Υμνογραφικά Ερμηνευτικά (Ϟθ΄) Το Γ' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Πλ. β' Ήχου! Από τον Θεολόγο και Πρωτοψάλτη Θεόδωρο Ρόκα

Το Γ' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Πλ. β' Ήχου

Θεοδώρου Ρόκα

Θεολόγου

υπ. Δρος Θεολογίας Ε.Κ.Π.Α.

"Οἱ πεποιθότες ἐπὶ Κύριον ἐχθροῖς φοβεροί, καὶ πᾶσι θαυμαστικοί· ἄνω γὰρ ὁρῶσιν".

"Ἐν ἀνομίαις χεῖρας αὐτῶν, ὁ τῶν δικαίων κλῆρος, ἐπίκουρόν σε ἔχων, Σῶτερ οὐκ ἐκτείνει".

Δόξα... Καὶ νῦν ...

"Ἁγίῳ Πνεύματι, τὸ κράτος ἐπὶ πάντων ὅπερ αἱ ἄνω Στρατηγίαι προσκυνοῦσι, 

σὺν πάσῃ πνοῇ τῶν κάτω".

"Οἱ πεποιθότες ἐπὶ Κύριον ἐχθροῖς φοβεροί, καὶ πᾶσι θαυμαστικοί· ἄνω γὰρ ὁρῶσιν". Ο στίχος είναι όμοιος στην αρχή αλλά διάφορος στη συνέχεια με τον αντίστοιχό του α' στίχο του Γ Αντιφώνου των Αναβαθμών του β' ήχου ("Οἱ πεποιθότες ἐπὶ Κύριον, ἐοίκασιν ὄρει τῷ ἁγίῳ, οἳ οὐδαμῶς σαλεύονται, προσβολαῖς τοῦ Βελίαρ"). Αντλεί το περιεχόμενό του από τον πρώτο στίχο του 124ου Ψαλμού ("οἱ πεποιθότες ἐπὶ Κύριον ὡς ὄρος Σιών· οὐ σαλευθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα ὁ κατοικῶν ῾Ιερουσαλήμ"). Ο Αναβαθμός αυτός αναφέρεται στους πιστούς ανθρώπους που έχουν ακλόνητη την πίστη τους στο Θεό και τους παρομοιάζει είτε ως καθήμενους σε υψηλό βράχο που δεν τους επηρρεάζει το κύμα της αγριεμένης θάλλασας, είτε σαν να βρίσκονται στο ύψος του ουρανού χωρίς να φοβούνται τη διασάλευση της γης όταν εκείνη σείεται από το σεισμό.

"Ἐν ἀνομίαις χεῖρας αὐτῶν, ὁ τῶν δικαίων κλῆρος, ἐπίκουρόν σε ἔχων, Σῶτερ οὐκ ἐκτείνει". Ο στίχος αντλεί το περιεχόμενο του από τον τρίτο στίχο του 124ου Ψαλμού ("ὅτι οὐκ ἀφήσει Κύριος τὴν ράβδον τῶν ἁμαρτωλῶν ἐπὶ τὸν κλῆρον τῶν δικαίων, ὅπως ἂν μὴ ἐκτείνωσιν οἱ δίκαιοι ἐν ἀνομίαις χεῖρας αὐτῶν"). Ο δε υμνωδός με τον ανωτέρω Αναβαθμό αποσκοπεί να καταδείξει οτι ο κλήρος, δηλ. το τάγμα των δικαίων σκανδαλίζεται διότι ενώ οι αμαρτωλοί έχουν ειρήνη και ευτυχία, οι δε δίκαιοι δυστυχούν.

"Ἁγίῳ Πνεύματι, τὸ κράτος ἐπὶ πάντων ὅπερ αἱ ἄνω Στρατηγίαι προσκυνοῦσι, σὺν πάσῃ πνοῇ τῶν κάτω". Λέγοντας ο υμνωδός "Ἁγίῳ Πνεύματι τὸ κράτος ἐπὶ πάντων" εννοεί την παντοδύναμη κυριαρχία, την εξουσία και τη βασιλεία που έχει αφ εαυτού το Άγιο Πνεύμα σε όλα τα κτίσματα που βρίσκονται πάνω σε αυτόν τον κόσμο. Την κυριαρχία αυτή την προσκυνουν όλα τα κτίσματα που βρίσκονται σε αυτόν τον κόσμο τόσο τα νοερά δηλ. τα τάγματα των Αγγέλων, όσο και τα αισθητά δηλ. οι άνθρωποι.

Τα Αντίφωνα των Αναβαθμών του πλαγίου δευτέρου ήχου επισφραγίζονται με τον ακόλουθο ψαλμικό στίχο "Κύριε, ἐξέγειρον τὴν δυναστείαν σου, καὶ ἐλθὲ εἰς τὸ σῶσαι ἡμᾶς" (Ψαλμ. 79,3) καθώς και με τον στίχο που έπεται αυτού "Ὁ ποιμαίνων τὸν Ἰσραὴλ πρόσχες" (Ψαλμ. 79,2).Ο Ψαλμός αυτός αποτελεί θερμή δέηση προς τον Κύριο για τα δεινά και τις δηώσεις που ενέσκηψαν στην πνευματική του άμπελο. Ο Θεός με τα παντιδύναμά του χέρια φύτευσε αυτήν την άμπελο και την καλλιέργησε στη γη της επαγγελίας, όμως έπεσε βορά των αγρίων θηρίων. Γι αυτό παρακαλεί ο Ψαλμωδός τον Κύριο να επέμβει άμεσα και να αποκαταστήσει την πνευματική άμπελό του και να την επαναφέρει στην προτέρα της μακαριότητα.