Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (ια΄) Το Δογματικό Θεοτοκίο του Εσπερινού του Σαββάτου του γ΄ ήχου (β' μέρος) Του Θεοδώρου Ρόκα

Το Θεοτοκίο του Εσπερινού του Σαββάτου του γ΄ ήχου (β' μέρος)

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου 

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

"Πῶς μὴ θαυμάσωμεν, τὸν θεανδρικόν σου Τόκον Πανσεβάσμιε; 

πεῖραν γὰρ ἀνδρὸς μὴ δεξαμένη Πανάμωμε, ἔτεκες ἀπάτορα Υἱὸν ἐν σαρκί, 

τὸν πρὸ αἰώνων ἐκ Πατρός γεννηθέντα ἀμήτορα, μηδαμῶς ὑπομείναντα τροπήν, 

ἢ φυρμόν, ἢ διαίρεσιν, ἀλλ' ἑκατέρας οὐσίας τὴν ἰδιότητα, 

σώαν φυλάξαντα. Διὸ Μητροπάρθενε Δέσποινα, αὐτόν ἱκέτευε σωθῆναι, 

τὰς ψυχὰς τῶν ὀρθοδόξως, Θεοτόκον ὁμολογούντων σε".

Μεταξύ των ανωτέρω, ο ιερός υμνωδός, θέτει ένα εύλογο ερώτημα: "πῶς μὴ θαυμάσωμεν, τὸν θεανδρικόν σου Τόκον Πανσεβάσμιε;", όπου αφενός εκθέτει τον προβληματισμό του μέσα από ένα ερώτημα, το οποίο χρήζει και απαιτεί σεβασμό και θαυμασμό, αφετέρου χαρακτηρίζει τον "τόκο" δηλ. τον καρπό της Πανσεβασμίου Κυρίας Θεοτόκου ως "θεανδρικό". Τι σημαίνει όμως ο όρος "θεανδρικός"; Ο όρος "θεανδρικός'' σημαίνει ότι και ο όρος "θέανδρος" δηλαδή "Θεός και άνθρωπος".

Με τον όρο αυτό ο υμνωδός επιδιώκει να καταδείξει οτι ο τόκος - καρπός της κοιλίας της Υπεραγίας Θεοτόκου δεν είναι κάτι το συνηθισμένος, δηλ. γόνος φυσιολογικού τοκετού, αλλά καρπός που αφενός κυοφορήθηκε στην γαστέρα της Κυρίας Θεοτόκου αφετέρου εσυλλήφθη και ενηνθρώπησε με τη συνεργεία του Παναγίου Πνεύματος.

Η υμνολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας που διασώζει την εκκλησιαστική παράδοση και εκφράζει τα βασικά δόγματα της Ορθοδόξου πίστεως, τα οποία μεταδίδει στους πιστούς κάνοντας χρήση της τέχνης της μουσικής και της εικονογραφίας, σε πολλούς ύμνους της τονίζει το γεγονός οτι ο Θεός φανερώθηκε στους ανθρώπους με τη μορφή ανθρώπου ("Θεὸς Λόγος ἐπεφάνη ἐν σαρκί τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων" Ἰδιόμελο του Όρθρου των Θεοφανείων), έχοντας φυσικά ως υπόβαθρο το γεγονός που αναφέρει ρητά και κατηγορηματικά ο ευαγγελιστής Ιωάννης πως: "ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν" (Ιωαν. 1,14).

Αναφορικά με τον "θεανδρικό τόκο", ο ιερός υμνωδός εξηγεί παράλληλα ποιός είναι αυτός ο "θεανδρικός τόκος", ο οποίος δεν είναι άλλος από τον ενανθρωπήσαντα Μονογενή Υιό και Λόγο του Θεού για τον οποίο ο υμνωδός, εγκωμιάζοντας την Θεοτόκο, αναφέρει: "ἔτεκες ἀπάτορα Υἱὸν ἐν σαρκί, τὸν πρὸ αἰώνων ἐκ Πατρός γεννηθέντα ἀμήτορα".

Φυσικά είναι απορίας άξιον και παράλληλα απεριορίστου σεβασμού, τιμής και πίστεως πως γίνεται να λάβει χώρα τέτοιο περιστατικό, να γίνει δηλ. ο Θεός άνθρωπος. Φαινόμενο μοναδικό και ανεπανάληπτο για τα χρονικά της ιστορίας, διότι πουθενά σε καμία θρησκεία δεν απαντά τέτοιο υπερφυές και ασύληπτο μυστήριο. Και εδώ έγκειται η διαφορά των όρων και των εννοιών "θρησκεία" και "Εκκλησία". Στις θρησκείες ο άνθρωπος προσπαθεί να ανέβει στο θεό και να εξευμενίσει την οργή του, ενώ στην Εκκλησία ο Θεός, κινούμενος από αγάπη προς τον άνθρωπο, κενώνεται από την πατρώα δόξα του, σαρκούται - γίνεται άνθρωπος, "ανεβαίνει" εκουσίως στο Σταυρό, παθαίνει, πεθαίνει και ανίσταται αυτεξουσίως για τη σωτηρία του ανθρώπου.

Η Εκκλησία δεν είναι θρησκεία, δηλ. ανακάλυψη του θεού ή εφεύρημά του, αλλά Αποκάλυψη του Θεού προς τον άνθρωπο.

''Αὐτῷ ἠ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοῦς αἰώνας. Ἀμὴν"