Η Ψαλτική σήμερα! Προσδοκίες, προοπτικές, προβληματισμοί! Του Άρχοντος Υμνωδού της Μ.τ.Χ.Ε. Αθανασίου Βουγιουκλή

Η Ψαλτική σήμερα! Προσδοκίες, προοπτικές, προβληματισμοί!

 Αθανασίου Γ. Βουγιουκλή

Άρχοντος Υμνωδού της Μ.τ.Χ.Ε.

Πρωτοψάλτου Ι.Ν. Αγίων Πάντων Καστοριάς

Καθηγητού Βυζαντινής Μουσικής 

στο Εκκλησιαστικό Γυμνάσιο -Λύκειο Φλώρινας

Αναμφισβήτητα η Ψαλτική Τέχνη και συγχρόνως διακονία επι τω αναλογίω, συγκαταλέγεται μεταξύ των καλών ( εκκλησιαστικών ) τεχνών και μάλιστα τα τελευταία χρόνια πολλές αλλοεθνείς ορθόδοξες ( και όχι μόνον ) χώρες, ενσκύπτουν με μεγάλο ενδιαφέρον και μελετούν την μουσική αυτή μεθοδικά και σε επιστημονική βάση, αναγνωρίζοντας έμπρακτα την αξία της Θεόπνευστης αυτής τέχνης. Στην χώρα μας, την μητρόπολη και κοιτίδα της ψαλτικής τέχνης που δημιουργήθηκε απο Θεόσταλτους ανθρώπους και χάνεται στα βάθη των αιώνων, η ψαλτική πέρασε απο πολλές διακυμάνσεις και φάσεις, μέχρι τις μέρες μας. 

Οταν ομιλούμε για ψαλτική, ομιλούμε για δύο συνιστώσες στην πράξη της μουσικής αυτής εξ ίσου σημαντικές, που ή οδεύουν σε ορισμένες περιπτώσεις ξεχωριστά η μία απο την άλλη, ή σε άλλες περιπτώσεις συμπληρώνουν η μία την άλλη. Υπάρχει φυσικά και η περίπτωση να απουσιάζουν ενίοτε και οι δύο. Οι συνιστώσες αυτές είναι α) Η έκφραση της μουσικής αυτής στο αναλόγιο αποκλειστικά και μόνον με τα χαρακτηριστικά της γνώσης και της τέχνης και β) Η συνειδητή καθημερινή ή Κυριακάτικη διακονία στο αναλόγιο, με την έννοια της προσφοράς και της προσευχής σε κάπως πρακτικό επίπεδο. Ιδανικό βεβαίως θα είναι να συνυπάρχουν και οι δύο παραπάνω προυποθέσεις. Τότε η διακονία είναι πλήρης σε επίπεδο λατρείας και προσφοράς του ψάλτου. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν προσφέρει άνθρωποι που σε εμπειρική βάση έχουν αναλώσει όλη τους τη ζωή στο αναλόγιο, με ταπεινότητα και ανιδιοτελή αγάπη για την εκκλησία και την ψαλτική. Αξίζουν κάθε σεβασμό και κάθε έπαινο. 

Πέραν του ζητουμένου της γνώσης σε βάθος της μουσικής, οι πάντες οι έχοντες πρακτική πείρα και αγαπητική σχέση με το αναλόγιο, αποτελούν αξίως ιεροψαλτικό δυναμικό της εκκλησίας. Οχι όμως επ ουδενί λόγω ο οποιοσδήποτε παντελώς ανίδεος βρεθεί περιστασιακά εκεί πάνω. Αυτό αποβαίνει καταστροφικό για την εικόνα της ψαλτικής προς τα έξω και είναι ο βασικός παράγων για την αρνητική εντύπωση που υπάρχει στον πολύ κόσμο, που δεν ξέρει και συνεπώς νομίζει ότι αυτή είναι η Βυζαντινή μουσική. 

Σήμερα η ψαλτική σαν τέχνη στη χώρα μας καλλιεργείται με πολλές καλές προσπάθειες και πρωτοβουλίες πανελλαδικά, απο πολλούς άξιους ανθρώπους που έχουν αγάπη και την μεταδίδουν. Και όλα αυτά, σε μία εποχή που επισήμως πλέον και εντελώς απροκάλυπτα διώκεται με λύσσα καθε τί το χριστιανικό και ορθόδοξο, ώστε να αποκοπούν οι νεότερες γενιές απο τις παραδόσεις γενικώτερα. Αξιοσημείωτο επίσης γεγονός είναι, ότι πολλοί νέοι άνθρωποι ανα την Ελλάδα ασχολούμενοι με την ψαλτική, έχουν απίστευτες γνώσεις και επιστημονική επάρκεια στα της θεωρίας και πράξης της ψαλτικής τέχνης, συγκροτώντας ένα πολύ καλό έμψυχο δυναμικό ανθρώπων, που σίγουρα θα προχωρήσουν και θα μεταλαμπαδεύσουν την Βυζαντινή μουσική στις επερχόμενες γενιές, βοηθούσης και της τρομερής εξέλιξης της τεχνολογίας και κυρίως του διαδυκτίου. Κάτω απ αυτό το πρίσμα δεδομένων, οι προσδοκίες και προοπτικές της ψαλτικής τέχνης μελλοντικά, σε ότι αφορά την αγάπη και εν συνεχεία την γνώση, φαίνονται αισιόδοξες παρά το γενικό εχθρικό κλίμα που επικρατεί. 

Ο προβληματισμός για την αυριανή μέρα της ψαλτικής τέχνης έγκειται στην διαρκή εσωστρέφεια, διχασμό και αντιπαλότητα που χαρακτηρίζει συχνά την ιεροψαλτική τάξη σε πολλά ζητήματα και η οποία συμβάλλει πολύ αρνητικά στο να αντιμετωπίζεται η ψαλτική και ο ψάλτης απο διαφόρους άμμεσα εμπλεκόμενους, σαν μία συλλογική και στιβαρή οντότητα που έχει μία σταθερή και κατασταλαγμένη θέση και άποψη, τόσο σε επίπεδο θεώρησης της τέχνης και διακονίας που εκπροσωπεί, όσο και σε επίπεδο κάποιων διεκδικήσεων και βελτιώσεων που εγείρει. 

Η εσωστρέφεια και η μιζέρια αυτή του κλάδου και μάλιστα πολλές φορές για διάφορα θέματα ήσσονος σημασίας, σε συνδιασμό και με την αδιαφορία και εν πολλοίς άγνοια πολλών υπευθύνων για την αξία αυτής της μουσικής, κρατούν το διακόνημα του ψάλτου σε μία κατάσταση στάσιμη με την έννοια της αντιμετώπισης απο τους υπευθύνους, σε σχέση με αυτό που προσφέρει.

Πηγή:Τρομικόν Σύναγμα