Υμνογραφικά Ερμηνευτικά (κστ΄) Η Βηθλεέμ στην υμνολογία της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως!

Η Βηθλεέμ στην υμνολογία της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου 

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως η ερχόμενη Κυριακή και ο ιερός υμνωδός σε ένα από τα εξαποστειλάρια της εορτής ψάλλει: "Εὐφραίνου Βηθλεέμ, καὶ σὺ Εὐφραθᾶ ἑτοιμάζου· ἡ Θεοτόκος ἥκει γάρ, ἐν σπηλαίῳ καὶ φάτνῃ, τεκεῖν Θεὸν ἀπορρήτως. Ὢ φρικτοῦ μυστηρίου! οὗ νῦν τὴν θείαν Γέννησιν, Ἀβραὰμ Ἰσαάκ τε, καὶ Ἰακώβ, Πατριάρχαι ἅπαντες καὶ Προφῆται, φαιδρῶς προεορτάζουσι, καὶ βροτοὶ σὺν Ἀγγέλοις" προτρέποντας τη Βηθλεέμ να χαρεί. Γιατί όμως αναφέρεται στη Βηθλεέμ;

Η Βηθλεέμ ήταν η ιδιαίτερη πατρίδα του βασιλιά Δαυίδ και του πατέρα του Ιεσσαί καθώς και όλου του δαυϊτικού γένους. Σε αυτή κατοικούσε ο Βοόζ με τη Ρούθ (Ρουθ 2,1). Βρίσκεται νοτιοδυτικά της Ιερουσαλήμ και ανήκε στη φυλή του Ιούδα. Λόγω του μικρού αριθμού των κατοίκων της δεν συμπεριλήφθηκε μεταξύ των αξιόλογων πόλεων του βασιλείου του Ιούδα. Εντούτοις όμως δεν επρόκειτο να παραμείνει σε αυτή την ασήμαντη θέση επειδή σε αυτή έλαβε χώρα το κοσμοσωτήριο γεγονός της γεννήσεως του Χριστού.

Η γέννηση του Χριστού, του ηγέτη του νέου Ισραήλ των πιστών μελών της Εκκλησίας Του, στη μικρή πόλη της Βηθλεέμ έρχεται να αποτελέσει, αφενός μεν παρηγοριά στην ίδια την πόλη επειδή εκείνη εθεωρείτο ασήμαντη ανάμεσα στις πόλεις του βασιλείου του Ιούδα λόγω του μικρού αριθμού των κατοίκων, αφετέρου αιτία καυχήσεως, αφορμή για περηφάνια και αφορμή για διάκριση ανάμεσα στις πόλεις όχι μόνο του βασιλείου αλλά ολόκληρου του κόσμου σύμφωνα με την ερμηνεία των Πατέρων της Εκκλησίας.

Βηθλεέμ

Τη μικρή αυτή πόλη της Βηθλεέμ, την ιδιαίτερη πατρίδα του βασιλιά Δαυίδ, προανήγγειλε ο προφήτης Μιχαίας λέγοντας: "καὶ σύ, Βηθλεέμ, οἶκος τοῦ ᾿Εφραθά, ὀλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν ᾿Ιούδα· ἐκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ ᾿Ισραήλ" (Μιχ. 5,1_), κατά τον καιρό της προφητικής και κηρυκτικής του δράσης, δηλ. κατά τον 8ο π.Χ. αιώνα. Η μεσσιανική αυτή προφητεία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προφητείας του βιβλίου του προφήτου και απαντά, όπως αναφέρθηκε παραπάνω και στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, όπου ο ευαγγελιστής αποσκοπεί να καταδείξει την καταγωγή του Χριστού από τη γενεά του Δαυίδ και τη γέννησή του στη μικρή πόλη της Βηθλεέμ. Στο γεγονός αυτό συνηγορεί και ο ευαγγελιστής Ιωάννης, το οποίο αναφέρει στο ευαγγέλιό του λέγοντας: "οὐχὶ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυῒδ καὶ ἀπὸ Βηθλέεμ τῆς κώμης, ὅπου ἦν Δαυῒδ, ὁ Χριστὸς ἔρχεται;" (Ιωαν. 7,14).

Η υμνολογία της Εκκλησίας προτάσσει στα εόρτια ιδιόμελα της Ακολουθίας των Μεγάλων Βασιλικών Ωρών της παραμονής των Χριστουγέννων: "Καὶ σὺ Βηθλεὲμ γῆ Ἰούδα, οὐδαμῶς ὑπάρχεις ἐλαχίστη ἐν τοῖς Ἡγεμόσι, προευτρεπίζουσα τὸ σπήλαιον" (Ιδιόμελο Α' Ώρας), "Ἰωσήφ, εἰπὲ ἡμῖν, πῶς ἐκ τὼν ἁγίων ἣν παρέλαβες Κόρην, ἔγκυον φέρεις ἐν Βηθλεέμ;", "ἐν Βηθλεὲμ ἡ Μαριάμ, κυοφοροῦσα τὴν ἄσπορον κυοφορίαν" (Δοξαστικό, Γ' Ώρας), "Σήμερον πρὸς Βηθλεέμ, ἐγκυμονοῦσα Κόρη παραγίνεται, τοῦ γεννῆσαι τὸν Κύριον" (Δοξαστικόν Στ' Ώρας) και την καλεί να προβεί στις δέουσες "προετοιμασίες" ώστε να καταξιωθεί να λάβει χώρα σε αυτή το κοσμοσωτήριο γεγονός της ενανθρώπησης του Υιού και Λόγου του Θεού απευθύνοντάς της το ακόλουθο ιδιόμελο: "Βηθλεὲμ ἑτοιμάζου· εὐτρεπιζέσθω ἡ φάτνη· τὸ Σπήλαιον δεχέσθω, ἡ ἀλήθεια ἦλθεν· ἡ σκιὰ παρέδραμε· καὶ Θεὸς ἀνθρώποις, ἐκ Παρθένου πεφανέρωται, μορφωθείς τὸ καθ' ἡμᾶς, καὶ θεώσας τὸ πρόσλημμα. Διὸ Ἀδὰμ ἀνανεοῦται σὺν τῇ Εὔᾳ, κράζοντες· Ἐπὶ γῆς εὐδοκία ἐπεφάνη, σῶσαι τὸ γένος ἡμῶν" (Ιδιόμελο Α' Ώρας).