Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (οθ΄) Το Α' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Γ' Ήχου! Από τον Θεολόγο και Πρωτοψάλτη Θεόδωρο Ρόκα

Το Α' Αντίφωνο των Αναβαθμών του Γ' Ήχου

Θεοδώρου Ρόκα

Θεολόγου

Μ.Α. Ερμηνευτικής Θεολογίας

Στη σειρά των ήχων της Παρακλητικής ακολουθεί ο τρίτος ήχος (γ'), όπου στον Όρθρο της Κυριακής θα ψαλλούν οι Αναβαθμοί εκ των οποίων παρατίθεται το πρώτο Αντίφωνο.

 

"Τὴν αἰχμαλωσίαν Σιών,σὺ ἐξείλου ἐκ Βαβυλῶνος κἀμὲ ἐκ τῶν παθῶν,

πρὸς ζωὴν ἕλκυσον Λόγε".

 
"Ἐν τῷ Νότῳ οἱ σπείροντες δάκρυσιν ἐνθέοις,θεριοῦσι στάχυας,ἐν χαρᾷ ἀειζωΐας".

Δόξα... Καὶ νῦν ...

"Ἁγίῳ Πνεύματι, πᾶσα ἀγαθοδωρία, ὡς Πατρὶ καὶ Υἱῷ συναστράπτει, 

ἐν ᾧ τᾷ πάντα ζῇ καὶ κινεῖται".

Ο πρώτος στίχος του Α' Αντιφώνου ("Τὴν αἰχμαλωσίαν Σιών,σὺ ἐξείλου ἐκ Βαβυλῶνος κἀμὲ ἐκ τῶν παθῶν,πρὸς ζωὴν ἕλκυσον Λόγε") αναφέρεται σε ένα σημαντικό για την ιουδαϊκή κοινότητα γεγονός: εκείνο της βαβυλωνίου αιχμαλωσίας και της παλινόστησης στην πατρώα γη. Το 578 π.Χ. οι ορδές των Νεοβαλωνίων ή Χαλδαίων κατέστρεψαν την πόλη της Ιερουσαλήμ και το Ναό της και απήγαγαν τους κατοίκους της πόλεως ως αιχμαλώτους στη Βαβυλώνα. Όμως η αιχμαλωσία δηλ. η τιμωρία του περιούσιου λαού, σύμφωνα με τη θεώρηση της Παλαιάς Διαθήκης, έμελε να λάβει τέλος. Το διάταγμα του Κύριου, βασιλέων των Περσών, το 538 π.Χ. Έκτοτε πολλοί από τους Ιουδαίους ξεκίνησαν το ταξίδι της επιστροφής στην πατρώα γη και ανοικοδόμησαν το ναό του Κυρίου στην Ιερουσαλήμ.


Ο δεύτερος κατά σειρά στίχος ("Ἐν τῷ Νότῳ οἱ σπείροντες δάκρυσιν ἐνθέοις, θεριοῦσι στάχυας,ἐν χαρᾷ ἀειζωΐας") έχει ως βάση τον πρώτο στίχο και τον τέταρτο από τον Ψαλμό 125. Ο πρώτος στίχος του Ψαλμού αυτού αναφέρει: "ἐν τῷ ἐπιστρέψαι Κύριον τὴν αἰχμαλωσίαν Σιὼν ἐγενήθημεν ὡσεὶ παρακεκλημένοι"∙ ενώ ο τέταρτος: "ἐπίστρεψον, Κύριε, τὴν αἰχμαλωσίαν ἡμῶν ὡς χειμάρρους ἐν τῷ νότῳ". Ο Ψαλμός αανφέρεται στους επαναπατριζόμενους από την αιχμαλωσία Ιουδαίους και τις δυσκολίες που συνάντησαν στην επιστροφή τους. Ο Ψαλμός χαρακτηρίζεται ως δέηση. Η δε λατρευτική κοινότητα θυμάται την επιστροφή από την Βαβυλώνα και τη χαρά που προκλήθηκε από αυτό το γεγονός. Έτσι λοιπόν ζητά τη βοήθεια του Θεού για να μετατραπούν τα δάκρυα σε χαρά.

Ο τρίτος και τελευταίος στίχος του Α' Αντιφώνου ("Ἁγίῳ Πνεύματι, πᾶσα ἀγαθοδωρία,ὡς Πατρὶ καὶ Υἱῷ συναστράπτει, ἐν ᾧ τᾷ πάντα ζῇ καὶ κινεῖται") κάνει λόγο για τις δωρεές και τα χαρίσματα που παρέχει το Άγιο Πνεύμα σε όλους τους πιστούς Χριστιανούς. Λέγοντας "ἐν ᾧ τᾷ πάντα ζῇ καὶ κινεῖται" σημαίνει πως ότι απαιτείται για να ζουν και κινηθούν τα έμψυχα όντα ολόκληρης της Κτίσεως αποδίδεται στη ζωογόνο δύναμη και παρουσία του Αγίου Πνεύματος.