Γνώσιν άγνωστον γνώναι! Του Αναστασίου Γιαννούλη

Αναστασίου Γιαννούλη

   Γνώση – άγνωστο, θεωρία – πράξη, πίστη – επιστήμη… Έννοιες τόσο άρρηκτα συνδεδεμένες που εν τέλει ο τρόπος διαχείρισης τους μπορεί να δημιουργήσει τέτοια απόσταση μεταξύ τους σαν τη λεπτή γραμμή που αν τη διαβείς κάνει τον πιο μεγάλο έρωτα βαθύ μίσος.

   Στην πορεία της ανθρωπότητας αλλά και της προσωπικής ζωής μας παρατηρούμε ότι όσο αυξάνεται κι αποκτάται η γνώση, άλλο τόσο και ίσως περισσότερο, διευρύνεται ο χώρος του αγνώστου. Στα πρώτα χρόνια της ανθρώπινης παρουσίας στον κόσμο υποθέτω πως η μόνη έννοια του ήταν το τι θα φάει. Κάθε μια ανακάλυψη/ εφεύρεση που έκανε έκτοτε σαφώς και διευκόλυνε την πορεία του αλλά ταυτόχρονα άνοιγε διάπλατα πόρτες σε ανεξερεύνητα πεδία. Κι αυτό φυσικά θα συνεχίζεται στο διηνεκές, η γνώση και η επιστήμη ποτέ δεν θα σταματήσουν να εξελίσσονται. Αλλά πάντα θα είναι λιγότερες από το απόλυτο «όλον». 

Ας υποθέσουμε ότι εμφανίζεται ξαφνικά στην κοινωνία μας ένας ιθαγενής κι έρθει και μας πει με περισσή χαρά ότι ανακάλυψε τη φωτιά! Τι ρατσισμό και κοροϊδία θα βιώσει ο φουκαράς από εμάς τους «πολιτισμένους» ε; Οι οποίοι φυσικά σε ανάλογη μελλοντική αναγωγή θα είμαστε εξίσου παρωχημένοι. Αλλά μήπως και στην ατομική μας πορεία στη ζωή, το ίδιο δεν συμβαίνει; Μπορεί ένα βρέφος να περπατήσει; Όχι. Θα το κατηγορήσουμε και θα το χλευάσουμε γι’ αυτό ή θα κάνουμε υπομονή και θα περιμένουμε να κατακτήσει αυτή τη γνώση για να χαρούμε μαζί του όταν θα είναι έτοιμο; Ένα νήπιο μπορεί να γράψει και να διαβάσει; Όχι κι αυτό. Ένα παιδί δημοτικού να κατανοήσει οικονομικές επιστήμες; Ούτε. Όλα αυτά είναι «μυστήρια» που αποκαλύπτονται και κατακτώνται συν τω χρόνω. 

Πόσο βέβαιοι είμαστε επομένως ότι ένας ενήλικας τα ξέρει και μπορεί να τα κρίνει όλα; Μάλλον θα ήταν αφελές να το στηρίξουμε αυτό. Γηράσκω αεί διδασκόμενος. Η Αλήθεια και το άγνωστο μας αποκαλύπτονται τμηματικά χωρίς να μπορούμε ή να πρέπει να τα εξηγήσουμε σε κάθε δεδομένη στιγμή. Η ειρωνεία κι ο χλευασμός όμως δεν είναι καλός σύμμαχος μας σε αυτή την πορεία. Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια. Που θέλω να καταλήξω; Είναι προφανές ότι το προφανές δεν είναι πάντα αληθές λόγω αυτής της έλλειψης για την κατανόηση της απόλυτης αλήθειας. Ποιος λοιπόν είναι παντογνώστης κι έχει το δικαίωμα να υποστηρίξει απόλυτα (ακόμα χειρότερα να χλευάσει) και με βάση την πάντοτε μερική επιστημονική γνώση ότι ισχύει και για τη Θεία Κοινωνία ο γενικός κανόνας ότι τα μικρόβια και τα νοσήματα μεταδίδονται λόγω της κοινής χρήσης από πολλά άτομα ενός κουταλιού και της μη τήρησης των βασικών κανόνων υγιεινής; Πολλώ δε μάλλον όταν αυτό συντελείται για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να έχει επιστημονικά αποδειχθεί έστω κι ένα τέτοιο περιστατικό (εξ όσων γνωρίζω αλλά και βλέπω να συντελούνται). 

Ενώ αντιθέτως υπάρχουν τόσες, όχι ενδείξεις, αλλά ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ότι συμβαίνει το αντίθετο! Βλέπε π. Χρύσανθο στη Σπιναλόγκα, π. Θεμιστοκλή στη Σιέρα Λεόνε (που είναι τα πλέον εξόφθαλμα παραδείγματα) αλλά και τον κάθε απλό ιερέα (ακόμα κι αν είναι «παλιάνθρωπος» με τα ανθρώπινα κριτήρια) που σε κάθε Θεία Λειτουργία καταλύει ότι έχει περισσέψει (συγχώρα μου Θεέ μου τη βλασφημία, ποτέ δεν περισσεύει το Τίμιο Αίμα και Σώμα σου, αλλά πάντοτε ρέει  υπέρ ημών) στο Άγιο Δισκοπότηρο, χωρίς μάλιστα να προβαίνει ουδέποτε σε σαπούνισμα αυτού. Δεν έχουμε τη γνώση να το κατανοήσουμε αυτό, αλλά συμβαίνει κι ο τρόπος ερμηνείας είναι ότι το κενό αυτό της γνώσης το συμπληρώνει η πίστη. Όταν η υπάρχουσα γνώση φτάσει στα όρια της κι αδυνατεί να εξηγήσει κάτι, τότε αν δεν έχεις αυτή την «υπεργνώση» που λέγεται πίστη, αυτή η γνώση σε οδηγεί στην απόγνωση. 

Η πίστη λοιπόν, υπερβαίνει τη γνώση χωρίς όμως να την καταργεί αλλά συνδέεται άμεσα με αυτήν. Για παράδειγμα κάτι σαν την εξέλιξη των διαφόρων μορφών και πηγών θερμότητας, όπου από την πρώτη και μοναδική αρχαία πρώτη (υποθέτω) πηγή ενέργειας, τη φωτιά, έχουμε φτάσει αυτή τη στιγμή να έχουμε ανακαλύψει πολλές περισσότερες και σαφώς αποδοτικότερες μεθόδους. Και θα συνεχίσουμε να ανακαλύπτουμε, χωρίς όμως να καταργηθεί ποτέ ο κανόνας ότι η φωτιά είναι μια μορφή ενέργειας που παράγει θερμότητα. Και ξέρετε πόσες άλλες τέτοιες αποδείξεις για το αληθές και ανεξήγητο της πίστης υπάρχουν; 

Τι να πρωτοπεί κανείς; Για το «ανάπιασμα» και το «σήκωμα» του πρόσφορου με μόνα υλικά το νερό, το αλεύρι και το αλάτι; Χωρίς καθόλου μαγιά; Η μάλλον με κύριο υλικό την μαγιά που ονομάζεται πίστη; Για το Άγιο Φως; Για τα βράχια στο Σινά που σε όποιο σημείο κι αν τα κόψεις έχουν εντός «ζωγραφισμένη» τη βάτο ή για την ίδια τη βάτο που ακόμα υπάρχει; Για τα ποτάμια μύρο κι ευωδίας που αναβλύζουν από την πλάκα της Αποκαθήλωσης κι από πολλές εικόνες και προσκυνήματα; Για την νεκρική ευκαμψία των Αγιορειτών κι άλλων μοναχών; Για τα άφθαρτα Αγία λείψανα, τον ολόσωμο Αη Γιάννη τον Ρώσο, τον Άγιο Γεράσιμο, τον Άγιο Σπυρίδωνα κι άλλους που έχουν όχι μόνο δέρμα αλλά και τρίχες; Για τα τόσα καντήλια που κατά καιρούς διάφοροι έχουν δει να κουνιούνται σταυροειδώς καταργώντας (ή μήπως συμπληρώνοντας;) κάθε νομό φυσικής; Για εκείνη τη φωτογραφία του καλόγερου (Αγ. Παϊσίου;) να κάνει κομποσκοίνι στο παγκάκι σχεδόν εν μέσω της φωτιάς τότε στο Μάτι; Για τη μορφή του Αγίου Σάββα στην ακτινογραφία; Για την άλλη φωτογραφία με τα ανοιχτά ολοζώντανα μάτια του Αγίου Νεκταρίου; Για τις άπειρες περιπτώσεις που η ιατρική επιστήμη έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά μη δυνάμενη να εξηγήσει θαυμαστές ιάσεις ασθενών; 

Οι ίδιοι οι γιατροί όταν ανθρωπίνως αδυνατούν να αντεπεξέλθουν, δεν μας προτρέπουν να αναζητήσουμε τα όποια ψήγματα ελπίδας στην πίστη; Ο ίδιος ο Χριστός είπε εξάλλου ότι «ουκ ήλθον καταλύσαι αλλά πληρώσαι». Πώς λοιπόν λέμε ότι γίνεται αναχρονιστικός ο μόνος διαχρονικός λόγος της αλήθειας; Το μόνο που καθίσταται παρωχημένο είναι η εκάστοτε πρόοδος μας, όχι ο Θεός! Όλες οι αρχές όλων των επιστημών υπήρχαν και στα προϊστορικά χρόνια, απλά ο άνθρωπος δεν είχε τη γνώση, δεν ήταν έτοιμος να τις κατακτήσει από τότε. Πάντα έπεφταν τα μήλα από τα δέντρα, δεν ήταν ο πρώτος παθών όπως ο Νεύτωνας. Όλα είναι εκεί, εκεί υπάρχουν όλα αν έχεις μάτια να τα δεις, που λέει και το τραγούδι. Αλλά και κατά το Ευαγγέλιο, «οφθαλμούς έχουσιν και ουκ όψονται» (ή και ου κόψονται!) 

Και φτάνουμε στο σημείο να μαζεύονται σε ένα πάνελ κάμποσοι άνθρωποι και να προσπαθούν να πείσουν και να εξηγήσουν (σαν την κολοβή αλεπού στο μύθο του Αισώπου) ότι δεν γίνεται να συμβαίνει αυτό που ήδη συμβαίνει!  Συγνώμη, αλλά εσείς είστε αυτοί που πρέπει και να αποδείξετε επιστημονικά το αντίθετο, κάντε συγκεκριμένες μελέτες επί του θέματος. Και για πιο σίγουρα κι ασφαλή επιστημονικά δεδομένα θα μπορούσε η έρευνα να επικεντρωθεί στους ιερείς που λόγω της κατάλυσης είναι οι πιο «επικίνδυνοι».

Σε αυτές τις συζητήσεις που παρακολουθούμε στην τηλεόραση τις περισσότερες φορές δεν έχει κληθεί και κάποιο άτομο που να πρεσβεύει την αντίθετη άποψη. Σαν να είναι δηλαδή μαζεμένη μια ομάδα ατόμων που δεν έχει πάει ούτε μια φορά στο γήπεδο και να προσπαθούν να εξηγήσουν και να περιγράψουν στον Τάκη Τσουκαλά το πώς νιώθει ο ίδιος και τι βιώνει κάθε φορά στο Καραϊσκάκης! Αλλά όχι, πρέπει να στάξει η χολή. Και λένε ειρωνικά ότι ο πρώτος θανών κόλλησε επειδή πήγε στους Αγίους Τόπους κι ότι δεν τον έσωσε η πίστη. (Ότι δηλαδή αν είχε πάει σε ομιλία του ΚΚΕ, θα έφταιγε ο Μαρξ και ο κομμουνισμός ε;) Δεν ακούγεται σαν το «άλλους έσωσε, εαυτόν ου δύναται σώσαι;». 

Μα το «εις ζωήν αιώνιον» και το «ποτήριον σωτηρίου λήψομαι» που συνοδεύει τη Μετάληψη, δεν σημαίνει ότι θα σταματήσει τη φθορά και θα μας κάνει άτρωτους και υπεραιωνόβιους, αντιθέτως αυτή η αιώνιος ζωή, άρχεται με τον φυσικό θάνατο.  Και δεν φοβόμαστε γιατί γνωρίζουμε ότι «Χριστός εγερθείς εκ νεκρών ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει».  Φοβόμαστε μόνο μην τυχόν κι αυτό το μόνο βέβαιο για όλους μας ταξίδι μας βρει ανέτοιμους κι απροετοίμαστους. Γι' αυτό και ο αγώνας μας πρέπει να είναι διαρκής. Αλλά είναι λοιπόν, τόσο τυφλό το μίσος που αντί να χρησιμοποιηθεί προσχηματικά το λογικό επιχείρημα του περιορισμού των συναθροίσεων για να μην εκκλησιάζονται οι πιστοί, θέλησαν να χτυπήσουν κατευθείαν στην πηγή της Ζωής.  

Έτσι όμως τελικά, ίσως και να κάνουν και καλό, γιατί όλο και περισσότεροι που έχουν καλή προαίρεση θα αναζητήσουν την αλήθεια και θα δουν το συνεχές θαύμα που συντελείται σε κάθε Θεία Λειτουργία. Αλλά και για εμάς είναι αφορμή και ευκαιρία για μεγαλύτερη στερέωση στην πίστη μας. Η εποχή μας δεν είναι για χλιαρότητα κι ο καθένας μας πρέπει να σταθεί μπροστά στον καθρέφτη και να κάνει την ξεκάθαρη επιλογή του. Μέσα από όλα αυτά τα πρωτόγνωρα που συμβαίνουν στην κοινωνία μας, μας δίνεται μια μοναδική ευκαιρία για ανασυγκρότηση κι εκ βάθρων θεμελίωση. Κάθε εμπόδιο για καλό, λέει ο λαός, κάθε πόνος κρύβει μέσα του ευλογία.

Η περίοδος της σαρακοστής που διανύουμε είναι το καλύτερο εφαλτήριο. Για λίγη προσευχή, λίγη ανθρωπιά, λίγη ελεημοσύνη (υλική και πνευματική), λίγη νηστεία περισσότερο. Να θωρακίσουμε τον εαυτό μας και να ορθώσουμε τον φράχτη απέναντι στον υπαρκτό αλλά αόρατο εχθρό που επιβουλεύεται την ψυχή μας. Κι όχι να είμαστε ξέφραγο αμπέλι, φτερό στον άνεμο. Γιατί όταν θωρακίζεσαι δεν σημαίνει ότι το κάνεις επειδή μισείς τον άλλο, αλλά πρέπει να προστατέψεις τον εαυτό σου για να μπορέσεις να προσφέρεις. Όπως ο γιατρός που πριν προσφέρει την πολύτιμη βοήθεια του θα βάλει και τα γάντια και τη μάσκα του όχι γιατί είναι παρακατιανός ο ασθενής αλλά για να προστατευτούν και οι δύο. Και ως λαός ποτέ δεν πάψαμε νομίζω να δείχνουμε τη διάθεση για προσφορά  με αυταπάρνηση. 

Η απροϋπόθετη και απεριόριστη αγάπη που όλοι επιθυμούμε όμως, προϋποθέτει να έχει καλλιεργηθεί εντός ορίων για να είναι όσο γίνεται πιο αποδοτική. Ο σπόρος αν δε μπει σε καλλιεργημένο χωράφι και δεν λάβει την απαιτούμενη φροντίδα δεν θα αποφέρει καρπούς, κι αν αποφέρει δεν θα είναι το ίδιο ποιοτικοί. Τα κάγκελο στη βεράντα δεν το βάζεις γιατί δεν αγαπάς το παιδί σου και θέλεις να το εγκλωβίσεις αλλά για να το προστατέψεις από μια ενδεχόμενη πτώση. Το κράνος θα χαλάσει τα μαλλιά σου αλλά θα κρατήσει τα μυαλά σου. Η ζώνη ασφαλείας θα σε κρατήσει στη θέση σου όταν χρειαστεί, αρκεί να έχεις μάθει να τη φοράς.

Δεν μπορείς να βροντοφωνάζεις «δεν μισώ κανέναν» και την ίδια ώρα η ηχώ της ίδιας της φωνής σου να διαγράφει το «δεν» και τη θέση του να παίρνουν αμέτρητα «εκτός εάν» και το νόημα που να απομένει να είναι κάτι σαν "δεν μισώ κανέναν εκτός εάν είναι Έλληνας και αγαπάει την πατρίδα του, εκτός εάν είναι χριστιανός, εκτός εάν, εάν εάν". Σε ποια ακριτικά σημεία του νου σου έθαψες το "θα υπερασπίζω και με το τίμημα της ζωής μου το δικαίωμα σου ελεύθερος να λες όσα πρεσβεύεις κι ας μη συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όσα λες;" Και κατηγορείς ως εθνικίστρια και σπορέα φασιστικών ιδεών την ακρίτισσα γιαγιά που με την πενιχρή σύνταξη της αλλά με περισσό υστέρημα αγάπης φτιάχνει πίτα για να ενισχύσει τα νέα παιδιά που βρίσκονται εκεί πάνω και δεν βλέπεις στην απέναντι όχθη τις έτοιμες ορδές των πλέον ακραίων εθνικιστών. Πως μιλάς για πόλεμο κατά των ακραίων και θες να τους ανοίξεις διάπλατα τις πόρτες απλά επειδή δεν είναι Έλληνες εθνικιστές αλλά αλλοδαποί; Γιατί απλά βλέπεις το αδύναμο ζωντανό δόλωμα που είναι με τέχνη καρφωμένο στο αγκίστρι και κρύβει τον κίνδυνο για το ψάρι που είναι στη φωλιά του.  Τραγικά θύματα τα λιγοστά (αναλογικά με τον συνολικό αριθμό) αθώα γυναικόπαιδα, όπως τραγικά θύματα ήταν και διαχρονικά όσοι βρίσκονταν ακούσια στην πρώτη γραμμή μάχης (σκλάβοι, δούλοι και γενικώς όσοι θεωρούνταν υποδεέστεροι κι αναλώσιμοι). 

Δεν κοροϊδεύεις εμένα, τον εαυτό σου κοροϊδεύεις, μόνος σου κάνεις το όνειρο σου εφιάλτη σου γιατί αφήνεις τα φαντάσματα σου να στο καταστρέψουν. Γιατί επιλέγεις ποιον θα αγαπήσεις και βάζεις μόνο σου τον φράχτη που αποζητάς να γκρεμίσεις. Αλλιώς θα έδειχνες αλληλεγγύη ακόμα και σε αυτούς τους συμπατριώτες σου που (μάντεψε) μισείς, ναι καλά διάβασες, μισείς. Γιατί η αγάπη σου είναι στοχευμένη κι ελλιπής. Σου λείπει το βασικό συστατικό για να την προσφέρεις και να σου επιστρέψει πολλαπλασιασμένη. Όπως το νερό χρειάζεται τη θερμότητα για να εξατμιστεί, να φύγει από τα όρια της γης, να πάει στα σύννεφα και να επιστρέψει ως ευεργετική βροχούλα, έτσι και η αγάπη χρειάζεται αυτή τη θέρμη που θα υπερβεί τα πεπερασμένα όρια της γης και θα επιστρέψει να ποτίσει όλο τον κόσμο. Έχει κι αυτή τον αέναο κύκλο ζωής της. Από τον άνθρωπο για να επιστρέψει ολοκάθαρη κι αγνή στον άνθρωπο θα πρέπει να ανυψωθεί στο Θεό. Γιατί πέρα από τα όρια της γης είναι ο Θεός, η απόλυτη και η τέλεια Αγάπη. Εμείς είμαστε ατελείς. Η τελειότητα της βρίσκεται από το γενικό «αγαπάτε αλλήλους» στο πιο ειδικό «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν» έως το υπερβατικό για την ανθρώπινη λογική «αγάπα τους μισώντας σε». 

Όσο κι αν προσφέρεις στον άνθρωπο βασιζόμενος μόνο στα δικά σου κριτήρια η ανθρώπινη αδύναμη φύση θα σε κρατεί στη γη. Ενώ αν την αφήσεις να πετάξει σαν πουλί θα σε απελευθερώσει. Αχ αυτή η Αγάπη, σε ποια λόγια να χωρέσει; Εσύ που λες ότι είσαι αλληλέγγυος, μπορείς να ανοίξεις την πόρτα στον φονιά του αδερφού σου, κι όχι μόνο να τον αγκαλιάσεις, αλλά να τον φυγαδεύσεις κιόλας; Όχι, γιατί επιλέγεις να είσαι ασφαλής στα δεσμά σου. Κλείνεις ερμητικά τα μάτια σου κι εθελοτυφλείς. Και ξέρεις κάτι; Δεν αποστρέφομαι εσένα που είσαι «τυφλός», την τύφλα αποστρέφομαι που έχει γίνει πανδημική. Το φως υπάρχει. Θες παραδείγματα; Ο Άγιος Διονύσιος έκανε ακριβώς αυτό που σου περιγράφω και το έκανε χωρίς σκέψη και περισπασμό. Άνοιξε την πόρτα στον κατατρεγμένο φονιά του αδελφού του και τον φυγάδευσε από τους μαινόμενους συγγενείς διώκτες του. Δες το αδερφέ μου αλληλέγγυε που δεν μισείς κανέναν. Δες και τον Άγιο Νεκτάριο που ολόκληρος δεσπότης και διευθυντής στη Ριζάρειο σηκωνόταν χαράματα για να μην τον δει κανένας για να καθαρίσει τις τουαλέτες προκειμένου να μη χάσει τη δουλειά του ο άρρωστος επιστάτης. Άκου τη φωνή πάνω στο Σταυρό που φωνάζει «άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι».  Ένα κλικ σου λείπει για να σε απελευθερώσει και να μπορείς να είσαι συνεπής σε αυτό που πρεσβεύεις. Γιατί υπάρχει αυτό που θες κι επιδιώκεις ως σκοπό σου, αρκεί να ψάξεις.

Κι εσύ φίλε μου vegan, που να ξέρεις σε θαυμάζω γιατί είναι υπέροχο αυτό που πρεσβεύεις στη βάση του, η τόση αγάπη για τη φύση και τα ζώα. Μου φαίνεται τόσο δύσκολος και στενός ο δρόμος  που πορεύεσαι περιορίζοντας τόσο πολύ τις διατροφικές επιλογές σου. Και σε ευχαριστώ για τις πολλές επιλογές που πλέον έχω κι εγώ για τις περιόδους νηστείας, γιατί μου δίνονται πολύ λιγότερες δικαιολογίες για να μην νηστέψω. Πόσο απελευθερωτικό θα έπρεπε να είναι αυτό που έχεις επιλέξει για εσένα και πόσο θα έπρεπε να σε βοηθάει να ελέγξεις και τα πάθη σου. Όμως στενοχωριέμαι τόσο πολύ όταν σε βλέπω με την πρώτη αφορμή τόσο γαμψονύχη και να θες να ξεσκίσεις με μανία τις σάρκες του συνανθρώπου σου. Και δεν μπορώ να το καταλάβω που έχεις θαμμένο και πώς γεμίζεις με τόσο μίσος την ψυχή σου ειδικά απέναντι στους χριστιανούς. Πώς και γιατί σου φταίει ο Χριστός; Αν τον κάνεις σύμμαχο σου θα σε πάει πολύ παραπέρα από αυτό που αποζητάς στη ζωή σου. Είσαι τόσο κοντά κι εσύ αδερφέ μου. Εσύ θα έπρεπε να είσαι πρότυπο που ακτινοβολεί απάθεια και ηρεμία, γιατί εισπράττω ταραχή κι εμπάθεια;

Μην με μισείς, σε θαυμάζω γιατί δεν ξέρεις πόσο δύσκολο μου είναι να νικήσω τον εαυτό μου και να νηστέψω έστω και λίγο για την Αγάπη. Κάνε δώρο το σκοπό και τη θυσία σου στο Θεό και δεν θα χάσεις. Μην μου τρως τη σάρκα, πονάω, είμαι άνθρωπος κι έχω αδυναμίες. Κι εσύ είσαι. Μην μισείς την ανθρώπινη αδυναμία, κλάψε γι’αυτήν κι έλα να προσπαθήσουμε να διορθωθούμε μαζί. Κι εγώ στενό δρομάκι διάλεξα για να πορευτώ στη ζωή μου. Μπορεί και γίνεται να εφαρμοστεί αυτό που ποθείς αν απελευθερωθείς από τον θυμό σου. Δες τους ερημίτες ασκητές που τρέφονται μόνο με ελάχιστα παξιμάδια και φρούτα κι όμως είναι πιο χορτασμένοι από όλους μας. Γιατί τους χορταίνει η Αγάπη. Ανοίγει η καρδιά τους μαζί με τα λουλούδια της αυγής, ηρεμεί η ψυχή τους με το τιτίβισμα των πουλιών. Δεν στάζουν χολή, ποτίζουν με δάκρυα το χώμα κι ανθίζει η φύση γύρω τους και βρίσκει λιμάνι κάθε ανεμοδαρμένη ταξιδευτρα ψυχή. Κόβουν τα πάσης φύσεως αγκάθια και δεν αφήνουν να τρυπάνε τα χέρια τους,την ψυχή τους αλλά και τους άλλους. Ναι, υπάρχει αυτή η γαλήνη, ρώτησε, ψάξε. Μπορείς να συνεχίσεις να με ειρωνεύεσαι, δεν θα σε κάνει καλύτερο όμως, θα σε κάνει το σαρκοβόρο που μισείς.

Αυτό το «γνώσιν άγνωστον γνωναι» λοιπόν, που η ίδια η Μητέρα του Θεού ζήτησε από τον Θεό, επικαλούμαι. Και θα συνεχίσω να λέω το «δώρησαι μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφό μου» όσο κι αν δεν τα καταφέρνω. Γιατί κρίση όλοι έχουμε. Το πώς θα την καλλιεργήσουμε και θα της προσθέσουμε ώστε να γίνει διάκριση ή κατάκριση, εξαρτάται από εμάς. Ο Θεός είναι εκεί και μας περιμένει να Τον καλέσουμε αρωγό. Και ναι, είναι αγάπη, είναι ελπίδα, είναι σωτηρία, παρόλο που στον κόσμο επικρατεί απελπισία, φτώχεια, πείνα και δυστυχία. Δεν φταίει όμως Αυτός. Δεν μπορείς να κατηγορήσεις το φως για το σκοτάδι, όταν επιλέγεις να μην πατήσεις τον διακόπτη. Εμείς δεν πάμε λοιπόν σε Αυτόν και ψάχνουμε αλλού. Όπως δεν φταίει ο κουρέας που κυκλοφορούν τόσοι αξύριστοι, ατημέλητοι και μακρυμάλληδες, γιατί απλά ο καθένας από επιλογή του δεν  μπαίνει στον κόπο να χτυπήσει την πόρτα του για να λάβει περιποίηση.

Είτε λοιπόν είναι 100% αληθινό όλο αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες είτε είναι ένα καλοστημένο Τρούμαν σόου, εμείς δεν πανικοβαλλόμαστε. Μένουμε σπίτι, γινόμαστε πάλι οικογένεια, περιοριζόμαστε όσο γίνεται στα απολύτως βασικά και αναγκαία (ένα εκ των οποίων είναι η Θεία Κοινωνία), συγχρωτιζόμαστε στο μέγιστο με τον Θεό, την Παναγία και τους Αγίους, ελπίζοντας να κολλήσουμε τον ιό της πίστης, στηρίζουμε τις ελπίδες μας σε αυτούς για να βγούμε όσο γίνεται πιο αλώβητοι από αυτή τη δοκιμασία. Κι αν ακόμα παύσουν κάποιες ακολουθίες (όπως π.χ. οι Χαιρετισμοί), μπορούμε να οργανωθούμε σε ομάδες των δύο πχ ατόμων, τηρούντες τις οδηγίες της Πολιτείας και να κάνουμε τις εκκλησίες μας μια διαρκή ακόμα και 24ωρη ακολουθία, κάτι σαν την εναλλαγή στις σκοπιές στον στρατό. Τι πιο ωραίο να διαβάζονται οι Χαιρετισμοί στους ναούς όλη την ημέρα κι όχι μόνο μιάμιση ώρα την Παρασκευή. Έχοντας τις ελπίδες μας άνωθεν, δεν απέχουμε από τον κόσμο, συμπορευόμαστε με αυτόν και υπέρ αυτού και δεν φοβόμαστε τίποτα γνωρίζοντες ότι «καν αποθάνωμεν ζήσομεν».