"Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά" (α΄) Η σύγχυση των γλωσσών και η γλωσσολαλία της Πεντηκοστής (του Θεοδώρου Ρόκα)

Με μεγάλη χαρά σας παρουσιάζουμε την νέα Θεματική Ενότητα του ιστολογίου μας με τίτλο "Υμνογραφικά -  Ερμηνευτικά". Η ενότητα αυτή θα πραγματεύεται σύντομη ερμηνεία (ενίοτε αγιογραφική) σε τρέχοντα υμνολογικά ζητήματα της Εκκλησιαστικής υμνολογίας.

Την επιμέλεια και την παρουσίαση θα την έχει ο Θεολόγος, Ιεροψάλτης και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης στην Ερμηνευτική Θεολογία κ. Θεόδωρος Ρόκας τον οποίο και ευχαριστούμε πολύ για την συνεργασία!

Η σύγχυση των γλωσσών και η γλωσσολαλία της Πεντηκοστής.

Θεοδώρου Ρόκα

Θεολόγου

Ma Ερμηνευτικής Θεολογίας 

"Γλῶσσαι ποτὲ συνεχύθησαν, διὰ τὴν τόλμαν τῆς πυργοποιΐας, γλῶσσαι δὲ νῦν ἐσοφίσθησαν, διὰ τὴν δόξαν τῆς θεογνωσίας. Ἐκεῖ κατεδίκασε Θεὸς τοὺς ἀσεβεῖς τῷ πταίσματι, ἐνταῦθα ἐφώτισε Χριστὸς τοὺς ἁλιεῖς τῷ Πνεύματι". Το παρόν Δοξαστικό που ψάλλεται τόσο ως Δοξαστικό των Αποστίχων του Εσπερινού της Πεντηκοστής, όσο και ως Δοξαστικό των Αίνων κατά τον Όρθρο της Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος προβάλλει και αντιπαραβάλλει δυο σημαντικά γεγονότα που αφορούν την ιστορία της ανθρωπότητας. Το πρώτο είναι η σύγχυση των γλωσσών που μνημονεύεται στο βιβλίο της Γενέσεως και το δεύτερο είναι η γλωσσολαλία, δηλ. το χάρισμα εκείνο που δόθηκε στους αγίους Αποστόλους του Κυρίου κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, όπως περιγράφεται στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων. 

Σύμφωνα με τη διήγηση του βιβλίου της Γενέσεως: "Όλη η ανθρωπότητα πάνω στη γη είχε κοινή γλώσσα και ενιαία φωνή. Τότε οι άνθρωποι επεδίωξαν να κατασκευάσουν έναν πύργο στην περιοχή της Σενναάρ που θα έφτανε ως τον ουρανό. Τότε ο Θεός "κατέβηκε" στη γη και προκάλεσε σύγχυση στη γλώσσα των ανθρώπων με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον και τότε οι άνθρωποι διασκορπίστηκαν στη γη" (Γεν. 11,1-9). Στην ουσία το αμάρτημα αυτό των ανθρώπων της Σενναάρ δεν διαφέρει από το αμάρτημα των πρωτοπλάστων που έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό για να γίνουν θεοί και να μην έχουν ανάγκη από το Θεό. Ο Θεός αφού είδε το αμάρτημα των ανθρώπων αυτών με μια του ενέργεια, δηλ. τη σύγχυση των γλωσσών, ματαίωσε το έργο τους, την ανοικοδόμηση του πύργου ο οποίος ονομάστηκε "πύργος της Βαβέλ" (Βαβέλ = σύγχυση). 

Όταν όμως κατήλθε το Άγιο Πνεύμα στους μαθητές και Αποστόλους του Κυρίου κατά την ημέρα της Πεντηκοστής τους χάρισε τη δωρεά των γλωσσών ("Ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό. Καὶ ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶκον οὗ ἦσαν καθήμενοι· καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ' ἕνα ἕκαστον αὐτῶν, καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος ἁγίου, καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι. Ἦσαν δὲ ἐν Ἱερουσαλὴμ κατοικοῦντες Ἰουδαῖοι, ἄνδρες εὐλαβεῖς ἀπὸ παντὸς ἔθνους τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανόν· γενομένης δὲ τῆς φωνῆς ταύτης συνῆλθε τὸ πλῆθος καὶ συνεχύθη, ὅτι ἤκουον εἷς ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ λαλούντων αὐτῶν" Πραξ. 2,1-6) και αποκατέστησε εν μέρει το "δώρο" που αφαιρέθηκε από τους ανθρώπους στον πύργο της Βαβέλ. Η Πεντηκοστή που έγινε στην Ιερουσαλήμ (Ιερουσαλήμ =κατοικία ειρήνης) είναι το αντίθετο της Βαβέλ (Βαβέλ = σύγχυση). 

Στη Βαβέλ ο ύψιστος διαχώρισε τα έθνη μέσω της συγχύσεως των γλωσσών ενώ στην Ιερουσαλήμ κατά την επιφοίτηση του Παρακλήτου και τη διανομή των πυρίνων γλωσσών στους Αποστόλους κάλεσε όλα τα έθνη σε ενότητα και αρμονία: "Ὅτε καταβὰς τὰς γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν ἔθνη ὁ Ὕψιστος· ὅτε τοῦ πυρὸς τὰς γλώσσας διένειμεν, εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε, καὶ συμφώνως δοξάζομεν τὸ πανάγιον Πνεῦμα" (Κοντάκιον Κυριακής Πεντηκοστής).

Σημείωση Διαχειριστή

Ο Θεόδωρος Ρόκας γεννήθηκε στους Αγίους Θεοδώρους όπου παρακολούθησε και τα εγκύκλια γράμματα. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Θεολογίας, της Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. και κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (master), με ειδίκευση στην Ερμηνευτική Θεολογία. Διπλωματούχος της Ψαλτικής Τέχνης από το Εθνικό Ωδείο Αθηνών και Πρωτοψάλτης του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Νέας Περάμου Αττικής (Μεγάλο Πεύκο). Έχει λάβει μέρος σε θεολογικά συνέδρια ως εισηγητής, σύνεδρος ή μέλος οργανωτικής επιτροπής, ενώ αρθρογραφεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, με κείμενα σχετικά με τον κλάδο της Υμνολογίας και της Βιβλικής έρευνας.