Κυριακάτικοι Στοχασμοί! Κυριακή της Πεντηκοστής!

Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον 

Πανοσ. Αρχιμανδρίτου

π. Χερουβείμ Βελέτζα

Ιεροκήρυκα Ι.Μ. Κερκύρας

Ψηφιδωτό Ι. Μονή Οσίου Λουκά (Στείρι)

Πράξ. 2.1-11 

Ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες οἱ ἀπόστολοι ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό. Καὶ ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶκον οὗ ἦσαν καθήμενοι· καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ᾿ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν, καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος ῾Αγίου, καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι. ῏Ησαν δὲ ἐν ῾Ιερουσαλὴμ κατοικοῦντες ᾿Ιουδαῖοι, ἄνδρες εὐλαβεῖς ἀπὸ παντὸς ἔθνους τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανόν· γενομένης δὲ τῆς φωνῆς ταύτης συνῆλθε τὸ πλῆθος καὶ συνεχύθη, ὅτι ἤκουον εἷς ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ λαλούντων αὐτῶν. Ἐξίσταντο δὲ πάντες καὶ ἐθαύμαζον λέγοντες πρὸς ἀλλήλους· Οὐκ ἰδοὺ πάντες οὗτοί εἰσιν οἱ λαλοῦντες Γαλιλαῖοι; Καὶ πῶς ἡμεῖς ἀκούομεν ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ ἡμῶν ἐν ᾗ ἐγεννήθημεν, Πάρθοι καὶ Μῆδοι καὶ ᾿Ελαμῖται, καὶ οἱ κατοικοῦντες τὴν Μεσοποταμίαν, ᾿Ιουδαίαν τε καὶ Καππαδοκίαν, Πόντον καὶ τὴν ᾿Ασίαν, Φρυγίαν τε καὶ Παμφυλίαν, Αἴγυπτον καὶ τὰ μέρη τῆς Λιβύης τῆς κατὰ Κυρήνην, καὶ οἱ ἐπιδημοῦντες ῾Ρωμαῖοι, ᾿Ιουδαῖοί τε καὶ προσήλυτοι, Κρῆτες καὶ ῎Αραβες, ἀκούομεν λαλούντων αὐτῶν ταῖς ἡμετέραις γλώσσαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ; 

Πεντηκοστή σήμερα, ημέρα εορτής και ευφρόσυνος, με την οποία εγκαινιάζεται η παρουσία του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο, το οποίο «ὅλον συγκροτεῖ τόν θεσμόν τῆς ἐκκλησίας» [1]. Ο ευαγγελιστής Λουκάς, περιγράφει το γεγονός στις Πράξεις των Αποστόλων, απόσπασμα του οποίου ακούσαμε κατά την σημερινή Θεία Λειτουργία. “Όταν έφτασε η Πεντηκοστή”, μάς λέει, “ήταν όλοι οι μαθητές συγκεντρωμένοι. Άξαφνα, από τον ουρανό έγινε θόρυβος, σαν να φυσούσε βίαιος άνεμος, και γέμισε το σπίτι. Και πύρινες γλώσσες κάθισαν πάνω από τον καθένα και όλοι γέμισαν με το Άγιο Πνεύμα, και άρχισαν να ομιλούν σε ξένες γλώσσες, κατά πως τούς έδινε το Άγιο Πνεύμα να ομιλούν. Ήταν τότε συγκεντρωμένοι Ιουδαίοι από κάθε άκρη της γης και μόλις ακούστηκε εκείνος ο θόρυβος, συγκεντρώθηκε το πλήθος και αναστατώθηκε, γιατί άκουγαν τους μαθητές να μιλούν στην διάλεκτο του καθενός. Εθαύμαζαν όλοι και έλεγαν, αυτοί εδώ δεν είναι Ιουδαίοι; και πώς εμείς ακούμε ο καθένας στη μητρική του διάλεκτο, από κάθε περιοχή της γης, ετούτους να ομιλούν για τα μεγαλεία του Θεού;”

Την απάντηση στην απορία τους έδωσε ο απόστολος Πέτρος, στο κείμενο που έπεται της σημερινής περικοπής. Σήμερα συμβαίνει, τούς είπε, αυτό που προφήτεψε ο Θεός, ότι “στις έσχατες ημέρες θα στείλω το Πνεύμα μου σε κάθε άνθρωπο και τα παιδιά σας θα προφητέψουν και οι νέοι θα δουν οράματα και οι γεροντότεροι θα δουν όνειρα” (Πράξ. 2.17) [2]. Έσχατες ημέρες εδώ εννοεί την εκπλήρωση του σχεδίου του Θεού, την παρουσία του Υιού και μετά ταύτα του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο [3]. Ξεχύθηκε, λοιπόν, το Άγιο Πνεύμα και εκάθισε στους μαθητές, μεταμορφώνοντάς τους σε γνώστες των μυστηρίων του Θεού. Ξεχύθηκε σαν πύρινες γλώσσες, για να φωτίσει τον κόσμο και για να πυρακτώσει την καρδιά κάθε ανθρώπου που πιστεύει στον Χριστό. Όπως ενήργησε στους αποστόλους, έτσι - μάς πληροφορούν οι Πράξεις των Αποστόλων - ερχόταν και σε κάθε άνθρωπο που πίστευε και βαπτιζόταν και τον γέμιζε με πλούσια και έκτακτα χαρίσματα. Με την ίδια ζέση πύρωσε τις καρδιές των μαρτύρων και των ομολογητών, οι οποίοι δεν κάμφθηκαν στις απειλές και στα βασανιστήρια των τυράννων. Με το ίδιο φως εφώτισε τους αγίους, τους Πατέρες της Εκκλησίας, τους ταπεινούς ασκητές της ερήμου, και τους ανέδειξε απλανείς αστέρες του νοητού στερεώματος. Οδήγησε αυτούς και την Εκκλησία «εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν» (Ιω. 16.13). 

Αν είναι έτσι, θα αναρωτηθεί κανείς, τότε γιατί σπουδαίοι άνθρωποι πλανήθηκαν; πώς προέκυψαν οι αιρέσεις; γιατί οι χριστιανοί δεν διαφέρουμε από εκείνους που δεν πιστεύουν στον Χριστό και παραδινόμαστε σε κάθε είδους αμαρτία; Διότι το Άγιο Πνεύμα δεν αναπαύεται σε όλους, δεν αναγκάζεται, επειδή βαπτιστήκαμε, να κατοικήσει μέσα μας, αλλά «ὅπου θέλει πνεῖ» (Ιω. 3.8). Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος εξηγεί ότι «Ἐνεργεῖ τὸ Πνεῦμα͵ οὐκ ἐνεργεῖται͵ καὶ ἐνεργεῖ ὡς βούλεται͵ οὐ καθὼς κελεύεται» [4], και μάς λέει ότι όταν επιμένουμε στην προσευχή και όταν έχουμε αγάπη, τότε έρχεται το Άγιο Πνεύμα [5]. Δεν αναγκάζεται, αλλά βρίσκει την καρδιά μας δεκτική, καθαρή και κατάλληλη για να κατοικήσει, και μετά έρχεται.

Ας είμαστε όμως προσεκτικοί· συχνά ακούμε για χαρισματούχους ανθρώπους, και σπεύδουμε να ωφεληθούμε, ή να δούμε υπεράνθρωπα και θαυμαστά σημεία. Το Άγιο Πνεύμα δεν επιδεικνύει την παρουσία του· φωτίζει και καθαρίζει τον έσω άνθρωπο, και γνωρίζεται από τους καρπούς του. «Ὁ δὲ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πρᾳότης, ἐγκράτεια» (Γαλ. 5.22-23). Η παρουσία του Αγίου Πνεύματος συμβαδίζει, επομένως, με την απάθεια, με την παρουσία των αρετών και με την κατά Θεόν σοφία. 

Είναι δύσκολο, αδελφοί μου, να μιλήσει κανείς για το Άγιο Πνεύμα, γιατί προσπαθεί να εξηγήσει πράγματα που δεν βλέπει, δεν γνωρίζει και δεν αισθάνεται, τα οποία ωστόσο μαρτυρεί η διαχρονική εμπειρία της αγίας μας Εκκλησίας. Εκείνο που γνωρίζουμε εκ του ασφαλούς, είναι ότι το Άγιο Πνεύμα εστάλη από τον Κύριό μας Ιησού Χριστό την ημέρα της Πεντηκοστής και παραμένει μέχρι την συντέλεια του κόσμου. Γνωρίζουμε επίσης ότι φωτίζει και αγιάζει κάθε άνθρωπο, μάς διδάσκει την αλήθεια και συγκροτεί την Εκκλησία, συναρμόζει δηλαδή όλους μας στο σώμα του Χριστού. Είναι τέλος αυτό που επιτελεί τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας και μάς προσφέρει τον αγιασμό, «εἰς ἵασιν ψυχῆς τε καί σώματος». 

Ας προσευχόμαστε, επομένως, με επιμονή και με ζέση καρδιάς, ας έχουμε αγάπη προς τον Θεό και προς τον πλησίον, ας προσπαθούμε να καθαρίζουμε τον έσω άνθρωπο μας «ἀπό παντός μολυσμοῦ σαρκός καί πνεύματος» (Β' Κορ. 7.1), και ας μετέχουμε επαξίως των Αχράντων Μυστηρίων, ώστε η ύπαρξή μας να γίνει δεκτική της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, το οποίο μακάρι να μάς συνοδεύει και να μάς φωτίζει σε κάθε βήμα της ζωής μας, προς δόξαν Θεού. Αμήν.

__________________________

[1] Ιδιόμελο της Πεντηκοστής. 

[2] Η προφητεία είναι από τον Ιωήλ 3.1. 

[3] Βλ. Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς Ἠσαΐαν, κεφ. 2: «“ Ὅτι ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ἐμφανὲς τὸ ὄρος Κυρίου”. Ὅρα ἀκρίβειαν προφήτου͵ οὐ τὰ πράγματα λέγοντος μόνον͵ ἀλλὰ καὶ τὸν χρόνον ἐπισημαινομένου. Ὅπερ γάρ φησιν ὁ Παῦλος· Ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τῶν καιρῶν͵ καὶ ἑτέρωθι πάλιν· Εἰς οἰκονομίαν τοῦ πληρώματος τῶν καιρῶν͵ τοῦτο ὁ προφήτης φησίν· Ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις. Ὄρος δὲ τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τὸ τῶν δογμάτων ἀκαταγώνιστον καλεῖ».

[4] PG 61.246 

[5] PG 60.43

Πηγή: Απλά και Ορθόδοξα