Θεολογικό Οδοιπορικό στη Μ. Εβδομάδα! ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ! Του Θεολόγου Γεώργιου Ζαραβέλα!

Γεωργίου Ζαραβέλα

Θεολόγου

ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας - Λειτουργικής ΕΚΠΑ

Η τριήμερη ταφή του Κυρίου (Μέγα Σάββατο)

Η Μεγάλη Εβδομάδα φθάνει στο τέλος της, περιδιαβαίνοντας για ακόμη μια χρονιά τις τελευταίες ημέρες της επίγειας δράσης του Χριστού. Είδαμε τον Κύριο να ανασταίνει εκ νεκρών τον Λάζαρο, να εισέρχεται θριαμβευτής στα Ιεροσόλυμα, να συνομιλεί με Φαρισαίους και να τους κατακρίνει με δριμύτητα για την υποκρισία τους, να δείχνει την απαξίωσή του για την πνευματική στειρότητα του άλλοτε εκλεκτού λαού - του Ισραήλ, να νίπτει τα πόδια των μαθητών, να παραδίδει το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, να προδίδεται, να συλλαμβάνεται και να διαπομπεύεται σαν κακούργος, να γνωρίζει τον πιο ατιμωτικό θάνατο πάνω στον Σταυρό, να πεθαίνει και να θάπτεται στη γη σαν κοινός θνητός.

Σήμερα, Μεγάλο Σάββατο, όλα έχουν πια τελειώσει. Ο Ιησούς δεν υπάρχει πλέον ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν οι φονευτές του. Μετά τον θάνατο του επί του Σταυρού, δύο ευσεβείς νυκτερινοί μαθητές του ο Νικόδημος και ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας ανέρχονται τον λόφο του Γολγοθά, τον αποκαθηλώνουν από τον Σταυρό, τον τυλίσσουν με σάβανα και τον ενταφιάζουν σε μνήμα, που οι ίδιοι μερίμνησαν να διανοιγεί και το σφράγισαν εξωτερικά με ογκώδη βράχο. Τον θρήνο και ην προετοιμασία του νεκρικού λειψάνου του Κυρίου εικονίζει αυτές τις μέρες στην Εκκλησία ο επιτάφιος, ο οποίος μετά την εκφορά του θα εναποτεθεί στο ιερό βήμα, πάνω στην Αγία Τράπεζα, το κατεξοχήν σύμβολο του μνήματος του Χριστού.

Η αναταραχή που προκαλούσε στους Ιουδαίους το κήρυγμα του Χριστού δεν κατέπαυσε ούτε μετά την ταφή του. Φοβούμενοι τους λόγους του Χριστού, ότι μετά από τρεις ημέρες θα αναστηθεί, προσέγγισαν τον Πιλάτο και ζήτησαν να τεθεί φρουρά έξω από το μνήμα του, μην τυχόν και οι μαθητές παραβιάσουν κρυφά τη νύχτα το μνήμα, κλέψουν το άψυχο σώμα του και ισχυριστούν ότι δήθεν αναστήθηκε. Ο Πιλάτος ανταποκρίθηκε στο αίτημά τους και διέταξε στρατιώτες να μεταβούν στο μνήμα και αφού το σφραγίσουν να παραμείνουν εκεί, ώστε να μην προσεγγίσει κανείς.

Κατά το τριήμερο της παραμονής του σώματός Του στον τάφο, ο Χριστός μετέβη ως Θεός μαζί με τον εκ δεξιών ληστή, ο οποίος μετανόησε και ζήτησε το έλεός του Κυρίου, στον Άδη. Εκεί, βρέθηκε Θεός ων, αλλά μαζί με την αθάνατη ψυχή του, όπως αναφέρει εύστοχα και αναστάσιμο τροπάριο «εν τάφω σωματικώς, εν Άδου δε μετά ψυχής ως Θεός, εν Παραδείσω μετά ληστού και εν θρόνω υπήρχες Χριστέ, μετά Πατρός και πνεύματος, πάντα ποιών ως απερίγραπτος». Στον Άδη κήρυξε το μήνυμα της αγάπης που ευαγγελίσθηκε και κατά την επίγεια δράση του. Έδωσε μία ύστατη ευκαιρία σε όσους είχαν ως τότε γνωρίσει τον θάνατο, να πιστέψουν στους λόγους του και να τον ακολουθήσουν στην πορεία προς τη σωτηρία. Να σημειωθεί ότι ο υπολογισμός της τριήμερης ταφής του Χριστού γίνεται σύμφωνα με το Ιουδαϊκό σύστημα. Κατά αυτό, ως πρώτη ημέρα λογίζεται η ημέρα του θανάτου του (Μ. Παρασκευή), δεύτερη το Μέγα Σάββατο και τρίτη η Κυριακή της Αναστάσεώς του.

Τα δεσμά του θανάτου δεν κατάφεραν να αλυσοδέσουν τίποτα παραπάνω από το ανθρώπινο σώμα του. Η αθάνατη, ανθρώπινη ψυχή του και κυρίως η θεία φύση του δεν υπέστησαν την παραμικρή αλλοίωση. Η θεότητά του έμεινε ανέπαφη και τελεία ως ήταν. Πως άλλωστε μπορούσε ο δημιουργός της ζωής να γνωρίσει θάνατο; Ως Θεός παρέμεινε παντού όρθιος: και στο μνήμα, και στον Άδη, και μαζί με τα άλλα δύο θεία πρόσωπα - τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, και με τον ευγνώμονα Ληστή στον παράδεισο, του οποίου οι πύλες ετοιμάζονται να ανοίξουν για την ανθρωπότητα πρώτη φορά μετά το προπατορικό αμάρτημα, με πρώτο οικιστή τους τον μετανιωμένο εγκληματία.

Το Μέγα Σάββατο είναι ημέρα κατάπαυσης, όπως ακριβώς και η εβδόμη ημέρα της δημιουργίας, οπότε ο Θεός, αφού τελείωσε τα έργα της δημιουργίας του κόσμου και του ανθρώπου, αναπαύθηκε. Η ημέρα αυτή μπορεί εύστοχα να παραλληλιστεί με την νηνεμία πριν την καταιγίδα. Η ησυχία του Μεγάλου Σαββάτου σύντομα θα δώσει τη θέση της στην δόξα και την λαμπρότητα της Ανάστασης του Κυρίου. Ο Άδης που προσωρινά πανηγύριζε την δέσμευση του Χριστού, ξαφνικά θα γνωρίσει την απόλυτη καταστροφή και μάλιστα από τα έγκατά του. Ο Χριστός θα εγερθεί από το μνήμα σαν άλλος λέοντας που βρισκόταν σε νάρκη, φέροντας μαζί του ολόκληρη την ανθρωπότητα, η οποία στέναζε στα δεσμά της παρακοής και της πτώσης.

Όπως προφήτευσε και ο Άγιος Συμεών ο Θεοδόχος κατά την Υπαπαντή του σαρανταήμερου Ιησού στον ναό, ο Άδης, ως άλλος όφις, απλά δάγκωσε την φτέρνα του Χριστού, ενώ ο Χριστός με την αναμενόμενη εκ νεκρών έγερσή του θα συντρίψει το κεφάλι του μνησίκακου φιδιού. Μπορεί ο άνθρωπος να εξαπατήθηκε και να ενέδωσε στην πλεκτάνη του διαβόλου με τη διάπραξη του προπατορικού αμαρτήματος. Όμως, η πτώση του έφτασε στη δύση της και ανέτειλε ο ήλιος της σωτηρίας, με τη συντριβή του θανάτου μέσω του ίδιου του θανάτου και της Ανάστασης του Χριστού.