Επισημάνσεις επί του Κοινωνικού της Κυριακής των Αγίων Πάντων!

Το Κοινωνικό της Κυριακής των Αγίων Πάντων

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου 

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Παρατηρούμε στη σελίδα 249 των Διπτύχων της Εκκλησίας της Ελλάδος ότι ως Κοινωνικό της Κυριακής των Αγίων Πάντων ορίζεται το: "Ἀγαλλιάσθε δίκαιοι ἐν Κυρίῶ∙ τοῖς εὐθέσι πρέπει αἴνεσις. Ἀλληλούια", όπως ακριβώς ορίζεται από το Τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας στην παράγραφο 53 της Τυπικής Διάταξης των Ακολουθιών του Πεντηκοσταρίου[1].

Ο ψαλμικός αυτός στίχος, που ψάλλεται ως Κοινωνικό κατά την ημέρα που προαναφέραμε, προέρχεται από τον ΛΒ' Ψαλμό, ο οποίος αποτελεί ύμνο στο Θεό - Δημιουργό του σύμπαντος κόσμου και Κύριο ολόκληρης της ιστορίας, όπου οι πιστοί καλούνται να δοξάσουν το Δημιουργό τους[2].

Ο πρώτος αυτός στίχος του ΛΒ' Ψαλμού ("Ἀγαλλιάσθε δίκαιοι ἐν Κυρίῶ∙ τοῖς εὐθέσι πρέπει αἴνεσις. Ἀλληλούια") εξυμνεί τη νίκη του Θεού κατά των εχθρών του ισραηλιτικού λαού, ο οποίος με την άμεση επέμβαση του Θεού λυτρώθηκε από την απειλή των εξωτερικών του εχθρών. Γεμάτη λοιπόν από χαρά, η ισραηλιτική κοινότητα, συνέρχεται για να ευχαριστήσει και να δοξολογήσει το Θεό, υμνώντας την παντοδυναμία και την πανσοφία Του. Ο ποιητής του Ψαλμού αυτού, που μετέχει της γενικής χαράς, προτρέπει τους "δικαίους" να αγάλλονται και να υπερηφανεύονται για το Θεό τους, του οποίου η δύναμη νικά τους εχθρούς. Ως "δίκαιοι" χαρακτηρίζονται εκείνοι που ανήκουν στην κοινότητα του περιουσίου λαού, όσοι δηλ. αναγνωρίζουν και προσκυνούν τον Ένα και Μοναδικό Αληθινό Θεό. Οι δίκαιοι αυτοί χαρακτηρίζονται παράλληλα και ως "ευθείς" διότι ως αποκλειστικό τους καθήκον έχουν (= πρέπει) να αινούν κα να δοξολογούν τον Κύριο[3].

Αν και το Τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, το οποίο ακολουθεί και εφαρμόζει απαρέγκλιτα η Εκκλησία της Ελλάδος, ορίζει ως Κοινωνικό της Κυριακής των Αγίων πάντων το Κοινωνικό των Αγίων Πάντων: "Ἀγαλλιάσθε δίκαιοι ἐν Κυρίῶ∙ τοῖς εὐθέσι πρέπει αἴνεσις. Ἀλληλούια", εντούτοις όμως τα παλαιά Τυπικά προβλέπουν όταν κατά την Κυριακή συμπίπτει απόδοση δεσποτικής ή θεομητορικής εορτής ή εορτή επισήμου Αγίου, να ψάλλονται αμφότερα τα Κοινωνικά. Αρχικά εκείνο της Κυριακής: "Αἰνεῖτε τὸν Κύριον ἐκ τῶν Οὐρανῶν. Ἀλληλούια" και κατόπιν της εορτής ή του αγίου. Η τάξη αυτή εξυπηρετεί σήμερα το πρακτικό τμήμα της Θείας Λειτουργίας διότι η προσέλευση των πιστών είναι μεγαλύτερη και ο απαιτούμενος χρόνος της Θείας Μετάληψης περισσότερος[4].

---

[1] Τυπικόν της του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, εκδ. Βασ. Δ. Σαλίβερος, Λεωχαρούς 15, Αθήναι, σ. 394.

[2] Δημητρίου Καϊμάκη, Σύντομο Υπόμνημα στους Ψαλμούς, Εκδόσεις Ψυχογιός, Πρώτη Έκδοση Αθήνα - Μάιος 2010, σ. 141.

[3] Βασιλείου Μ. Βέλλα, Εκλεκτοί Ψαλμοί, Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Γ' έκδοση, Αθήνα 1996, σσ. 154-155.

[4] Σύστημα Τυπικού των ιερών ακολουθιών του όλου ενιαυτού, καταρτισθέν επί τη βάσει της τυπικής παραδόσεως της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, υπό Κωνσταντίνου Παπαγιάνη Πρωτοπρεσβυτέρου, Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Β' έκδοση, Αθήνα 2012, σ. 91.