Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (δ΄) Το Δογματικό Θεοτοκίο του Εσπερινού του Σαββάτου του Γ΄ Ήχου (του Θεοδώρου Ρόκα)

Το Δογματικό Θεοτοκίο του Εσπερινού του Σαββάτου του Γ΄ Ήχου

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου 

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Φτάνοντας στα τέλη της εβδομάδος αυτής και της περιόδου του β' ήχου, ετοιμαζόμαστε να υποδεχτούμε τον ήχο στη σειρά την οκτώ ήχων, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον γ' ήχο, ο οποίος χαρακτηρίζεται όχι μόνο από το χαρούμενο άκουσμά του, αλλά και από τα περίφημη υμνολογία του. Στον εσπερινό του Σαββάτου μετά το πέρας των 7 Αναστασίμων Στιχηρών Ιδιομέλων και των 3 Στιχηρών του Μηναίου, ψάλλεται το ακόλουθο Θεοτοκίο:

"Πῶς μὴ θαυμάσωμεν, τὸν θεανδρικόν σου Τόκον Πανσεβάσμιε; 

πεῖραν γὰρ ἀνδρὸς μὴ δεξαμένη Πανάμωμε, 

ἔτεκες ἀπάτορα Υἱὸν ἐν σαρκί, 

τὸν πρὸ αἰώνων ἐκ Πατρός γεννηθέντα ἀμήτορα, 

μηδαμῶς ὑπομείναντα τροπήν, ἢ φυρμόν, ἢ διαίρεσιν, 

ἀλλ' ἑκατέρας οὐσίας τὴν ἰδιότητα, σώαν φυλάξαντα. 

Διὸ Μητροπάρθενε Δέσποινα, αὐτόν ἱκέτευε σωθῆναι, 

τὰς ψυχὰς τῶν ὀρθοδόξως, Θεοτόκον ὁμολογούντων σε".

Μεταξύ των ανωτέρω, από τον ιερό υμνωδό, γραφομένων βρίσκεται και η φράση "πεῖραν γὰρ ἀνδρὸς μὴ δεξαμένη Πανάμωμε" που τονίζει οτι η Υπεραγία Θεοτόκος δεν γνώρισε "πείρα ανδρός" για να συλλάβει και να γεννήσει τον Κύριο της δόξης.

Με τη φράση αυτή το ανωτέρω θεοτοκίο αποσκοπεί να προβάλλει ένα από τα βασικά δόγματα της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το δόγμα της αειπαρθενίας της Υπεραγίας Θεοτόκου. Λέγοντας "αειπαρθενία" - "αειπάρθενο" αναφερόμαστε στο γεγονός πως η Υπεραγία Θεοτόκος όχι μόνο κατά τη στιγμή της συλλήψεως αλλά και μετά τη γέννηση του Σωτήρος Χριστού παρέμεινε παρθένος ("άσπιλος" - "αμόλυντος" - "άφθορος" - "αειπάρθενος", δεν διερήγησαν δηλ. τα δεσμά της παρθενίας της.

Πως μπορεί να γίνει αυτό; Η απάντηση είναι μια, απλή και σαφέστατη. Η σύλληψη, κύηση και γέννηση του Σωτήρος Χριστού δεν ήταν φυσική αλλά υπερφυσική. Δεν συνετελέσθη με τη συνεύρεση ανδρός και γυναικός αλλά με τη συνεργεία του Παναγίου Πνεύματος. Ο Υιός και Λόγος του Θεού εκένωσε εαυτόν και ενοίκησε στην γαστέρα της Κυρίας Θεοτόκου, η οποία ως εκπρόσωπος ολόκληρου του ανθρώπινου γένους προσέφερε την ύπαρξή της για να συντελεστεί αυτό το μοναδικό, ανεπανάληπτο και συνάμα κοσμοσωτήριο γεγονός της ασπόρου συλλήψεως και σαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού.

Έτσι λοιπόν η Ορθόδοξος Εκκλησία ζητά από την Κυρία Θεοτόκο, την οποία χαρακτηρίζει ως "Μητροπάρθενο" να μεσιτεύσει στον Υιό της και σωτήρα του κόσμου προκειμένου να σώσει τους ανθρώπους, όσους δηλ. την ομολογούν ως την μόνη που αξιώθηκε και χαριτώθηκε να καταστεί Μητέρα του Θεού: "διὸ Μητροπάρθενε Δέσποινα, αὐτόν ἱκέτευε σωθῆναι, τὰς ψυχὰς τῶν ὀρθοδόξως, Θεοτόκον ὁμολογούντων σε".