Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (λζ') Το Θεοτοκίο του Αναστάσιμου Απολυτίκιου του δ' Ήχου

Το Θεοτοκίο του Αναστάσιμου Απολυτίκιου του δ' Ήχου

  Θεοδώρου Ρόκα

Θεολόγου

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Α' Κυριακή των νηστειών η ερχόμενη Κυριακή, Κυριακή της Ορθοδοξίας, όπου εορτάζεται ο θρίαμβος της Ορθοδόξου Πίστεως και η αποκατάσταση της τιμής των εικόνων και παράλληλα Κυριακή της περιόδου του δ' ήχου. Κατά την παρούσα Κυριακή ως θεοτοκίο των απολυτικίων θα ψαλλεί το θεοτοκίου το β' ήχου "Πάντα ὑπὲρ ἔννοιαν πάντα ὑπὲρ ἔνδοξα..." επειδή ως δεύτερο απολυτίκιο θα ψαλλεί το απολυτίκιο της εικόνος του Χριστού "Τὴν ἄχραντον εἰκόνα σου προσκυνούμεν Ἀγαθέ...".

Όμως το γεγονός ότι δεν ψάλλεται το θεοτοκίο του δ' ήχου δεν σημαίνει ότι χάνεται τελείως. Η Τυπική Διάταξη των ακολουθιών ορίζει πως όταν το θεοτοκίο του αναστασίμου απολυτικίου δεν ψάλλεται στη θέση του θα ψαλλεί ως θεοτοκίο των Καθισμάτων της Α' Στιχολογίας της ακολουθίας του Όρθρου. Το δε θεοτοκίο του αναστασίμου απολυτικίου του δ' ήχου είναι το ακόλουθο:

"Τὸ ἀπ' αἰῶνος ἀπόκρυφον, καὶ Ἀγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον, διὰ σοῦ Θεοτόκε τοῖς ἐπὶ γῆς πεφανέρωται. Θεὸς ἐν ἀσυγχύτῳ ἑνώσει σαρκούμενος, καὶ Σταυρὸν ἑκουσίως ὑπὲρ ἡμῶν καταδεξάμενος, δι' οὗ ἀναστήσας τὸν πρωτόπλαστον, ἔσωσεν ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν".

Σε αυτό το θεοτοκίο γίνεται λόγος για την υποστατική ένωση των δυο φύσεων στο θεανδρικό πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Αναφέρει δηλ ο ιερός υμνωδός πως η ένωση αυτή έγινε "ἀσυγχύτως" δηλ. χωρίς να προκληθεί καμία απολύτως σύγχυση ("Θεὸς ἐν ἀσυγχύτῳ ἑνώσει σαρκούμενος"). Ο όρος "ἀσυγχύτως", που χρησιμοποιείται από τον υμνωδό, αποτελεί μέρος του όρου της Δ' Οικουμενικής Συνόδου, σύμφωνα με τον οποίο η ένωση των δυο φύσεων του Χριστού έγινε "ἀσυγχύτως", "ἀδιαιρέτως", "ἀτρέπτως" και "ἀχωρίστως".

Τι εννοεί ο όρος της Δ' Οικουμενικής Συνόδου που κάνει χρήση των τεσσάρων αυτών όρων συνυφασμένων σε μια ενιαία ενότητα; Μα φυσικά πως κατά τη διαδικασία της ανάκρασης, δηλ. της ένωσης των δυο φύσεων στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού ενώθηκαν η θεία φύση με την ανθρώπινη χωρίς να αλλοιώνει η μια την άλλη ή να δέχεται τροπή, φυρμό και διαίρεση η μια φύση έναντι της άλλης.

Η διαδικασία της ανάκρασης αποτελεί ανεξήγητο, απόρρητο, άγνωστο, ανεξιχνίαστο και ανερμήνευτο μυστήριο, το οποίο δεν μπορεί να εννοήσει ούτε άνθρωπος ούτε άλλο μέρος της κτιστής δημιουργίας του Μόνου Κυρίου Παντοκράτορος και Δημιουργού Θεού. Αυτό το γεγονός φανερώθηκε στους ανθρώπους μέσω της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία προσέφερε ολόκληρη την ύπαρξή της για να συντελεστεί το γεγονός της σαρκώσεως του υιού και Λόγου του Θεού γι αυτό και ο ιερός υμνωδός τονίζει πως το γεγονός αυτό παραμένει άγνωστο σε όλα τα κτιστά όντα και φανερώθηκε στη γη από την Υπεραγία Θεοτόκο ("Τὸ ἀπ' αἰῶνος ἀπόκρυφον, καὶ Ἀγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον, διὰ σοῦ Θεοτόκε τοῖς ἐπὶ γῆς πεφανέρωται").