Τα λειτουργικά στην σύγχρονη Ψαλτική πρακτική!
Χρήστου Τσακίρογλου
Πρωτοψάλτου

Ἡ πρώτη ἀφορᾶ στὴν καταγεγραμμένη ἄποψη τοῦ αειμνήστου ἄρχοντος Κωνσταντίνου Πρίγγου, ὅτι τὰ μελοποιημένα «λειτουργικά» ἐνῶ δὲν ἐκφράζουν τὸ ἁπλὸ Πατριαρχικὸ ὕφος, εἶναι πρὸς χρήσιν στὰ πανηγύρια τῶν ἐνοριῶν. Ἔχω τὴν ἐντύπωση ὅτι αὐτὸ ποὺ διέπει τὸ ἱερὸ Βήμα καὶ τὰ ἱερὰ Ἀναλόγια τῶν Ναῶν καὶ ἐκπέμπεται στὸ ἐκκλησίασμα αἰσθητικῶς (ὥστε νὰ ἐπιτευχθεῖ καὶ τὸ πνευματικῶς ζητούμενο) εἶναι ἕνα καὶ τὸ αὐτὸ ἂν μὴ τί ἄλλο στὴν Ἑλληνορθόδοξη ἐπικράτεια, μὲ τὸ τυπικό, τὴν μουσικὴ καὶ τὰ λοιπὰ ποὺ συγκροτοῦν τὸ κλίμα τῶν ἱερῶν μας ἀκολουθιῶν. Πῶς εἶναι δυνατὸν λοιπὸν κάτι ποὺ ἰσχύει μὲ δοκιμασμένα ἀποτελέσματα στὸν Πατριαρχικὸ Ναὸ αἰῶνες τώρα, νὰ μὴν ἀφορᾶ τοὺς λοιποὺς Ναοὺς πανηγυρίζοντες καὶ μή; καὶ προφθάνοντας ἕνα νέο ἀντεπιχείρημα ἐπ’ αὐτοῦ τὸ ὁποῖο κάνει λόγο γιὰ ἰδιαίτερες κατὰ τόπους συνθῆκες, ἂς ἀναρωτηθεῖ ὁ καθένας μας εἰλικρινῶς, κατ’ ἀρχὴν ποιὲς πραγματικὰ εἶναι αὐτές, ἀλλὰ κυρίως ἐὰν ἔχουν κάποια οὐσιώδη σχέση μὲ τὴν λατρεία. Ἂν γιὰ παράδειγμα ἡ μουσικὴ παράδοση μιᾶς περιοχῆς εἶναι ἡ πολυφωνία, αὐτὸ ποιά σχέση (πρέπει νὰ) ἔχει μὲ τὸ περιβάλλον τῆς λατρείας ἑνὸς ὑπερκόσμιου Θεοῦ;
Ἡ δεύτερη ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν ἄποψη ὅτι μὲ τὴν ἐμμελῆ ἀπαγγελία τῶν ἐν λόγῳ ἀποκρίσεων, ἐπέρχεται μία «προτεσταντικοποίηση» τῆς Θείας Λειτουργίας, κάτι ποὺ μᾶλλον ὁδηγεῖ στὴν ἀπορία ἂν πρὶν ἀπὸ τὸ 1800 εἴμαστε προτεστάντες, καὶ τὸν 19ο αἰῶνα «βρήκαμεν τὸν Μεσσίαν»...
Ἡ τρίτη καὶ ἴσως πιὸ δύσκολη, ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν ἐπικρατοῦσα ἄποψη ὅτι ἡ τέχνη -ὅπως καὶ ὅλες- ἐξελίσσεται, ὁπότε καὶ ἡ παροῦσα τάση ὡς τέτοια αὐτοπροσδιορίζεται. Ἡ ἐξέλιξη εἶναι ἕνας ὅρος ποὺ στὰ λεξικὰ συνδέεται μὲ τὴν διαδικασία ἀλλαγῆς ἢ ἀναπτύξεως ἀπὸ κάτι κατώτερο ἢ ἁπλούστερο, σὲ κάτι ἀνώτερο ἢ πιὸ σύνθετο. Στὴν φύση καὶ στὸν συνεχῶς μεταβαλλόμενο κόσμο, ὑπάρχει ἡ ἐπιλογὴ τῆς ἐξέλιξης, ἐφ’ ὅσον παρουσιάζονται νέες ἀνάγκες ποὺ πρέπει νὰ καλυφθοῦν ἢ κίνδυνοι ποὺ πρέπει νὰ ἀποφευχθοῦν. Ἀκόμη καὶ ἐκεῖ λοιπὸν ποὺ ἡ ἀλλαγὴ εἶναι ὁ βασικὸς κανόνας ποὺ τὴν διέπει, καὶ ἡ ἐξέλιξη μεταβάλλει τὰ ἴδια τὰ σώματα τῶν ὄντων, ὑπάρχουν ὀργανισμοὶ ποὺ ἀπὸ κάποιο σημεῖο καὶ μετὰ δὲν ἐξελίχθηκαν (π.χ. ὁ κροκόδειλος), διότι ἁπλῶς δὲν χρειάζεται. Ἂς ἀναρωτηθεῖ καὶ ἂς ἐρευνήσει ὁ καθένας ποιά λειτουργικὴ ἀνάγκη καλύπτεται μὲ τὴν ἐν λόγῳ τακτική, θὰ πρότεινα δὲ νὰ ἐρευνήσει κανεὶς γιὰ ποιόν λόγο ἔγιναν οἱ πρῶτες καταγραφές.

Ἀναγνωρίζεται ἕνα σοβαρὸ ἐλαφρυντικὸ στὴν κατάσταση αὐτή, καὶ ἀφορᾶ στὰ ἐντὸς τοῦ βήματος λεγόμενα, τὰ ὁποῖα πολλὲς φορὲς μετατρέπονται σὲ ψαλλόμενα -ὡς μὴ ὤφειλαν- ἐπηρεασμένα προφανῶς ἀπὸ τὸν καθηλωτικὸ χερουβικὸ ὕμνο, ὁ ὁποῖος ὅμως εἶναι αὐτὸς ποὺ εἶναι, διότι ὑπάρχει λόγος. Κατανοητὸ λοιπὸν εἶναι ὅτι στὴν περίπτωση αὐτὴ οἱ ἀποκρίσεις πρέπει νὰ εἶναι τέτοιες, ὥστε νὰ μὴν καταστρέφουν τὴν -ἄνευ λόγου καὶ αἰτίας- ἁρμονία ποὺ ὁ λειτουργὸς ἱερέας ἐντάσσει στὸ μυστήριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλιο Ιστολογίου
Οι απόψεις που εκφράζονται, απηχούν την προσωπική γνώμη του εκάστοτε γράφοντος.
Γράψτε το σχόλιό σας και απλά περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να το δείτε δημοσιευμένο.
Σχόλια που τηρούν στοιχειώδη κανόνες ευπρέπειας είναι αυτονόητο ότι αποτελούν αφορμή διαλόγου και ουδέποτε θα λογοκριθούν.
Δεν επιτρέπονται σχόλια που συκοφαντούν κάποιο πρόσωπο, που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς κλπ. Για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκε η προ-έγκριση για να αποφευχθούν κρούσματα προσβλητικής συμπεριφοράς διότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια του ιστολογίου μας.
Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια με ψευδώνυμο ενδέχεται να διαγραφούν για την διαφύλαξη της ποιότητας. Τα σχόλια δεν είναι πεδίο στείρας αντιπαράθεσης αλλά προβληματισμού και γόνιμου διαλόγου.