Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (ιε΄) Το Δογματικό Θεοτοκίο του Εσπερινού του Σαββάτου του πλ. β' ήχου (του Θεοδώρου Ρόκα)

Το Θεοτοκίο του Εσπερινού του Σαββάτου του πλ. β' ήχου

Θεοδώρου Ρόκα 

   Θεολόγου 

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Ο Χριστός Παντοκράτωρ
Ψιφηδωτό στον Καθεδρικό Ναό Cefalù της Σικελίας

"Τίς μὴ μακαρίσει σε, Παναγία Παρθένε; τίς μὴ ἀνυμνήσει σου τὸν ἀλόχευτον τόκον; ὁ γὰρ ἀχρόνως ἐκ Πατρὸς ἐκλάμψας Υἱὸς μονογενής, ὁ αὐτὸς ἐκ σοῦ τῆς Ἁγνῆς προῆλθεν, ἀφράστως σαρκωθείς, φύσει Θεὸς ὑπάρχων, καὶ φύσει γενόμενος ἄνθρωπος δι' ἡμᾶς, οὐκ εἰς δυάδα προσώπων τεμνόμενος, ἀλλ' ἐν δυάδι φύσεων, ἀσυγχύτως γνωριζόμενος. Αὐτὸν ἱκέτευε, σεμνὴ Παμμακάριστε, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν".

Στο ανωτέρω δογματικό Θεοτοκίο του πλαγίου δευτέρου ήχου (πλ. β') αν σταθούμε στη φράση "φύσει Θεὸς ὑπάρχων" θα προξενηθεί η εξής απορία: τι θα πει η φράση αυτή; "φύσει Θεός "υπάρχων"; Γιατί ο υμνωδός τονίζει τόσο πολύ τον όρο "φύσει"; Μήπως μπορούμε να υποθέσουμε οτι ο όρος αυτός, ο όρος "φύσει" που απαντά στη φράση "φύσει Θεός υπάρχων", έχει ως βάση την ακόλουθη φράση από τον χριστολογικό ύμνο της προς Φιληππισίους επιστολής του Αποστόλου Παύλου: "ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ"; (Φιλ. 2,6).

Στο χωρίο αυτό που τονίζει ο απόστολος Παύλος προβάλλει τη βασική ιδιότητα του εναθρωπήσαντος Υιού και Λόγου του Θεού, εκείνη δηλ. του Μόνου Παντοκράτορος Θεού, του Άχρονου, του Ανεξιχνίαστου, του Ανερμήνευτου, του Άκτιστου. Του Θεού που ήταν, είναι και θα είναι Θεός εκ φύσεως και όχι θεός κατά χάριν. Θεός που είναι Παντοκράτορας χωρίς να έχει την ανάγκη να μονομαχήσει ή να διεξάγει κάποιον αγώνα - πόλεμο έναντι άλλων θεοτήτων, όπως συνέβαινε με τους θεούς διαφόρων λαών της εποχής του αποστόλου Παύλου, οι οποίοι πολεμούσαν για να αποκτήσουν την απόλυτη κυριαρχία στον ουρανό και στη γη.

Ο Θεός ο Παντοκράτορ, ο Θεός ο Ύψιστος, ο απόλυτος κυρίαρχος και ρυθμιστής της ιστορίας και του κόσμου, ο δημιουργός σύμπαντος κόσμου "ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος" (Φιλ. 2,7), όπως συνεχίζει ο απόστολος Παύλος να αναφέρει στην επιστολή του προς τους Φιληππησίους, κάνοντας φυσικά λόγο για το μοναδικό και ανεπανάληπτο μυστήριο της άκρας συγκαταβάσεως - ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού, ο οποίος φανερώθηκε στους ανθρώπους στο θεανδρικό πρόσωπο του Ιησού Χριστού, γεγονός για το οποίο ο ιερός υμνωδός αναφέρει λίγο πιο κάτω στο δογματικό Θεοτοκίο του πλ. β' ήχου: "γενόμενος ἄνθρωπος δι' ἡμᾶς" τονίζοντας παράλληλα το σκοπό για τον οποίο έλαβε χώρα το γεγονός της σαρκώσεως του Λόγου, δηλ. η σωτηρία του ανθρωπίνου γένους.

Στο γεγονός αυτό σημαντικότατο ρόλο διεδραμάτισε η Κυρία Θεοτόκος, η οποία προσέφερε ολόκληρη την ύπαρξή της προκειμένου να συντελεστεί το μοναδικό αυτό σημείο και γεγονός και για το λόγο αυτό ο υμνωδός την παρακαλεί να μεσιτεύσει στον Υιό της προκειμένου να παράσχει στο λαό τη σωτηρία και το μέγα έλεος: "Αὐτὸν ἱκέτευε, σεμνὴ Παμμακάριστε, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν".