Σάββατο 7 Ιουλίου 2018

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (λε’) «Ο βυζαντινός ναός της Αγίας Κυριακής στις Κεχρεές». Από την Αρχαιολόγο Ειρήνη Βασιλάκη!

Ειρήνης Βασιλάκη
Αρχαιολόγου

Ο Ιερός Ναός Αγίας Κυριακής
Ο ναός της Αγίας Κυριακής βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Νάξου, στην τοποθεσία Κεχρεές, σε κοντινή απόσταση από το χωριό Τρίποδες (ενάμισι χιλιόμετρο). Η περιοχή - που είναι αγροτική - ονομάζεται επιπλέον και Σταυροπηγή και τριγύρω υπάρχουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις και βοσκοτόπια. Πρόκειται για ένα μετρίου μεγέθους ναό, σε σχήμα ελεύθερου σταυρού με τρούλο (εικ. 1 Άποψη του ναού από ψηλά1). Οι εσωτερικές διαστάσεις του πυρήνα του κτηρίου υπολογίζονται σε 6.12 μ. στον άξονα Α-Δ και σε 6.17 μ. στον άξονα Β-Ν. Η κάλυψή του γίνεται με τρούλο διαμέτρου 2.80 μ. Ο ναός στηρίζεται σε τέσσερα ενισχυτικά τόξα στη διασταύρωση των κεραιών, τα οποία υποβαστάζουν τον τρούλο. Οι δύο εγκάρσιες κεραίες διαμορφώνουν από μία κόγχη στον ανατολικό τοίχο και αντίστοιχα στο δυτικό ανοίγεται από μία πυλίδα. Στον ανατολικό τοίχο ανοίγεται η ημικυκλική αψίδα (εικ. 2 Η κάτοψη του ναού2). 


Εικ. 1


Εικ. 2

Η προσπέλαση γίνεται από μία θύρα στον άξονα του δυτικού τοίχου. Οι πυλίδες στα δυτικά των δύο εγκάρσιων κεραιών είναι σήμερα φραγμένες. Ο φωτισμός του ναού γίνεται από ένα μικρό μονόλοβο παράθυρο στην αψίδα της κόγχης του Ιερού, από ένα δίλοβο με ανισομεγέθεις λοβούς στη δυτική όψη πάνω από τη θύρα και από δύο μεγάλα τετράγωνα ανοίγματα στο βόρειο και στο νότιο τοίχο (εικ. 3 Το δίλοβο παράθυρο πάνω από τη θύρα). Οι εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων είναι επιχρισμένες και ασβεστωμένες και το δάπεδο είναι καλυμμένο με τσιμεντοκονίαμα. Διαθέτει ξύλινο τέμπλο, αρκετά μεταγενέστερο (εικ. 4 Άποψη του τέμπλου). 

Εικ. 3

Εικ. 4

Εξωτερικά παρουσιάζει πλούσια διάρθρωση όγκων. Ο τρούλος είναι χαμηλός, με κυλινδρικό και τυφλό τύμπανο που εδράζεται πάνω σε τετράγωνη βάση. Οι κεραίες του σταυρού και η κόγχη της ανατολικής πλευράς καλύπτονται από ημικυλινδρικές στέγες. Οι όψεις του ναού είναι επίπεδες, αδιάρθρωτες και παρουσιάζουν συμμετρία. Το υπέρθυρο είναι μαρμάρινο και φέρει σχέδιο τριών εγχάρακτων σταυρών σε παράσταση (εικ. 5 Άποψη του υπερθύρου με τους εγχάρακτους σταυρούς). Το δίλοβο παράθυρο πάνω από τη θύρα είναι κατασκευασμένο από πλίνθους. Η κάλυψη των θόλων γίνεται με βυζαντινά κεραμίδια, τα οποία σήμερα είναι βαμμένα. Όλες οι εξωτερικές και οι εσωτερικές επιφάνειες του κτηρίου καλύπτονται από στρώμα ασβεστοκονιάματος. 

Εικ. 5

Το 1991 τμήμα των ασβεστωμάτων κατέπεσε στο εσωτερικό του Ιερού, με αποτέλεσμα να αποκαλυφθεί τοιχογραφικός διάκοσμος. Σύμφωνα με τον Νάξιο αρχαιολόγο Γεώργιο Μαστορόπουλο στο νότιο τοίχο του Ιερού αποκαλύφθηκαν τμήματα τοιχογραφιών με βλαστικό κόσμημα αποτελούμενο από σπείρες (ανεικονική τοιχογραφία) (εικ. 6 Σχέδιο της ασβεστωμένης σήμερα τοιχογραφίας3). Σε γενικές γραμμές ο ναός διατηρείται σε καλή κατάσταση, παραμένει ανοικτός για τους επισκέπτες και λειτουργείται περιστασιακά. Πανηγυρίζει στις 7 Ιουλίου. 

Εικ. 6
  ___________________

1 Ανωμερίτης Γεώργιος, Βυζαντινό Πάρκο Τραγαίας Νάξου, Εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα 2009, σελ. 132-133.
2 Δημητροκάλλης Γεώργιος, Βυζαντινή Ναοδομία στην Νάξο, Αθήνα 2000.
3 Μαστορόπουλος Γεώργιος, Ναός Αγίας Κυριακής Κεχρών, ΑΔ 46, 1991, Χρονικά, Β2, σ. 388, σχέδ. 5.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σχόλιο Ιστολογίου

Οι απόψεις που εκφράζονται, απηχούν την προσωπική γνώμη του εκάστοτε γράφοντος.

Γράψτε το σχόλιό σας και απλά περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να το δείτε δημοσιευμένο.

Σχόλια που τηρούν στοιχειώδη κανόνες ευπρέπειας είναι αυτονόητο ότι αποτελούν αφορμή διαλόγου και ουδέποτε θα λογοκριθούν.

Δεν επιτρέπονται σχόλια που συκοφαντούν κάποιο πρόσωπο, που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς κλπ. Για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκε η προ-έγκριση για να αποφευχθούν κρούσματα προσβλητικής συμπεριφοράς διότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια του ιστολογίου μας.

Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια με ψευδώνυμο ενδέχεται να διαγραφούν για την διαφύλαξη της ποιότητας. Τα σχόλια δεν είναι πεδίο στείρας αντιπαράθεσης αλλά προβληματισμού και γόνιμου διαλόγου.