Υμνογραφικά -Ερμηνευτικά (κζ΄) Η προσφορά της δημιουργίας στη Χριστού - γέννα

Η προσφορά της δημιουργίας στη Χριστού - γέννα

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Έφθασε ο καιρός να λάβει χώρα ο εορτασμός της κατά σάρκα γεννήσεως του Χριστού, δηλ. ο εορτασμός του κοσμοσωτήριου γεγονότος που αναφέρει ο ευαγγελιστής Ιωάννης πως "ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας" (Ιωαν. 1,14) και μεταξύ των άλλων στιχηρών Ιδιομέλων και λοιπόν τροπαρίων της εορτής των Χριστουγέννων, κατά την τέλεση του εσπερινού των Χριστουγέννων, ο οποίος συνοδεύεται από τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, ψάλλεται το ακόλουθο: 

"Τὶ σοι προσενέγκωμεν Χριστέ, 

ὅτι ὤφθης ἐπὶ γῆς ὡς ἄνθρωπος δι' ἡμᾶς; 

ἕκαστον γὰρ τῶν ὑπὸ σοῦ γενομένων κτισμάτων, 

τὴν εὐχαριστίαν σοι προσάγει· 

οἱ Ἄγγελοι τὸν ὕμνον, οἱ οὐρανοὶ τὸν Ἀστέρα, 

οἱ Μάγοι τὰ δῶρα, οἱ Ποιμένες τὸ θαῦμα, 

ἡ γῆ τὸ σπήλαιον, ἡ ἔρημος τὴν φάτνην· 

ἡμεῖς δὲ Μητέρα Παρθένον. 

Ὁ πρὸ αἰώνων Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς".

Μέσα από αυτό το υπέροχο στιχηρό Ιδιόμελο, που ψάλλεται σε ήχο δεύτερο, ο ιερός υμνωδός προσπαθεί να εκφράσει τον προβληματισμό του σχετικά με τη συμβολή και την προσφορά της φύσεως - κτίσεως και του κάθε δημιουργήματος χωριστά προς το Σωτήρα Χριστό, που πρόκειται να γεννηθεί στη φάντη - σπήλαιο της Βηθλεέμ. Έτσι λοιπόν αφού εκφράσει την απορία - ερώτημα του ("Τὶ σοι προσενέγκωμεν Χριστέ, ὅτι ὤφθης ἐπὶ γῆς ὡς ἄνθρωπος δι' ἡμᾶς;") ξεκινά να απαριθμεί τα κτίσματα που προσφέρουν την ύπαρξή τους στο κοσμοσωτήριο αυτό γεγονός καθώς και ποιά είναι η προσφορά του.

Μας αναφέρει πως οι Άγγελοι προσφέρουν τον ύμνο ("οἱ Ἄγγελοι τὸν ὕμνον"). Σχετική περί αυτού είναι η διήγηση του ευαγγελιστή Λουκά ο οποίος αναφέρει: "καὶ ἐξαίφνης ἐγένετο σὺν τῷ ἀγγέλῳ πλῆθος στρατιᾶς οὐρανίου αἰνούντων τὸν Θεὸν καὶ λεγόντων· Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία" (Λκ. 2,13-14). Οι ουρανοί προσέφεραν τον αστέρα που οδήγησε τους μάγους στη Βηθλεέμ, όπως πληροφορεί ο ευαγγελιστής Ματθαίος: "ἰδοὺ ὁ ἀστὴρ ὃν εἶδον (οι Μάγοι) ἐν τῇ ἀνατολῇ προῆγεν αὐτοὺς ἕως ἐλθὼν ἐστάθη ἐπάνω οὗ ἦν τὸ παιδίον· ἰδόντες δὲ τὸν ἀστέρα ἐχάρησαν χαρὰν μεγάλην σφόδρα"(Ματθ. 2,9-11). Οι Μάγοι προσέφεραν τα δώρα: "καὶ ἐλθόντες εἰς τὴν οἰκίαν εἶδον τὸ παιδίον μετὰ Μαρίας τῆς μητρὸς αὐτοῦ, καὶ πεσόντες προσεκύνησαν αὐτῷ, καὶ ἀνοίξαντες τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν προσήνεγκαν αὐτῷ δῶρα, χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν" (Ματθ. 2,11).

Οι δε ποιμένες που βρίσκονταν τριγύρω και έβοσκαν τα πρόβατά τους προσέφεραν τη μετοχή τους στο θαύμα που συνετελέσθη εκείνη τη νύκτα: "Καὶ ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντες καὶ φυλάσσοντες φυλακὰς τῆς νυκτὸς ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτῶν καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη αὐτοῖς καὶ δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αὐτούς, καὶ ἐφοβήθησαν φόβον μέγαν καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ ἄγγελος· Μὴ φοβεῖσθε· ἰδοὺ γὰρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτὴρ ὅς ἐστιν Χριστὸς Κύριος ἐν πόλει Δαυῒδ" (Λκ. 2,8-11). Στο παρόν Ιδιόμελο γίνεται επίσης λόγος και για τη φάτνη που υποδέχτηκε τον των όλων Βασιλέα: "καὶ ἦλθον σπεύσαντες καὶ ἀνεῦρον τήν τε Μαριὰμ καὶ τὸν Ἰωσὴφ καὶ τὸ βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ" (Λκ. 2,16).

Προς το τέλος του Ιδιομέλου ο ιερός υμνωδός κάνει αναφορά στην Μητέρα Παρθένο καθώς και στη χρήση της αντωνυμίας "ἡμεῖς" ("ἡμεῖς δὲ Μητέρα Παρθένον"). Που αναφέρεται το "ἡμεῖς" και ποιά είναι η Μητέρα Παρθένος; Η Παρθένος Μητέρα δεν είναι άλλη από την Υπεραγία Θεοτόκο, η οποία προσέφερε ολόκληρη την ύπαρξή της για να σαρκωθεί ο υιός και Λόγος του Θεού. η δε Παρθένος μητέρα προσφέρεται από ολόκληρο το ανθρώπινο γένος ως οτι τελειότερο ως αψεγάδιαστο, άσπιλο και αμώμητο πρόσωπο που είχε να προσφέρει ολόκληρη η ανθρωπότητα, γι αυτό και ο υμνωδός παραθέτει την αντωνυμία "ἡμεῖς".

Εν τέλει ο υμνωδός αφού έχει αριθμήσει τα δημιουργήματα του Κτίστου και Θεού και εκθέσει την προσφορά του κάθε δημιουργήματος ("ἕκαστον γὰρ τῶν ὑπὸ σοῦ γενομένων κτισμάτων, τὴν εὐχαριστίαν σοι προσάγει") επικαλείται το έλεος του σαρκωθένος Υιού και προαιωνίου Λόγου του Θεού: ("Ὁ πρὸ αἰώνων Θεὸς ἐλέησον ἡμᾶς").