»  και άλλα τέτοια. Αυτά ήταν τα «στάνταρ» μου. 

Όμως όταν άκουσα τους παλιούς Χιώτες, κάτι με ταρακούνησε έντονα. Όλα άρχισαν να φαίνονται διαφορετικά και σιγά-σιγά οι περισσότερες χορωδίες με άφηναν αδιάφορο, ενώ οι ψάλτες που παλιότερα σνόμπαρα με μάγευαν και κεντρίστηκα από ερμηνείες που με ξάφνιαζαν και μου προκαλούσαν ερμηνευτικά  στοιχεία αιφνιδιασμού. 

Θυμάμαι όταν έλαβα στα χέρια μου το βιβλίο «Ζωοδόχος Πηγή» του Μιχαήλ Χατζηαθανασίου μου φάνηκε εξεζητημένο σα να προήλθε από ψάλτη που υπηρετούσε τη Μουσική και όχι τη λατρεία. Μόλις διάβασα την εισαγωγή συγκλονίστηκα. Όλη του η ζωή ήταν μία πνευματική κοινωνία.

       Μάθημα με τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Αγιωτάτης 
Αρχιεπισκοπής Κων/πόλεως Φώτιο Γιαννακάκη

Έτσι, έψαχνα, και ψάχνω, νέα έμπνευση και κάποιους να με οδηγήσουν σε αυτά τα μονοπάτια. Αυτοί οι κάποιοι ήταν ο Άρχων Φώτιος Γιαννακάκης, ο οποίος με δίδαξε με υπομονή για 4 περίπου μήνες και μου έδωσε μία τελείως διαφορετική οπτική περί των πάντων μέσα από την Πολίτικη και Πατριαρχική παράδοση, κυρίως σε αναλελυμένα κείμενα που δεν μπορούσα ούτε να τα ξεκινήσω. 

Επόμενος ήταν ο κύριος Δήμος Παπατζαλάκης, επίσης σκληρό ταρακούνημα για μένα. Σε μιάμιση ώρα μάθημα κάναμε απολυτίκια και καθίσματα Αναστασιματαρίου. Κάναμε για 3 μήνες μάθημα. Μετά μπήκαμε και σε δυσκολότερα, αλλά αυτή η προσέγγιση τελειότητας και λεπτομέρειας με ενέπνευσε πραγματικά και άλλαξα πολλές συνιστώσες της διδακτικής μου γραμμής. 

Με τον Δήμο Παπατζαλάκη

Τέλος, ο κύριος Κώστας Μπουσδέκης, που πλέον εκτός από δάσκαλο αποτελεί και αγαπητό μου φίλο. Με τον Κώστα συνεργαστήκαμε για ενάμιση περίπου χρόνο. Θυμάμαι όταν τον πήρα τηλέφωνο, χωρίς να τον ξέρω, μου είπε: «δεν αναλαμβάνουμε προχωρημένους και ειδικά για ιδιαίτερο». Τότε ακόμα δεν είχα συνεργαστεί με τους τελευταίους δύο. Όμως ήμουν αποφασισμένος ότι ήθελα να συνεργαστώ μαζί του και με τα πολλά τον έπεισα. Εκεί όλα μπήκαν στη θέση τους. Οι σκέψεις, οι προσδοκίες, η διάθεση, η έμπνευση, όλα! Ενθουσιασμός και μεγάλες πραγματικά αλλαγές και στην ψαλτική μου και στο ύφος. Στην ερμηνεία, στις απόψεις και βέβαια στη διδασκαλία μου, που πάντοτε επιζητώ να ανανεώνω και να αναπτύσσω.

Με τον Κωνσταντίνο Μπουσδέκη στην Ιερά Μονή
του Μεγάλου Μετεώρου

Φυσικά δεν τολμώ να δηλώσω ως συνεχιστής ή «μαθητής» κανενός από τους έξι δασκάλους μου, αφού, σκράπας όντας, πήρα μόνο κάποια από όσα μου προσέφεραν. Κάπως όμως τα συνδύασα και έτσι έφτασα εδώ, ελπίζοντας ότι υπάρχει πολύς ακόμα δρόμος εξέλιξης, μελέτης, αναζήτησης, αναθεώρησης και έμπνευσης. 

Δ.Π.: Εκτός από την Ψαλτική, ποια είναι η κύρια απασχόλησή σου; 

Ν.Φ.: Σπούδασα κάποια χρόνια στην Πληροφορική του Καποδιστριακού, αλλά την άφησα για το Παιδαγωγικό Δημοτικής, που πάντοτε λαχταρούσα. Πλέον δραστηριοποιούμαι στο Ιδιωτικό Νηπιαγωγείο που ίδρυσαν το 1991 οι γονείς μου Κώστας και Γιώτα, με ειδίκευση στην ένταξη και δημιουργική αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαίδευση. 

Π.Δ.: Ακούσαμε σε ένα βίντεο που ανεβάσαμε στο κανάλι μας πρόσφατα (ακούστε το ΕΔΩ) τον ψαλτικό σας χορό! Από ποιους αποτελείται;

Ν.Φ.: Στην πρόβα συμμετείχαν οι: Γιώργος Χατζηαντωνίου, Κλεάνθης Λαλουδάκης, Μιχάλης Χατζηαντωνίου, Νεκτάριος Γρηγορίου, Σπύρος Γεωργίου, Τίτος Ξενικάκης, Χρήστος Ξενικάκης, όλοι μαθητές της σχολής μας, καθώς και ο συνεργάτης της σχολής μας κ. Σωτήρης Γεντής. Στον χορό μας συμμετέχουν, όμως, και κάποιοι ακόμα μαθητές, όπως ο Γιάννης Καραμουσαδάκης, ο Μιχάλης Αρανίτης και ο Μιχάλης Οικονόμου, που είναι πλέον βασικά μας στελέχη αλλά δεν κατάφεραν να είναι στην πρόβα. 

Ο χορός μας είναι χορός διδασκαλείου και άρα αποτελείται από μαθητές, γι’ αυτό και δεν μας ενδιαφέρει το αποτέλεσμα, αλλά η πρόβα και η εξέλιξη των μελών. Έτσι, όταν ψέλνουμε σε μία ακολουθία ή ετοιμάζουμε κάτι, σπάνια προσκαλούμε άλλους ψάλτες για υποστήριξη. 

Αυτό θα επέφερε σαφώς δεινότερο αποτέλεσμα, αλλά δεν θα ήμασταν εμείς, ούτε θα αναπτυσσόταν ο πειραματισμός και η ανάληψη ευθύνης από τους μαθητές. Επομένως, είμαστε οι τρεις, οι τέσσερεις  ή οι εφτά μας, που θα μπορούμε και ίσως καλέσουμε έναν ακόμα φίλο με στόχο καθαρά την υποστήριξη των μαθητών και όχι το καλύτερο άκουσμα.

Π.Δ.: Ποια είναι η άποψή σου για Γυναικείο Χορό και τη συμμετοχή του στη Θεία Λατρεία; 

Ν.Φ.: Όπως είπαμε και προηγουμένως, ξεκινήσαμε με άνδρες μαθητές, οι οποίοι κυρίως κεντρίστηκαν από το ψαλτήρι μας. Στην πορεία εκδήλωσαν ενδιαφέρον και κορίτσια, συνεπώς ξεκινήσαμε ένα ανεξάρτητο τμήμα. 

Όσο, όμως, προχωρούσαν, τέθηκε το ζήτημα του σκοπού και νοήματος των μαθημάτων τους και της σύνδεσης με το αναλόγιο. Αν τα κορίτσια δεν ανεβαίνουν στο ψαλτήρι, τότε γιατί να μαθαίνουν ψαλτική. 

Ο γυναικείος μας χορός εν ώρα Ακολουθίας
στον Ι.Ν. Αγίου Φιλίππου Θησείου

Ασφαλώς, είμαστε κάθετα αντίθετοι στην ύπαρξη μικτού χορού, ωστόσο, με την ευλογία του προϊσταμένου μας, αλλά και κατόπιν πρόσκλησης άλλων ιερέων, ο γυναικείος μας χορός ψέλνει ανεξάρτητα σε κάποιες ακολουθίες, όπως τους χαιρετισμούς, ή τη Μεγάλη Εβδομάδα στη γυναικεία Μονή Ζούρβας της Ύδρας και ευχόμαστε σύντομα να εξελιχθεί και να μπορεί να καλύπτει περισσότερες Ακολουθίες. 

Π.Δ.: Άρα έχετε τμήματα Ανδρών και Γυναικών; 

Ν.Φ.: Ακριβώς, τα τμήματα διαχωρίζονται εξ αρχής, και λόγω της φωνητικής και τονικής διαφοράς και λόγω της διαφορετικής προσέγγισής τους. Παράλληλα έχουμε, βέβαια, και τα πολλά υποσχόμενα «Σύναγμα kids», τα οποία ευελπιστούμε να είναι η συνέχεια όλης αυτής της προσπάθειας. 

Μάθημα με τους μικρούς μαθητές τού Διδασκαλείου

Οι μικροί μαθητές σε εσπερινό

Π.Δ.: Κατάλαβα! Πέρα από την Ψαλτική Τέχνη διδάσκετε στη σχολή και Παραδοσιακά όργανα; 

Ν.Φ.: Παλιότερα κάναμε όργανα, όπως και μαθήματα βιβλιοδεσίας στο εργαστήριο της σχολής. Πλέον, επιλέξαμε να το διατηρήσουμε σε «low profile», δίνοντας έμφαση και προτεραιότητα στα μαθήματα Βυζαντινής μουσικής, ώστε να χτιστεί η πρώτη μουσική και όχι μόνο μαγιά και οι βάσεις μας. 

Μάθημα Φωνητικής

Έτσι, επιλέξαμε να μην εισάγουμε άλλα μαθήματα και όργανα, πλην της φωνητικής βέβαια, που πλέον είναι βασικό και υποχρεωτικό μάθημα από το 3ο έτος και μετά και διδάσκεται τα τελευταία χρόνια από τον κύριο Βασίλειο Τσιριγώτη. 

Ωστόσο, τα όργανα και το τραγούδι είναι αναπόσπαστο κομμάτι μας μέσα από τα συχνά μας γλεντάκια, που τόσο αγαπάμε! 

Δ.Π.: Η σχολή αυτή έχει κάποια νομική υπόσταση; Εννοώ παρέχει αναγνωρισμένα πτυχία; Εάν όχι υπάρχει κάποια συνεργασία με κάποιο ωδείο και είναι στα μελλοντικά σας σχέδια να προχωρήσετε σε αυτό το βήμα; 

Ν.Φ.: Το «Σύναγμα» λειτουργεί υπό μορφή πολιτιστικού Σωματείου και κατά συνέπεια δεν δύναται να παρέχει πιστοποιήσεις. Παλιότερα δεν μας είχε απασχολήσει αυτό το ζήτημα, αφού οι μαθητές είχαν μέλλον μπροστά τους. Εξάλλου ο στόχος μας είναι η μελέτη και η πρόοδος και όχι η απόκτηση πτυχίων. Παρά ταύτα, με την εξέλιξη των παλιότερων σπουδαστών μας, η ανάγκη για πιστοποίηση του επιπέδου τους εμφανίστηκε ως φυσική συνέπεια. 

Σε εμάς για Πτυχίο προτείνονται σπουδαστές στο 5ο έτος σπουδών και μόνο αν πληρούν τις προϋποθέσεις και έχουν όντως ψαλτική άνεση στα μέλη και την περάτωση ακολουθιών. 

Για το δίπλωμα προχωρούν μόνο όσοι έχουν διάθεση και όραμα για εμβάθυνση. Δεν είναι για όλους και σίγουρα δεν είναι κάτι απλό. Πρέπει να έχουμε στάδια και στόχους.

Η πρότασή μου στους δύο πρώτους πτυχιούχους μας, τον Γιώργο και τον Μιχάλη, ήταν να επιλέξουν μία σχολή και έναν δάσκαλο που τους ταιριάζει, αναλόγως τα κριτήρια του καθενός, και να προχωρήσουν στις εξετάσεις τους εκεί. 

     Οι πρώτοι Πτυχιούχοι τού Διδασκαλείου μας  
το καλοκαίρι τού 2019! 

Και οι δύο επέλεξαν τη Σχολή της Αγίας Μαρίνης Ιλισίων και τον κύριο Γρηγόριο Αναστασίου, ο οποίος όχι μόνο τους δέχθηκε κατ’ εξαίρεσίν στη σχολή και στα μαθήματα, αλλά τιμής ένεκεν τους παρουσίασε στους εξεταστές και ως "Συναγμίτες" μαθητές. Μάλιστα έλαβαν εξαιρετικά σχόλια και συγχαρητήρια από την επιτροπή. Είμαστε ευγνώμονες στον κ. Γρηγόρη για όλη την ενθάρρυνση και τη συνεργασία με το «Σύναγμα». 

Από εκεί και πέρα έχουμε ακόμα πολύ μέλλον για να αισθανθούμε ως σημαντικότητα την κατοχύρωση δικαιώματος αναγνώρισης, χωρίς αυτό να αποτελεί «ταμπού» για εμάς. 

Δ.Π.: Μια Τελευταία ερώτηση. Μου είχες πει ότι είχες πρόταση συνέντευξης και προ ετών. Πώς και αποφάσισες τώρα να το κάνουμε; 

Ν.Φ.: Θα σου πω. Πάντα με αγχώνει η προβολή, γιατί μία δημοσίευση σίγουρα θα έχει και αντιδράσεις, γι’ αυτό και το απέφευγα. Ειδικά τα πρώτα 4 χρόνια δεν αναρτούσαμε τίποτε, ούτε φωτογραφίες, ούτε τις δράσεις μας, ούτε ηχητικό, τίποτε! Όμως, στην πορεία είδα ότι οι μαθητές έχουν ανάγκη να βλέπουν ότι αναγνωρίζεται η σχολή τους και να «καμαρώνουν» για αυτή. 

Αυτή ήταν η αφορμή που ξεκινήσαμε τις δημοσιεύσεις στη σελίδα και το κανάλι μας. Δεν είναι αυτοσκοπός μας, ούτε προτεραιότητά μας. Απλά πλέον δεν κρυβόμαστε. 

Ήδη πέρασαν 7 χρόνια, πατήσαμε στα πόδια μας, κάνουμε προσεκτική δουλειά που έχει αποτέλεσμα πνευματικό και μουσικό και ελπίζουμε να προχωράμε πάντοτε με ταπείνωση και με ουσία. 

Δ.Π.: Επομένως, είστε έτοιμοι για το επόμενο άνοιγμα και την υποδοχή περισσότερων μαθητών; 

Ν.Φ.: (Γέλιο) Όχι όχι! Κάθε άλλο! Ο χαρακτήρας και ο σκοπός της σχολής δεν επιτρέπει απότομα και μεγάλα ανοίγματα. Μεγάλη εισαγωγή σπουδαστών πιθανόν να φέρει αναστάτωση και στο ύφος και στη σύνδεση των μελών και έτσι είμαστε φειδωλοί στις νέες εγγραφές και σχεδόν απόλυτοι στην υποδοχή μόνο αρχαρίων πρωτοετών σπουδαστών και όχι προχωρημένων. 

Έτσι χτίζεις αργά και σταθερά με μικρά βήματα που χτίζουν όμως κάτι πιο γερό και ουσιαστικό. 

Δ.Π.: Νίκο μου σε ευχαριστώ πάρα πολύ για την πολύ όμορφη σημερινή μας συνομιλία! Το χάρηκα πολύ! 

Ν.Φ.: Κι εγώ το απήλαυσα Δημήτρη! Σε ευχαριστώ ειλικρινά για την πρόσκληση και τη φιλοξενία και σου εύχομαι όμορφες και ουσιαστικές δράσεις και στον δικό σας χορό και στο ιστολόγιό σας naxioimelistes.blogspot.com.

Εν συνεχεία σας παραθέτουμε ένα μικρό βίντεο με τις δραστηριότητες του Ψαλτικού Διδασκαλείου "Σύναγμα" καθώς και μία ηχογράφηση του Χορού που ψάλλει την πρώτη Στάση των Τυπικών τής Θείας Λειτουργίας, σε μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου: