Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (μζ΄) Το Δοξαστικό της Κυριακής του Παραλύτου

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

Το Δοξαστικό των Εσπερίων του Παραλύτου

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου 

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

"Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Κυριακῇ τετάρτῃ ἀπὸ τοῦ Πάσχα, τοῦ Παραλύτου μνείαν ποιούμεθα, καὶ ὡς εἰκὸς τὸ τοιοῦτον ἑορτάζομεν θαῦμα". Εορτάζουμε δηλ. το θαύμα για το οποίο κάνει λόγο ο ευαγγελιστής στο πέμπτο κεφάλαιο του ευαγγελίου του (στίχοι 1-15). Από την περικοπή αυτή λαμβάνει αφορμή ο ιερός υμνογράφος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο οποίος την χρησιμοποιεί ως κέντρο και περιεχόμενο για να αποδώσει το μήνυμα της εορτής μέσα από τους ύμνους της ημέρας. Μεταξύ αυτών των ύμνων είναι και το ακόλουθο δοξαστικό των εσπερίων.

"Ἀνέβη ὁ Ἰησοῦς εἰς Ἱεροσόλυμα, ἐπὶ τῇ Προβατικῇ κολυμβήθρᾳ, τῇ λεγομένῃ κατὰ Ἰουδαίους Βηθεσδά, πέντε στοὰς ἐχούσῃ· ἐν ταύταις γὰρ κατέκειτο πλῆθος τῶν ἀσθενούντων. Ἄγγελος γὰρ τοῦ Θεοῦ, κατὰ καιρὸν ἐπιφοιτῶν, διετάραττεν αὐτήν, καὶ ῥῶσιν ἐχαρίζετο τοῖς προσιοῦσιν ἐν πίστει. Καὶ ἰδὼν ὁ Κύριος χρονιοῦντα ἄνθρωπον, λέγει πρὸς αὐτόν· θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι; ὁ ἀσθενῶν ἀπεκρίνατο· Κύριε, ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα, ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν· ἰατροῖς κατηνάλωσα τὸν ἅπαντά μου βίον, καὶ ἐλέους τυχεῖν οὐκ ἠξιώθην. Ἀλλ' ὁ ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων λέγει πρὸς αὐτόν· Ἆρόν σου τὸν κράββατον καὶ περιπάτει, κηρύττων μου τὴν δύναμιν, καὶ τὸ μέγα ἔλεος ἐν τοῖς πέρασιν".

Το παρόν δοξαστικό στέκεται σε τρία βασικά θέματα: α) στην ασθένεια του Παραλύτου, β) στον θεραπευτικό λόγο του Κυρίου Ιησού Χριστού, ο οποίος με ένα λόγο του θεράπευσε τον Παράλυτο να σηκωθεί, να πάρει το κρεβάτι στους ώμους του και να περπατήσει και γ) στη ρητή συγκατάβαση του ασθενούς ανθρώπου που αποδέχεται την θεραπεία από τον Ιησού Χριστό.

Ως ασθένεια εννοείται η χρόνια παράλυση του ανθρώπου για τον οποίο κάνει λόγο ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Ο θεραπευτικός λόγος του Κυρίου είναι οι στίχοι του ευαγγελίου "θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;" (Ιωαν. 5,6) τους οποίος πιο πάνω επαναλαμβάνει και ο ιερός υμνογράφος, ενώ η ρητή συγκατάβαση του παραλύτου είναι οι στίχοι: "ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ ἀσθενῶν· Κύριε, ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν· ἐν ᾧ δὲ ἔρχομαι ἐγὼ, ἄλλος πρὸ ἐμοῦ καταβαίνει" (Ιωαν. 5,7) και αντίστοιχα στο δοξαστικό "Κύριε, ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα, ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν· ἰατροῖς κατηνάλωσα τὸν ἅπαντά μου βίον, καὶ ἐλέους τυχεῖν οὐκ ἠξιώθην".

Μέσα από το παρόν δοξαστικό, το οποίο έχει ως υπόβαθρο την προαναφερθείσα ευαγγελική περικοπή από το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο, παρατηρείται λοιπόν πως προκειμένου να καρποφορήσουν τα μυστήρια, η ευεργεσία και η δωρεά του Θεού απαιτείται κάτι πολύ βασικό. Απαιτείται η ανθρώπινη συγκατάθεση. Ο Θεός αφού έπλασε τον άνθρωπο του έδωσε το δικαίωμα να κινείται ελεύθερα και να αποφασίζει από μόνος του αν θα πράττει το καλό ή όχι, αν θα αποδεχτεί τη χάρη και την ευεργεσία του Θεού ή όχι, αν θα συνταχθεί με το Θεό ή όχι.

Έτσι και στην παρούσα περίπτωση ο Χριστός πρώτα ρωτά τον παραλυτικό αν θέλει να αποκατασταθεί η υγεία του διότι σέβεται την ελευθερία και το αυτεξούσιο του ανθρώπου, σέβεται το δικαίωμα που έχει ο άνθρωπος, δικαίωμα το οποίο του παραχώρησε ο ίδιος ο Θεός.

"Τὸ ῥῆμα Χριστοῦ σφίγμα τῷ παρειμένῳ"

"Οὕτως ἴαμα τοῦτο ῥῆμα καὶ μόνον".

Τῷ ἀπείρῳ ἐλέει σου, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.