Η Υπαπαντή του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού

Νικολάου Τσίκνα

Θεολόγου

Καθηγητού Α΄ Γυμνασίου Νάξου

Η Υπαπαντή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού είναι ΔεσποτοΘεομητορική εορτή και μία από τις αρχαιότερες εορτές της Ορθοδόξου μας Εκκλησίας. Τελείται σε ανάμνηση της προσαγωγής του θείου βρέφους στο ναό των Ιεροσολύμων από την Πανάχραντη μητέρα του, κατά την τεσσαρακοστή ημέρα από της γέννησής του και της υπαπαντής (υποδοχής) αυτού από το δίκαιο Συμεών και της συνάντησης μαζί του.

Η λέξη "υπαπαντή" είναι Ελληνική και σημαίνει συνάντηση. Είναι μεταγενέστερος τύπος του "υπαντή", "υπάντησης" και του ακόμα αρχαιότερου "υπαπάντησις" εκ του ρήματος "υπ-απαντώ" που σημαίνει "πάω σε συνάντηση με κάποιον".

Ας δούμε τι μας αναφέρει για το γεγονός αυτό ο Ευαγγελιστής Λουκάς στο θείο και Ιερό Ευαγγέλιο: " Και ότε επλήσθησαν αι ημέραι του καθαρισμού αυτών κατά τον νόμον Μωυσέως, ανήγαγον αυτόν εις Ιεροσόλυμα παραστήσαι τω Κυρίω" (Λουκ. 2, 22) το οποίο μεταφράζεται: "Κι όταν σύμφωνα με το νόμο του Μωυσή συμπληρώθηκαν οι ημέρες για τον καθαρισμό της μητέρας, του παιδιού και του αρραβωνιαστικού της, ανέβασαν το παιδί στα Ιεροσόλυμα για να το παρουσιάσουν και να το αφιερώσουν στον Κύριο".

Κατά τις τότε αντηλήψεις η μητέρα μετά τον τοκετό θεωρούνταν ως "μή καθαρή". Το ίδιο και όσοι επικοινωνούσαν μαζί της. Επίσης ο Μωυσής είχε προστάξει στο Νόμο ότι κάθε γυναίκα η οποία θα γεννούσε παιδί, επί σαράντα ημέρες έπρεπε να μην πλησιάσει τον άνδρα της, σε ναό να μην εισέλθει, σε ιερό να μην προσευχηθεί.

Όταν τελείωσαν, όταν πέρασαν οι σαράντα ημέρες που ήταν καθορισμένες από το Νόμο (Λευιτ. ιβ', 2-4) για τον καθαρισμό τής τεκούσης αρσενικό παιδί, τότε η Παναγία πήρε το βρέφος Ιησού και πήγε στο ναό να εκπληρώσει το πρόσταγμα του Νόμου. Αν και η Παναγία δεν είχε συλλάβει από άνδρα, ούτε διά της αμαρτίας γέννησε, ώστε να έχει ανάγκη απο την σαρανταήμερη αυτή κάθαρση, αφού συνέλαβε εκ Πνεύματος Αγίου. Το έκανε όμως για να δείξει ότι διαφυλάττει τον Νόμο.

Η παρουσίαση και αφιέρωση κάθε πρωτότοκου αρσενικού παιδιού γινόταν σύμφωνα με το νόμο του Κυρίου, ότι δηλαδή κάθε πρωτότοκο αγόρι πρέπει να θεωρείται και να αφιερώνεται στον Κύριο.

Όπως αναφέρεται και στην Έξοδο (ιβ' 1-2) κάθε πρωτότοκο αγόρι θεωρούνταν ότι ανήκει στο Θεό, διότι αυτός ελευθέρωσε τον Ισραήλ "τον πρωτότοκο του γιό"  και την αιγυπτιακή δουλεία. Είχε την έννοια της "εξαγοράς" του. Ο "εξαγοραζόμενος" πρωτότοκος θυμίζει τη μεγάλη απελευθερωτική πράξη του Θεού, στην οποία ο Ισραήλ χρωστούσε την ελευθερία και τη ζωή του.

Ανέβηκαν επίσης στο ναό και για να προσφέρουν για τον καθαρισμό τους ένα ζεύγος τρυγόνια ή δύο μικρά περιστέρια.

Στα Ιεροσόλυμα βρισκόταν ένας άνθρωπος που τον  έλεγαν Συμεών. Ήταν πιστός και ευλαβής, περίμενε την σωτηρία του Ισραήλ και τον καθοδηγούσε το Πνεύμα το Άγιο. Του είχε φανερώσει λοιπόν, ότι δε θα πεθάνει πρωτού δει τον Μεσσία. Του υπέδειξε να πάει στον ναό! Μόλις οι γονείς έφεραν το παιδί, τον Ιησού, για να τελέσουν τα έθιμα του Νόμου, τον πήρε στην αγκαλιά του δόξασε το Θεό και είπε: "Τώρα Κύριε μπορείς να αφήσεις τον δούλο σου να πεθάνει ειρηνικά όπως του υποσχέθηκες, γιατί τα μάτια μου είδαν τον σωτήρα που ετοίμασες για όλους τους λαούς, φως που θα φωτίσει τα έθνη." 

Ο καθαρισμός λοιπόν στο Ναό και η αφιέρωση του Ιησού (με όσα έγιναν και ειπώθηκαν εκεί) ονομάζονται στην εκκλησιαστική γλώσσα Υπαπαντή του Ιησού δηλαδή επίσκεψη, συνάντηση και υποδοχή του απο τον φημισμένο απο το Άγιο Πνεύμα προφήτη Συμεών.

Για αυτή την εορτή ο Όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης σημειώνει τα εξής: "η εορτή της Υπαπαντης, κατά τον Κεδρηνόν, ωρίστηκε να εορτάζεται στον του Ιουστίνου του Θρακός, εν έτη (φιη΄) 518, η οποία έως τότε δεν εορταζόταν. Ο Ιουστινιανός έσπισε να εορτάζεται την 2αν Φεβρουαρίου απο το έτος (φμε΄)545 και εξής.

Ας δοξάζουμε τον Ιησού Χριστό και να τον παρακαλούμε για πνευματικό όφελος στους συνανθρώπους μας.